Σούπερ μάρκετ: Μπορεί οι τιμές στην ενέργεια ελάχιστα να αποκλιμακώνονται, τα πράγματα σε βασικά είδη διατροφής όμως πάνε από το κακό στο χειρότερο και συνεχίζουν ξέφρενο ανοδικό ράλι χωρίς σταματημό.
Τα στοιχεία του πληθωρισμού για την Ελλάδα τον Οκτώβριο εξέδωσε η ΕΛΣΤΑΤ και, φαινομενικά, τα πράγματα δείχνουν… πτώση. Ωστόσο, κυρίαρχο ρόλο σε αυτό έχει το γεγονός ότι πήρε επιτέλους την κατιούσα το φυσικό αέριο, μειώνοντας λίγο τον πληθωρισμό σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.
Κοιτώντας όμως πιο αναλυτικά τα στοιχεία, θα διαπιστώσει κανείς ότι το «πάρτι» της ακρίβειας αυτή την περίοδο γίνεται στα σούπερ μάρκετ! Ο μέσος πληθωρισμός είναι στο 9,1%, ωστόσο, στην κατηγορία «Διατροφή» φτάνει στο 14,8%.
Σούπερ μάρκετ: Τα 5 πιο ακριβά βασικά είδη
- 24% ακριβότερα πωλούνται τα γαλακτοκομικά
- 19,3% ακριβότερα πωλούνται τα δημητριακά και το ψωμί
- 17,3% υψηλότερα είναι τα κρέατα
- 16,6% πιο ακριβά είναι πλέον τα λάδια
- 13,2% πιο ανεβασμένες είναι οι τιμές στα λαχανικά
Συνολικά 16,1% υψηλότερο είναι το κόστος για τα είδη άμεσης κατανάλωσης του νοικοκυριού.
«Έκρηξη» ακρίβειας: Οι τιμές της ενέργειας
Σε πολύ υψηλά επίπεδα παραμένει ο πληθωρισμός, καθώς αν και ελαφρά χαμηλότερα, διαμορφώθηκε στο 9,1% για τον Οκτώβριο.
Ο Γενικός ΔΤΚ τον περασμένο μήνα σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο 2022 παρουσίασε μείωση 1,2%. Ο μέσος ΔΤΚ του δωδεκαμήνου Νοεμβρίου 2021 – Οκτωβρίου 2022 παρουσίασε αύξηση 9,2%.
Σε επιμέρους τομείς, οι αυξήσεις στις τιμές είναι σαρωτικές: το φυσικό αέριο κοστίζει 68% υψηλότερα σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης είναι ακριβότερο κατά 20,8%. Στα καύσιμα-λιπαντικά οι τιμές είναι 17,8% υψηλότερες.
Όλες οι αυξήσεις στις τιμές τον Οκτώβριο του 2022
Η αύξηση του Γενικού ΔΤΚ κατά 9,1% τον μήνα Οκτώβριο 2022, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Οκτωβρίου 2021, προήλθε κυρίως από τις μεταβολές στις ακόλουθες ομάδες αγαθών και υπηρεσιών:
1. Από τις αυξήσεις των δεικτών κατά:
- 14,8% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ψωμί και δημητριακά, κρέατα (γενικά), ψάρια (γενικά), γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, φρούτα (γενικά), λαχανικά (γενικά), ζάχαρη-σοκολάτες-γλυκά-παγωτά, λοιπά τρόφιμα, καφέ-κακάο-τσάι, μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμούς φρούτων.
- 2,2% στην ομάδα Αλκοολούχα ποτά και καπνός, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα αλκοολούχα ποτά (μη σερβιριζόμενα).
- 5,4% στην ομάδα Ένδυση και υπόδηση, λόγω αύξησης των τιμών στα είδη ένδυσης και υπόδησης.
- 11,2% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ενοίκια κατοικιών, επισκευή και συντήρηση κατοικίας, υπηρεσίες κοινοχρήστων, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, στερεά καύσιμα.
- 10,6% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: έπιπλα και διακοσμητικά είδη, οικιακές συσκευές και επισκευές, υαλικά-επιτραπέζια σκεύη και σκεύη οικιακής χρήσης, είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού, οικιακές υπηρεσίες.
- 2,7% στην ομάδα Υγεία, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: φαρμακευτικά προϊόντα, ιατρικά προϊόντα, ιατρικές οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη.
- 13,8% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: καινούργια αυτοκίνητα, μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, μοτοποδήλατα-μοτοσυκλέτες, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα και λιπαντικά, συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού προσωπικής μεταφοράς, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με ταξί, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με πλοίο.
- 2,5% στην ομάδα Αναψυχή-Πολιτιστικές δραστηριότητες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: διαρκή αγαθά αναψυχής και πολιτισμού, μικρά είδη αναψυχής-άνθη-κατοικίδια ζώα, κινηματογράφους-θέατρα, γραφική ύλη και υλικά σχεδίασης, πακέτο διακοπών. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη μείωση κυρίως των τιμών σε οπτικοακουστικό εξοπλισμό-υπολογιστές-επισκευές.
- 2,0% στην ομάδα Εκπαίδευση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: δίδακτρα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δίδακτρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
- 8,6% στην ομάδα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: εστιατόρια-ζαχαροπλαστεία-καφενεία-κυλικεία, ξενοδοχεία-μοτέλ-πανδοχεία.
- 4,2% στην ομάδα Άλλα αγαθά και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: κομμωτήρια και καταστήματα προσωπικής φροντίδας, άλλα είδη ατομικής φροντίδας.
Η μοναδική μείωση στις τιμές
Υπήρξε πτώση 2,0% στην ομάδα Επικοινωνίες, λόγω μείωσης κυρίως των τιμών σε: τηλεφωνικό εξοπλισμό κινητών τηλεφώνων, τηλεφωνικές υπηρεσίες.
Αλλαγές στο «καλάθι του νοικοκυριού» στα σούπερ μάρκετ
Κατατέθηκε η τροπολογία για καλύτερη σήμανση και επάρκεια των προϊόντων. Υπενθυμίζεται ότι η τροπολογία που επιχειρεί να βελτιώσει την εφαρμογή της πρωτοβουλίας «Καλάθι του νοικοκυριού» κατατέθηκε στη Βουλή.
Η ρύθμιση εισάγει δύο νέες παραμέτρους για την εξασφάλιση ουσιαστικού οφέλους για τους καταναλωτές: την ευκρινέστερη επισήμανση των προϊόντων που εισάγονται στο «καλάθι του νοικοκυριού», ώστε να εντοπίζονται ευκολότερα από τους καταναλωτές και να προτιμώνται από αυτούς καθώς και την εξασφάλιση της επάρκειας των προϊόντων αυτών στα ράφια των καταστημάτων λιανικής πώλησης.
Συγκεκριμένα, με την τροπολογία προστίθεται παράγραφος στον σχετικό νόμο που αναφέρει ότι οι υπόχρεοι, δηλαδή super market κλπ «τοποθετούν ευκρινές ειδικό σήμα στο χώρο πώλησης (ράφι) των προϊόντων που συμμετέχουν στο «καλάθι του νοικοκυριού», καθώς και ευκρινή κατάλογο των προϊόντων που συνθέτουν το «καλάθι του νοικοκυριού» σε εμφανές σημείο στην είσοδο του καταστήματος, που συμπεριλαμβάνει τις τιμές στις οποίες προσφέρονται τα προϊόντα. Επιπρόσθετα, οι υπόχρεοι διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα που συμμετέχουν στο ¨καλάθι του νοικοκυριού» βρίσκονται στο κατάστημά τους σε επάρκεια και διατίθενται απρόσκοπτα στο καταναλωτικό κοινό. Για κάθε παράβαση της παρούσας επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους από 1.000 ευρώ έως 50.000 ευρώ…».
Δύο στους τρεις μείωσαν την κατανάλωση σε ρεύμα και τρόφιμα
Τις προσφορές φαίνεται ότι «κυνηγούν» οκτώ στους δέκα καταναλωτές ενώ δύο στους τρεις έχουν μειώσει την κατανάλωση ρεύματος και τις αγορές στα τρόφιμα.
Αυτό προκύπτει, μεταξύ άλλων, από έρευνα που πραγματοποίησε την εβδομάδα 29 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2022 το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) με δείγμα 1.000 καταναλωτές.
Η έρευνα καταδεικνύει σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις συνέπειες του πολέμου (π.χ. ανατιμήσεις προϊόντων).
Συγκεκριμένα, ξεκάθαρη είναι μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών.
Το 84% του κοινού δηλώνει ότι κυνηγάει περισσότερο προσφορές και εκπτώσεις (έναντι 79% στη μέτρηση του Απριλίου 2022).
Σημειώνεται ότι η μέση εξοικονόμηση των καταναλωτών από τις προσφορές και τις εκπτώσεις στα σούπερ μάρκετ ξεπερνά το 13%.
Επίσης, ποσοστό 75% δηλώνει ότι επιλέγει οικονομικότερες ή φθηνότερες επιλογές προϊόντων, κάτι που αποδεικνύεται από την αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας το πρώτο τρίμηνο του 2022, η οποία πλησιάζει το 10%.
Ποσοστό 67% δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου (έναντι 61% στη μέτρηση του Απριλίου)
Αντίστοιχη είναι και η συμπεριφορά των καταναλωτών σε σχέση με την εξοικονόμηση στην κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος.
Συγκεκριμένα το 63% του κοινού δηλώνει ότι έχει μειώσει το τελευταίο διάστημα την κατανάλωση ρεύματος.
Εκτός των βασικών αγαθών, εντονότερη είναι η τάση εξοικονόμησης χρημάτων στις δευτερεύουσες αγορές, όπως είναι οι αγορές για προσωπική φροντίδα, για είδη οικιακής βελτίωσης ή για αγορές παγίων.
Συγκεκριμένα, το 83% δηλώνει ότι έχει αναβάλει αγορές για προσωπικά αντικείμενα, για ρούχα ή για είδη σπιτιού (έναντι 75% στη μέτρηση του Απριλίου).
Πρόκειται για μία τάση που συμπίπτει, σύμφωνα με την έρευνα, σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία η αγορά ανέμενε μεγαλύτερη κίνηση λόγω και της εκπτωτικής περιόδου.
Το 44% αποφεύγει να κάνει αγορές προκειμένου να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Η τάση αυτή η οποία καταγράφηκε και την περίοδο της κρίσης της πανδημίας, καταγράφεται και σήμερα, αρκετά εντονότερα.
Η έντονη στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων αποτυπώνεται στην ίδια έρευνα. Συγκεκριμένα, τον τελευταίο χρόνο από τον Ιούλιο και μετά, η χρηματική δαπάνη αποτελεί το βασικό κριτήριο, αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση είναι εντυπωσιακή.
Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό του αγοραστικού κοινού που αγόραζε βασικό κριτήριο τα χρήματα κινούταν περί το 30% και σε ίδια επίπεδα με τα ποιοτικά κριτήρια, σήμερα το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 60%.
Με δεδομένο ότι η διαφαινόμενη οικονομική κρίση και η αναστάτωση στις διεθνείς τιμές και στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων δεν φαίνεται να αποκλιμακώνεται στο άμεσο μέλλον, οι καταγραφές τις συγκεκριμένης έρευνας δείχνουν ότι το ελληνικό καταναλωτικό κοινό είναι ανήσυχο τόσο για το παρόν, αλλά και για το μέλλον, κάτι που επηρεάζει πλέον τις καταναλωτικές του συνήθειες.
Παρόλα αυτά καταγράφεται μείωση στην ανησυχία του κοινού για ελλείψεις στα ευρέως καταναλωτικά προϊόντα τροφίμων, από 72% σε 53%.
Ενώ παράλληλα ένα πολύ μικρό ποσοστό, μόλις 14% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται τα σούπερ μάρκετ ότι φροντίζουν να μην υπάρξουν ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων, με τη συντριπτική πλειοψηφία (86%) να μη εκφράζει τέτοια ανησυχία.
Τέλος, οι ηλεκτρονικές αγορές εμφανίζουν μία μικρή κάμψη το τελευταίο διάστημα, η οποία αποδίδεται εν μέρει σε διόρθωση ύστερα από τις πολύ μεγάλες αυξήσεις του 2020 και εν μέρει στην τάση αναβολής αγορών και στην εν γένει μείωση του όγκου αγορών το τελευταίο εξάμηνο.
Πρακτικά μετά την ιδιαίτερα απότομη αύξηση των ηλεκτρονικών πωλήσεων λόγω της πανδημίας και ειδικά των απαγορευτικών, η οποία ανέβασε τη διείσδυση των ηλεκτρονικών αγορών (δηλαδή τις τελευταίες 10 ημέρες) στο 50% γενικά και στο 12% για τα είδη παντοπωλείου, η περίοδος 2021-2022 έφερε μία σταδιακή διόρθωση σε ποσοστά 36% και 9% αντίστοιχα.
Παρά τη διόρθωση αυτή οι ηλεκτρονικές πωλήσεις παραμένουν πολλαπλάσιες αυτών της περιόδου πριν το 2020, ενώ το τελευταίο εξάμηνο φαίνεται ότι ξεκινάει νέα ανάπτυξη του καναλιού αυτού με τα ποσοστά να παρουσιάζουν άνοδο.