Πετρέλαιο: Σε 23 μέρες τέλος και το ρωσικό πετρέλαιο ντίζελ. Από πού θα το προμηθεύεται η Ευρώπη. Ορατός ο κίνδυνος να καταρρεύσουν τα πάντα. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.
Σε τρεις μόλις εβδομάδες, οι παραδόσεις ρωσικού ντίζελ μέσω της θαλάσσιας οδού θα απαγορευτούν.
Τα ερωτήματα που δημιουργούνται για την Ευρώπη είναι πολλαπλά.
Από πού θα το εισάγει;
Θα είναι αρκετό;
Μήπως υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας κρίσης καυσίμων;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περίπου 220 εκατομμύρια βαρέλια ντίζελ από τη Ρωσία πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Vortexa Ltd. τα οποία συγκέντρωσε το Bloomberg.
To ντίζελ είναι εξαιρετικά σημαντικό για την οικονομία της Ευρωζώνης αφού κινεί τα πάντα.
Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών αυτών θα απαγορευτούν ως μέρος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η αναπλήρωση των αποθεμάτων, όμως, η οποία σύμφωνα με το Bloomberg ισοδυναμεί με 14.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων γεμάτες με ντίζελ, θα αποδειχθεί δύσκολη.
Οι προσπάθειες έχουν ήδη ξεκινήσει. Το 2021, πάνω από το 50% των εισαγωγών ντίζελ προς την Ε.Ε. και την Βρετανία προέρχονταν από τη Ρωσία. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο 40%, λόγω της διαφοροποίησης των εισαγωγών από εναλλακτικές όπως η Σαουδική Αραβία και η Ινδία.
Σύμφωνα με τον Γιουτζίν Λιντέλ, επικεφαλή του τομέα προϊόντων διύλισης της συμβουλευτικής Facts Global Energy, «οι απολεσθέντες ρωσικές ροές ντίζελ δύναται να αντικατασταθούν».
Η πιο προφανής εναλλακτική πηγή ντίζελ είναι η Μέση Ανατολή. Βρίσκεται κοντά στην Ευρώπη, ιδιαίτερα δεδομένης της Μεσογειακής «οδού» και βρίθει με τεράστιες μονάδες διύλισης οι οποίες έχουν άμεση πρόσβαση σε εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Η Abu Dhabi National Oil Co., έχει ήδη συνάψει συμφωνία εξαγωγής ντίζελ προς τη Γερμανία.
Η Ινδία και οι ΗΠΑ έχουν επίσης αυξήσει τις παραδόσεις ντίζελ προς την Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες. Τα διυλιστήρια των ΗΠΑ αναμένεται να παράγουν ρεκόρ διυλισμένων προϊόντων φέτος, κάτι το οποίο συμπεριλαμβάνει το ντίζελ κίνησης. Η σημαντικότερη εναλλακτική πηγή, όμως, ενδέχεται να είναι η Κίνα.
«Η εσωτερική πολιτική της Κίνας ενδέχεται να αποτελέσει και τον κρυφό άσο στο μανίκι της Ευρώπης», τόνισε ο Μαρκ Ουίλιαμς της Wood Mackenzie Ltd., προσθέτοντας πως «η χώρα κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό πλεονάσματος διυλιστικής ικανότητας παγκοσμίως».
Η εξαγωγή ντίζελ από την Κίνα έχει αυξηθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες. Αν και μόλις ένα μικρό ποσοστό προορίζεται για την Ευρώπη, οι Κινέζοι παραγωγοί έχουν αυξήσει την παραγωγή τους, κάτι το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την τροφοδοσία της Γηραιάς Ηπείρου όταν κι αν το επιλέξουν.
Οι εξαγωγές ντίζελ από την Κίνα θα μπορούσαν να αγγίξουν τα 400.000 με 600.000 βαρέλια/ημέρα το α’ εξάμηνο του έτους, όπως τόνισε ο Ουίλιαμς, κάτι το οποίο ισοδυναμεί με τη συνολική απώλεια των ρωσικών ροών.
Πετρέλαιο: Τα προβλήματα
Υπάρχει, όμως, και η πιθανότητα πως οι κυρώσεις της Δύσης ενδέχεται να μειώσουν δραματικά την παροχή ντίζελ στην παγκόσμια αγορά.
Εάν η Ρωσία δεν καταφέρει να ανακαλύψει νέους αγοραστές για το ντίζελ της, τότε μπορεί να προχωρήσει σε μείωση του επιπέδου παραγωγής της, κάτι το οποίο θα δημιουργήσει τριβές στην ευρύτερη αγορά.
Ακόμα κι αν υπάρχουν αρκετοί αγοραστές, όμως, η εξαγωγή του ντίζελ από τη Ρωσία ενδέχεται να αποδειχθεί προβληματική.
Πολλές ναυτιλιακές ανησυχούν για τυχόν παραβίαση των κυρώσεων της Δύσης και του πλαφόν στις τιμές του αργού που έχει θέσει το γκρουπ των G7 στα $60/βαρέλι.
Σημειωτέον πως παρόμοιο πλαφόν δεν έχει τεθεί, ακόμη, για τα προϊόντα διύλισης.
Παρ’ όλα αυτά, εάν το επίπεδο αυτό μειωθεί περαιτέρω, πολλές ναυτιλιακές δε θα μπορέσουν να συνεχίσουν τις παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου κανονικά, αφού δε θα έχουν πρόσβαση στην ασφάλιση μέσω εταιρειών που εδράζονται στα κράτη του γκρουπ των G7.
Πετρέλαιο: Η ζήτηση
Η άλλη πλευρά του «νομίσματος» είναι το ερώτημα το οποίο αφορά τη ζήτηση για ντίζελ στην Ε.Ε.
Οι ηπιότερες από τις αναμενόμενες καιρικές συνθήκες το φετινό χειμώνα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο, μειώνοντας τη ζήτηση του πετρελαίου θέρμανσης αλλά και τις τιμές του φυσικού αερίου το οποίο με τη σειρά του έχει πολλαπλά οφέλη για τη βιομηχανία διύλισης.
Σύμφωνα με τον ρεπόρτερ της Argus Media Ltd., Μπένεντικτ Τζορτζ, «η μακροοικονομική επιβράδυνση έχει μειώσει τη ζήτηση για ντίζελ στην Ευρώπη τουλάχιστον κατά 5% σε ετήσιο επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, η ζήτηση για ντίζελ μειώθηκε κατά 10% σε ετήσιο επίπεδο».
Την ίδια στιγμή, η Goldman Sachs Group δεν προβλέπει, πια, δημιουργία ύφεσηςστην Ευρωζώνη, δεδομένων των πρόσφατων θετικών, επικαιροποιημένων μακροοικονομικών στοιχείων.
Πετρέλαιο: Ο ρόλος της Τουρκίας
Οι «τρίτες» χώρες θα παίξουν κι αυτές σημαντικό ρόλο στην αντιστάθμιση των επιπτώσεων που θα δημιουργήσει το εμπάργκο.
Η Τουρκία, για παράδειγμα, η οποία δεν είναι μέρος της Ε.Ε., θα μπορούσε να εισάγει μεγάλες ποσότητες ρωσικού ντίζελ για να τροφοδοτήσει την εγχώριά της αγορά. Την ίδια στιγμή, η τουρκική παραγωγή ντίζελ θα μπορεί να εξαχθεί στην Ε.Ε. με το ανάλογο κέρδος.
Πετρέλαιο: Το μεγάλο κόλπο των καρτέλ – Έτσι μας κλέβουν στην τιμή
Οι καταναλωτές στενάζουν από την ακρίβεια, την ίδια ώρα που τα καρτέλ της βενζίνης πλουτίζουν σε βάρος τους!
Τα θλιβερά ρεκόρ της ελληνικής αγοράς υγρών καυσίμων συνεχίζονται, καθώς και στα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στοιχεία από τις 5 Δεκεμβρίου, η αμόλυβδη βενζίνη στην Ελλάδα ήταν η ακριβότερη της Ευρώπης, όπως συστηματικά συμβαίνει εδώ και αρκετούς μήνες.
Ισχυρές είναι πλέον οι ενδείξεις, ότι το μεγάλο κόλπο των συντελεστών της αγοράς είναι να μην περνούν στους καταναλωτές τη μεγάλη μείωση που έχει καταγραφεί στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, αλλά να κρατούν μεγάλο μέρος της για να ενισχύουν τα κέρδη τους, που έχουν εκτοξευθεί φέτος σε επίπεδα ρεκόρ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του δελτίου καυσίμων της Κομισιόν, η αμόλυβδη βενζίνη στην Ελλάδα ήταν και πάλι η ακριβότερη της Ευρώπης, καθώς η μέση τιμή διαμορφώθηκε στα 1,957 ευρώ το λίτρο, με μικρή μείωση από την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (1,989 ευρώ).
Οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν 15% ακριβότερα τη βενζίνη από τον μέσο όρο τιμών στην Ε.Ε. των 27 χωρών και 12% ακριβότερα από τη μέση τιμή στην ευρωζώνη των 19 χωρών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής.
Σε χώρες με υψηλά εισοδήματα και επίσης βαριά φορολόγηση των καυσίμων, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι καταναλωτές πληρώνουν την αμόλυβδη αρκετά φθηνότερα από την Ελλάδα, στα 1,8 ευρώ το λίτρο.
Από τα στοιχεία για την εξέλιξη των τιμών στην ελληνική αγορά φέτος και την παράλληλη πορεία των διεθνών τιμών του πετρελαίου φαίνεται αρκετά καθαρά ότι στην Ελλάδα παρατηρείται το «φαινόμενο του πυραύλου και του φτερού», όπως το έχουν ονομάσει οι οικονομολόγοι:
Οταν οι διεθνείς τιμές αυξάνονται, οι τιμές της εσωτερικής αγοράς εκτοξεύονται σαν… πύραυλοι Οταν όμως οι διεθνείς τιμές υποχωρούν, οι τοπικές τιμές μειώνονται με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, που θυμίζουν την πτώση ενός φτερού.
Στις αρχές Ιουνίου, η τιμή του πετρελαίου brent, παγκόσμιου σημείου αναφοράς για το αργό πετρέλαιο, έπιασε το υψηλότερο σημείο της για το 2022, στα 122 δολ. το βαρέλι.
Σε αυτή την ξέφρενη ανοδική κίνηση της τιμής του αργού, οι τιμές στην ελληνική αγορά, όπως είναι γνωστό, ανταποκρίθηκαν με… άκρως δυναμικό τρόπο, με αποτέλεσμα στις αρχές Ιουνίου η μέση τιμή στην Ελλάδα να εκτιναχθεί στα επίπεδα των 2,4 ευρώ το λίτρο.
Μετά την κορύφωση αυτή, η τιμή του brent βρέθηκε σε καθοδική πορεία, υποχωρώντας το τελευταίο διάστημα περισσότερο από 35%. Όμως, οι τιμές στην Ελλάδα έπεσαν με ρυθμό… φτερού, με μια μείωση από τον Ιούνιο της τάξεως του 16%.
Με αυτούς τους πρόχειρους υπολογισμούς φαίνεται ότι οι συντελεστές της αγοράς καυσίμων, δηλαδή πρωτίστως οι δύο καθετοποιημένοι όμιλοι διυλιστηρίων (Motor Oil και ΕΛΠΕ) που ταυτόχρονα ελέγχουν τις μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίας και μεγάλα και διαρκώς επεκτεινόμενα δίκτυα πρατηρίων στη λιανική, περνούν στους Έλληνες καταναλωτές φέτος λιγότερη από τη μισή μείωση των διεθνών τιμών.
Η τρέχουσα χρονιά είναι η καλύτερη στην ιστορία αυτών των δύο καθετοποιημένων ομίλων, που καταγράφουν ρεκόρ κερδοφορίας, ενώ το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι θα εισπράξει περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ από την επιβολή του έκτακτου ευρωπαϊκού φόρου στα υπερκέρδη τους.
Οι καταναλωτές, όμως, δεν φαίνεται ότι μπορούν σύντομα να προσβλέπουν σε πιο λογικές τιμές της βενζίνης στα πρατήρια.
Πίσω από το φαινόμενο «πυραύλου – φτερού», όπως διαπιστώνεται στη διεθνή βιβλιογραφία για τον ανταγωνισμό, κατά κανόνα βρίσκονται συμπαιγνίες των συντελεστών της αγοράς για τη διαμόρφωση των τιμών, οι οποίες εμπίπτουν στην ελεγκτική αρμοδιότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Η Επιτροπή έχει ήδη παρέμβει για το θέμα, αλλά, σε κάθε περίπτωση, οι ρυθμοί με τους οποίους κινείται δεν εγγυώνται γρήγορο αποτέλεσμα, ενώ έχει ήδη προχωρήσει σε πολλές παρεμβάσεις στο παρελθόν στην αγορά καυσίμων, χωρίς να επιτευχθεί ο (δύσκολος) στόχος της αποκατάστασης συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού.