Κατώτατος μισθός: Η πανδημία έχει επηρεάσει τα οικονομικά σε όλους τους τομείς και έτσι δεν θα μπορούσε να μείνει εκτός και το θέμα του κατώτατου μισθού, το οποίο δείχνει να «κλειδώνει» πολύ μακριά από τις προσδοκίες.
Αν και είναι πρόωρο να εξαχθούν συμπεράσματα, καθώς η 4μηνη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι ο κατώτατος μισθός των 650 ευρώ θα παραμείνει παγωμένος έως το τέλος του 2021 και τις αρχές του 2022, όταν θα εκκινήσει εκ νέου η ετήσια διαδικασία αναπροσαρμογής του.
Υπάρχουν ωστόσο φωνές από τους κοινωνικούς εταίρους και ειδικότερα από την πλευρά των εργοδοτικών οργανώσεων, που δεν αποκλείεται να προτείνουν μια οριακή αύξηση 1% έως 2%, για ψυχολογικούς κυρίως λόγους ανάταξης της αγοράς.
Σύμφωνα με τη διαδικασία που ξεκίνησε στα τέλη Μαρτίου, προσκλήθηκαν εγγράφως από την Τριμελή Επιτροπή εξειδικευμένοι επιστημονικοί και λοιποί φορείς, μεταξύ των οποίων η Τράπεζα της Ελλάδος, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), ο Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) και τα Ινστιτούτα των Κοινωνικών Εταίρων προκειμένου να συντάξουν τις εκθέσεις τους.
Στις εκθέσεις θα αξιολογείται ο ισχύων κατώτατος μισθός και το ημερομίσθιο ενώ θα ακολουθούν εκτιμήσεις για την προσαρμογή τους στις επίκαιρες οικονομικές συνθήκες.
Κατώτατος μισθός: Τι δείχνουν τα δεδομένα
Τις τελευταίες ημέρες τα Ινστιτούτα των κοινωνικών εταίρων άρχισαν σταδιακά να παραδίδουν τις εκθέσεις τους για τον κατώτατο μισθό, όπως ορίζει η διαδικασία η οποία θα ολοκληρωθεί στα μέσα Ιουλίου με την εισήγηση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη στο υπουργικό συμβούλιο για το νέο ύψος του κατώτατου μισθού.
Για την παράδοση όλων των μελετών έχει δοθεί σιωπηρή παράταση αφού τα στοιχεία που είχαν ζητηθεί από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ για την απασχόληση, εστάλησαν με καθυστέρηση λόγω των αργιών του Πάσχα.
Όπως τονίζουν οικονομολόγοι που εμπλέκονται με τις σχετικές μελέτες, με βάση την ύφεση, το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, ο μισθός θα έπρεπε να μειωθεί κατά 4%-5%, ενδεχόμενο βέβαια που αποκλείει η κυβέρνηση.
Μέρος των εργοδοτικών φορέων είναι πιθανόν να προτείνει αύξηση του μισθού 1% – 2% για την ανάταση της ψυχολογίας της αγοράς, συνοδευόμενη από περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Από την άλλη πλευρά η ΓΣΕΕ θα ταχθεί υπέρ της εφαρμογής της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για επαρκείς κατώτατους μισθούς πάνω από το όριο της φτώχειας.
Πάντως όλοι οι φορείς συμφωνούν ότι καλώς αποφασίστηκε η εκκίνηση της διαβούλευσης μετά από τρεις αναβολές προκειμένου να δοθεί το σήμα της σταδιακής επιστροφής στην κανονικότητα.
Κατώτατος μισθός: Η μείωση εισφορών έφερε… πάγωμα!
Το ύψος του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, σύμφωνα με τον νόμο, πρέπει να καθορίζεται «λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών».
Είναι προφανές ότι με τη τρέχουσα δυσμενή οικονομική κατάσταση, η εξίσωση δεν είναι εύκολη. Το 2020 έχει κλείσει με ύφεση 8,2% και το πρώτο τρίμηνο του 2021 κινδυνεύει να κλείσει με διψήφιο ποσοστό ύφεσης.
Παράλληλα οικονομολόγοι εκτιμούν πως αν αποσυνδεόταν τώρα η αγορά από τον κρατικό αναπνευστήρα, η ανεργία θα σκαρφάλωνε από το 16% στο 25%.
Παράγοντες της αγοράς προεξοφλούν ότι μπροστά σε τέτοια δυσοίωνα μεγέθη δε μπορεί κανείς να φανταστεί ότι η κυβέρνηση θα εισηγηθεί την αύξηση του κατώτατου μισθού. Ωστόσο δε μπορεί να εισηγηθεί και μείωση τόσο για πολιτικούς όσο και για ψυχολογικούς λόγους.
Οπότε εκτιμούν ότι η διαδικασία θα έχει συμβολικό χαρακτήρα προκειμένου να βγει η οικονομική ζωή από την κατάψυξη στην οποία βρίσκεται εδώ και 15 μήνες.
Θεωρούν ωστόσο ότι η αύξηση του καθαρού μισθού που είναι το ζητούμενο για κάθε εργαζόμενο μπορεί να προέλθει και μέσω της περαιτέρω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, προοπτική που βρίσκεται στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου την επόμενη διετία και έως το 2023.
Παράλληλα, όπως έχει τονίσει ο κ. Χατζηδάκης, σ΄αυτή τη χρονική συγκυρία πρέπει να δοθεί έμφαση στην αύξηση των αναβαθμισμένων θέσεων εργασίας με καλές αμοιβές πάνω από τον κατώτατο μισθό. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, στροφή σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας και ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων.
Κατώτατος μισθός: Σκέψεις για πανευρωπαϊκό κατώτατο μισθό
Την ίδια ώρα για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει ως προτεραιότητα τον κατώτατο μισθό σε περιβάλλον Covid – 19 επισημαίνοντας την ανάγκη να θεσπιστεί ένας κατώτατος μισθός που να εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση.
Για το λόγο εξετάζει την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για επαρκείς κατώτατους μισθούς πάνω από το όριο της φτώχειας.
Η οδηγία δεν αποσκοπεί στην εναρμόνιση του επιπέδου των κατώτατων μισθών στην ΕΕ αλλά στη διαμόρφωση ενός πλαισίου το οποίο να διασφαλίζει την πρόσβαση των εργαζόμενων σε αξιοπρεπείς μισθούς.
Η Ελλάδα, βρίσκεται στη δεύτερη ταχύτητα των χωρών της ΕΕ όσον αφορά στο ύψος του κατώτατου μισθού. Σε αυτή την κατηγορία, η χώρα μας κατατάσσεται τελευταία, με 758 ευρώ (υπολογίζονται 14 μισθοί) και ακολουθούν Πορτογαλία (776 ευρώ), Μάλτα (785 ευρώ), Σλοβενία (1.024 ευρώ) και Ισπανία (1.108 ευρώ). Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat στην κορυφή της λίστας βρίσκεται το Λουξεμβούργο με κατώτατο μισθό 2.202 ευρώ και στην τελευταία θέση η Βουλγαρία με κατώτατο μισθό 332 ευρώ.
Κατώτατος μισθός: Τι προβλέπει ο νόμος
Σήμερα ο κατώτατος μισθός έχει οριστεί στα 650 ευρώ και το κατώτατο ημερομίθιο στα 29,04 ευρώ.
Η πανδημία και τα έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου στον γενικό πληθυσμό τροποποιούν τον προγραμματισμό ως εξής:
– Το τελευταίο 10ήμερο του Μαρτίου εκκινεί η διαδικασία καθώς η τριμελής Επιτροπή Διαβούλευσης (Πρόεδρος Ο.ΜΕ.Δ., εκπρόσωπος υπουργού Οικονομικών και εκπρόσωπος του υπουργού Εργασίας) αποστέλλει έγγραφη πρόσκληση προς εξειδικευμένους επιστημονικούς ερευνητικούς και λοιπούς φορείς, μεταξύ των οποίων, η Τράπεζα της Ελλάδος, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), το Ινστιτούτο Εργασίας της Γ.Σ.Ε.Ε./ΑΔΕΔΥ (ΙΝΕ−Γ.Σ.Ε.Ε.), το Ινστιτούτο ΙΜΕ−Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Οικονομικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ), το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), ο Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΙΝ. ΕΜ.Υ. ΕΣΕΕ).
Οι ερευνητικοί αυτοί φορείς πρέπει να συντάξουν έκθεση για την αξιολόγηση του ισχύοντος νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου με εκτιμήσεις για την προσαρμογή τους στις επίκαιρες οικονομικές συνθήκες.
Οι φορείς πρέπει να συνυπολογίσουν σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, την ειδική ρήτρα που προβλέπεται στον νόμο του 2013: «Το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών».
Έως την 30η Απριλίου θα πρέπει να υποβληθούν από τους επιστημονικούς φορείς σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα οι εκθέσεις για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού.
Η Επιτροπή Διαβούλευσης σχηματίζει φάκελο με τις εκθέσεις των εξειδικευμένων ερευνητικών φορέων και των παραγόντων διαφοροποίησης του κατωτάτου μισθού και ημερομισθίου και τον στέλνει στους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, ΓΣΕΕ, Σ.Ε.Β., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε., Σ.Ε.Τ.Ε. ώστε να εκφράσουν γνώμη, με υποβολή υπομνήματος και τεκμηρίωσης για την αναπροσαρμογή του ισχύοντος νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.
Έως την 15η Μαΐου, η Επιτροπή Διαβούλευσης πρέπει να διαβιβάσει το υπόμνημα κάθε διαβουλευόμενου προς τους υπόλοιπους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, με πρόσκληση για προφορική διαβούλευση σε σχέση με την τυχόν αναπροσαρμογή του εκάστοτε ισχύοντος νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.
Έως την 31 Μαΐου πρέπει να διαβιβαστούν όλα τα υπομνήματα και η τεκμηρίωση των διαβουλευομένων, καθώς και η έκθεση των εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) προς σύνταξη Σχεδίου Πορίσματος Διαβούλευσης.
Το πόρισμα συντάσσεται σε συνεργασία με επιτροπή αποτελούμενη από 5 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες σε θέματα οικονομίας και κυρίως οικονομίας της εργασίας, κοινωνικής πολιτικής καθώς και εργασιακών σχέσεων. Το Σχέδιο Πορίσματος Διαβούλευσης σχετικά με τις δυνατότητες προσαρμογής του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να περιέχει ιδίως τη συστηματική καταγραφή των προτάσεων των διαβουλευομένων κοινωνικών εταίρων, τα σημεία συμφωνίας τους, τεκμηρίωση ως προς την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς εργασίας και τους παράγοντες που επιδρούν στον καθορισμό του προτεινόμενου νομοθετημένου κατωτάτου μισθού και ημερομισθίου. Η γνώμη που θα διατυπώνεται στο Σχέδιο Πορίσματος Διαβούλευσης, μπορεί να αποκλίνει ή/και να διαφοροποιείται από τις εκθέσεις που υποβάλλονται από τους λοιπούς επιστημονικούς φορείς.
Έως την 30η Ιουνίου ολοκληρώνεται το Σχέδιο του Πορίσματος Διαβούλευσης και υποβάλλεται στον υπουργό Οικονομικών και τον υπουργό Εργασίας.
Στη συνέχεια πρέπει να δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εργασίας μαζί με όλες τις εκθέσεις, τα υπομνήματα και κάθε άλλο σχετικό έγγραφο.
Εντός του δεύτερου δεκαπενθημέρου του Ιουλίου ο υπουργός Εργασίας, θα πρέπει να εισηγηθεί στο υπουργικό Συμβούλιο, τον νέο κατώτατο μισθό υπαλλήλων και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών, λαμβάνοντας υπόψη το Πόρισμα Διαβούλευσης, όπως αυτό υποβλήθηκε και συντάχθηκε.