Τρόφιμα: Δραματικές εξελίξεις με τις τιμές τροφίμων. Γιατί το πρόβλημα μόλις τώρα ξεκίνησε. Tα καύσιμα και τα λιπάσματα, οι τιμές των οποίων έχουν βρεθεί στα «ύψη», εκτοξεύουν τις τιμές των προϊόντων. Αδύνατον να ανταπεξέλθουν οι πολίτες. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.
Ο πληθωρισμός, αναμφίβολα, αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα από τα βασικά προβλήματα της οικονομίας. Όλα γίνονται ακριβότερα και η αγοραστική μας δύναμη καθίσταται ολοένα και ασθενέστερη. Και το χειρότερο όλων είναι ότι τα τρόφιμα μόλις τώρα άρχισαν να «καβαλούν» το κύμα των ανατιμήσεων.
Στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στον κλάδο των τροφίμων εκτοξεύθηκε κατά 8,8%, ενώ στην Ευρωζώνη ο αντίστοιχος δείκτης έφθασε στο 7,5%, το υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Στην Ελλάδα ο σχετικός δείκτης εκτινάχθηκε στο 12,1%.
Αυτό δε, που προβληματίζει οικονομολόγους και αναλυτές είναι το γεγονός ότι τα στοιχεία του Μαΐου, τα οποία ανακοινώθηκαν πριν λίγες ημέρες, δεν λαμβάνουν υπόψη το αυξανόμενο κόστος παραγωγής των αγροτών.
Σ’ αυτό το σημείο, όπως εύστοχα υπενθυμίζει το zerohedge, αξίζει να σημειωθεί ότι οι αγρότες πληρώνουν τα έξοδά τους προκαταβολικά και αποζημιώνονται ορισμένους μήνες αργότερα, όταν πουλήσουν τα προϊόντα τους. Επομένως, όλες οι λειτουργικές δαπάνες έχουν μια μικρή χρονική… καθυστέρηση, καθώς ενσωματώνουν τις τιμές που υπήρχαν όταν ξεκίνησε η παραγωγή και όχι όταν διατέθηκε η σοδειά.
Αυτή η υστέρηση σίγουρα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, αλλά σίγουρα όλα τα στοιχεία προμηνύουν ένα «τσουνάμι» στις τιμές τροφίμων σε βάθος 12 έως 18 μηνών. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε τα καύσιμα και τα λιπάσματα, οι τιμές των οποίων έχουν βρεθεί στα «ύψη», αποτελώντας τα δύο μεγαλύτερα εισαγόμενα έξοδα για τους αγρότες, υπερβαίνοντας το 50% των συνολικών δαπανών.
Η τιμή των λιπασμάτων έχει -στην καλύτερη περίπτωση- τριπλασιαστεί, ενώ για ορισμένα προϊόντα έχει τετραπλασιαστεί.
Την ίδια στιγμή, η Νέα Ζηλανδία σπεύδει να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τους παραγωγούς, φορολογώντας τις εκπομπές μεθανίων από τα βοοειδή. Δηλαδή τα… «τοξικά αέρια» που απελευθερώνουν οι αγελάδες.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να μειώσουμε τις ποσότητες μεθανίου στην ατμόσφαιρα, και ένα αποτελεσματικό σύστημα τιμολόγησης των εκπομπών για τον αγροτικό κλάδο θα διαδραματίσει καίριο ρόλο σ’ αυτό» δήλωσε προσφάτως ο υπουργός Περιβάλλοντος, James Shaw.
Όμως, ανεξαρτήτως των προθέσεων της κυβέρνησης, πρόκειται για ακόμη έναν φόρο, ο οποίος αφορά τον πιο παραγωγικό κλάδο της οικονομίας.
Όταν η χώρα της Ωκεανίας σταματήσει να εξαγάγει τους απαιτούμενους όγκους τροφίμων, αυτό γρήγορα θα «μεταφραστεί» σ’ ένα αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα, σ’ ένα πιο αδύναμο νόμισμα και σε μια έκρηξη τιμών σε οτιδήποτε δεν παράγεται στο εσωτερικό της χώρας. Κάτι που περιλαμβάνει τον άνθρακα, το πετρέλαιο (όλοι οι αγρότες το χρησιμοποιούν) και τα λιπάσματα (επίσης όλοι οι αγρότες τα χρησιμοποιούν).
Έτσι, μέσα σ’ ένα μικρό χρονικό διάστημα, η Νέα Ζηλανδία θα καταστεί λιγότερο ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά. Κι αυτό είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί. Όχι ένα υποθετικό σενάριο.
Όταν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) αναφέρθηκε στην ανάγκη κατανάλωσης… εντόμων, δεν το έκανε για να προωθήσει ένα νέο προϊόν. Το έκανε επειδή δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Η κατάρρευση της προσφοράς, όπως αποτυπώθηκε και στην περίπτωση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, οδηγεί σε υψηλότερα κόστη και επομένως, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να αγοράσουν τα αναγκαία τρόφιμα.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ενέργεια, με το Ηνωμένο Βασίλειο να επιβάλει φόρο 25% στα «απροσδόκητα κέρδη» των ενεργειακών εταιρειών, εν μέσω της χειρότερης ενεργειακής κρίσης των τελευταίων 10ετιών.
Τρόφιμα: Μεγάλες ανατιμήσεις έως το τέλος Ιουλίου
Οι ανατιμήσεις αναμένεται να περάσουν σταδιακά στα ράφια των καταστημάτων έως το τέλος Ιουλίου, ανάλογα με τα αποθέματα που διαθέτουν στις αποθήκες τους.
Η λίστα της ακρίβειας μάλιστα αναμένεται να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο, όσο κλιμακώνεται η ενεργειακή κρίση και αυξάνονται ραγδαία τα κόστη παραγωγής και μεταφοράς των προϊόντων.
Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι ανατιμήσεις δεν πρόκειται να «κοπάσουν» καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, επισημαίνοντας ότι ενδεχόμενη αποκλιμάκωση των τιμών αναμένεται από το φθινόπωρο και υπό την προϋπόθεση μάλιστα ότι δεν θα υπάρξει κάποια νέα έκτακτη κατάσταση που θα επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση.
Τα κύματα ανατιμήσεων διαδέχονται το ένα το άλλο, με τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων να είναι σε πολλές περιπτώσεις μεγαλύτερες του ετήσιου πληθωρισμού.
Η λίστα των νέων ανατιμήσεων περιλαμβάνει τα εξής προϊόντα:
- ρύζι (5%-50%),
- πανάκια καθαρισμού (5%-31%),
- μαγιονέζα-κέτσαπ (17% έως 26%),
- κατεψυγμένες πίτες και κριτσίνια (έως 22%),
- χαρτικά (έως 20%), τυριά (έως 20%),
- αλλαντικά (έως 17%),
- συσκευασμένα γλυκά (16%),
- ζυμαρικά και σάλτσες (2%-15%),
- βρεφικές πάνες (έως 14%),
- χαλβάς (12%),
- κονσέρβες (έως 12%),
- απορρυπαντικά (έως 12%),
- είδη σφολιάτας (11%),
- κρασί (έως 11%),
- συμπυκνωμένος χυμός (10%),
- γιαούρτια (έως 8%),
- βούτυρο (έως 8%),
- κρέατα (8%),
- συσκευασμένες σαλάτες (7%),
- γάλα εβαπορέ (6%),
- αναψυκτικά (6%),
- αλκοολούχα ποτά (6%),
- ζωοτροφές (6%),
- ελαιόλαδο (5%),
- φρέσκο γάλα (5%),
- σοκολάτες (5%),
- βρεφικό γάλα (4%),
- παγωτά (έως 4%)
- μπάρες δημητριακών (4%)
Οι περισσότερες από τις παραπάνω ανατιμήσεις πρόκειται να γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές μέσα στον Ιούνιο, ενώ κάποιες θα περάσουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ στις αρχές Ιουλίου.
Πηγή της ακρίβειας παραμένει η ενέργεια, με τις τιμές να έχουν αυξηθεί κατά 60,9%, ενώ οι τιμές των τροφίμων «τρέχουν» με διψήφιο ποσοστό άνω του 11%, κάτι που έχει να σημειωθεί εδώ και τουλάχιστον 2-3 δεκαετίες.
Στο ίδιο μοτίβο και η αύξηση των τιμών κατά 35,2% στην κατηγορία της στέγασης, με την επίπτωση στον τιμάριθμο να φτάνει τις πέντε ποσοστιαίες μονάδες, καθώς μεγαλώνει το κύμα των ιδιοκτητών ακινήτων που ζητούν μεγαλύτερα μισθώματα από ενοίκια λόγω του υψηλού πληθωρισμού.
Τρόφιμα: Ανησυχία για τις τιμές
Την ίδια ώρα, η συνεχής άνοδος των διεθνών τιμών του πετρελαίου τροφοδοτεί περαιτέρω το σπιράλ της ακρίβειας που πλήττει τα εισοδήματα. Το κόστος ζωής έχει πάρει… φωτιά, με τις τιμές στα καύσιμα και τα τρόφιμα βρίσκονται στο κόκκινο.
Δεδομένου του συνεχιζόμενου κύματος αυξήσεων στο σύνολο σχεδόν των προϊόντων και υπηρεσιών ευρείας κατανάλωσης εβδομάδα με την εβδομάδα, στο υπουργείο Οικονομικών δεν κρύβουν την ανησυχία τους.
Γνωρίζουν καλά ότι ακόμα και αν αποκλιμακωθεί ο πληθωρισμός οι τιμές θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να πιέζονται τα εισοδήματα και να μειώνεται η κατανάλωση.
Αναλυτές εκτιμούν, μάλιστα, ότι η επιβολή εμπάργκο από την ΕΕ στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου θα πυροδοτήσει νέο ράλι στις ενεργειακές τιμές, πιέζοντας περαιτέρω νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ήδη χθες η τιμή του πετρελαίου brent εκτινάχθηκε κοντά στα 123 δολάρια το βαρέλι, ήτοι στα υψηλότερα επίπεδα από το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ χθεσινές προβλέψεις κάνουν λόγο για τιμές-ρεκόρ για το ηλεκτρικό ρεύμα και το 2023.
Το γερμανικό συμβόλαιο για το 2023, που θεωρείται συμβόλαιο αναφοράς για τις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος στην Ευρώπη, κατέγραψε άνοδο για 6η διαδοχική συνεδρίαση σκαρφαλώνοντας στα υψηλότερα επίπεδα από τις αρχές του έτους.
Παράλληλα η διυλιστηριακή τιμή στην αμόλυβδη ανήλθε στα 1,765 ευρώ το λίτρο,που σημαίνει νέες ανατιμήσεις στην αντλία και μέση πανελλαδική τιμή ανά λίτρο πάνω από τα 2,3 ευρώ.
Τρόφιμα: Αναζητείται δημοσιονομικός χώρος
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση αναζητά δημοσιονομικό διάδρομο για νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αναγνωρίζοντας ότι οι τιμές στα καύσιμα και ο υψηλός πληθωρισμός ροκανίζουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τον τζίρο των επιχειρήσεων.
«Είμαι αισιόδοξος ότι και πάλι θα βρούμε δημοσιονομικό χώρο, όπως προκύπτει και από την εκτέλεση του προϋπολογισμού», για μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, επισημαίνοντας ωστόσο ότι δεν πρόκειται να αναφερθεί συγκεκριμένα σε κάποια μελλοντική παρέμβαση προτού υπάρξει συνεννόηση με τον πρωθυπουργό για τις προτεραιότητες, καθώς είναι συλλογική δουλειά της κυβέρνησης.
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ 100,3, ο υπουργός δήλωσε ότι «χρειάζεται να είμαστε συνέχεια κοντά στην κοινωνία, χρειάζεται να βρίσκουμε δημοσιονομικό χώρο και να τον επιστρέφουμε στην κοινωνία».
Πρόσθεσε, όμως, ότι απαιτείται «σύνεση και σωφροσύνη», διότι «είμαστε μια ιδιαίτερη χώρα που πρέπει να προσέχουμε πολύ τα δημοσιονομικά μας.
Θα υπάρχει και φέτος πρωτογενές έλλειμμα, το δημόσιο χρέος είναι μεν βιώσιμο, αλλά το υψηλότερο στην Ευρώπη, είμαστε ακόμη σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και δεν υπάρχει επενδυτική βαθμίδα».
Τρόφιμα: Ποια μέτρα στήριξης εξετάζονται
Mε τις τιμές των καυσίμων να εκτοξεύονται σε υψηλά επίπεδα, στην κυβέρνηση εξετάζουν μια σειρά από μέτρα που θα ενεργοποιηθούν ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα εξευρεθεί μέχρι τέλος Ιουνίου.
Ειδικότερα, εξετάζονται τα ακόλουθα μέτρα:
- Η επανάληψη της επιδότησης βενζίνης από 30 έως 50 ευρώ για όλους για ένα τρίμηνο ή εναλλακτικά μονό για τους κατοίκους των νησιών και όσους ταξιδέψουν για διακοπές κατά την τουριστική περίοδο.
- Μια παρέμβαση αντίστοιχη με την επιδότηση του πετρελαίου κίνησης, ήτοι επιδότηση της βενζίνης στην αντλία με ποσό άνω των 15 λεπτών ανά λίτρο.
- Διεύρυνση του μεταφορικού ισοδύναμου, με το οποίο επιδιώκεται η εξίσωση του κόστους μεταφοράς με μέσα μαζικής μεταφοράς από την ηπειρωτική Ελλάδα σε νησί ή από νησί σε νησί με το κόστος που θα ίσχυε στην ηπειρωτική Ελλάδα για την ίδια απόσταση.
To μέτρο εφαρμόζεται στα ακόλουθα νησιά: Αγαθονήσι, Άγιος Ευστράτιος, Αλόννησος, Αμοργός, Ανάφη, Αντίπαρος, Αστυπάλαια, Ίος, Ικαρία, Κάρπαθος, Κάσος, Κέα, Κίμωλος, Κύθηρα, Κύθνος, Λειψοί, Λέρος, Μεγίστη, Μήλος, Νίσυρος, Πάτμος, Σαμοθράκη, Σέριφος, Σίκινος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σύμη, Τήλος, Φολέγανδρος, Φούρνοι, Χάλκη και Ψαρά.
Η στοχευμένη μείωση είτε του ΦΠΑ είτε του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης σε συγκεκριμένα μικρά νησιά και με ορίζοντα τριών μηνών.