ΕΣΠΑ 2024: Αλλάζουν κριτήρια και όρια χορήγησης από το 2024. Περισσότερα χρήματα σε περισσότερες επιχειρήσεις. Ποιοι ωφελούνται και ποιοι «μπλόκαραν» λόγω ενισχύσεων COVID-19. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.
Δυνατότητα να λάβουν επιδότηση ύψους έως 300.000 ευρώ κατ’ ανώτατο όριο (ή 50% περισσότερα απ’ όσο γνώριζαν ως τώρα ότι τους προσφέρονται μέσω του ΕΣΠΑ) θα έχουν για πρώτη φορά από το 2024 περισσότερες από 700.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
«Παράθυρο» ανοίγει όμως και για 300.000 επιχειρήσεις οι οποίες έλαβαν κρατική ενίσχυση κατά την τελευταία τριετία προκειμένου να διεκδικήσουν εκ νέου επιδότηση φέτος, ύψους 100.000 ευρώ (ή και μεγαλύτερη), παρότι με τα σημερινά δεδομένα θα αποκλείονταν από όλα τα νέα προγράμματα του 2024 λόγω υπέρβασης των ορίων χρηματοδότησης.
Επειτα από 17 ολόκληρα χρόνια αλλάζει το πιο βασικό κριτήριο χορήγησης ευρωπαϊκών και κρατικών επιδοτήσεων.
Ο περιβόητος κανόνας De Minimis (που αποτελεί φόβο και τρόμο για τις επιχειρήσεις επειδή βάζει κόφτη στα αιτήματά τους για ενισχύσεις) γίνεται πιο γενναιόδωρος πλέον και το 2024 κάνει ποδαρικό με νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ έως το 2027, ενώ φέρνει και περισσότερα χρήματα για παλαιούς και νέους δικαιούχους.
ΕΣΠΑ 2024: Τι σημαίνει – Ποιους αφορά
Η μεγάλη ανατροπή στην κρατική χρηματοδότηση έρχεται μέσω Βρυξελλών μετά την απόφαση της Κομισιόν που αυξάνει από φέτος και μέχρι το 2030 το όριο στα 300.000 ευρώ – αντί 200.000 ευρώ που ίσχυε λόγω του κανόνα De Minimis από το 2006 μέχρι σήμερα.
Ο κανόνας De Minimis αφορά «ενισχύσεις ήσσονος σημασίας» που δίνονται κατά βάση στους μικρομεσαίου και επιβλήθηκε πρώτη φορά το 1992 προς αποφυγή νόθευσης του ανταγωνισμού μέσω κρατικών χρηματοδοτήσεων. Εκτοτε καθορίζει τις ενισχύσεις που δίνονται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και στις επιχειρήσεις του τομέα της μεταποίησης.
Ο κανονισμός αυτός ελέγχει και θέτει ανώτατα όρια στα ποσά που μπορεί να λάβει κάθε μικρομεσαία επιχείρηση.
Με βάση αυτόν, μικρομεσαίες που λαμβάνουν σωρευτικά ενισχύσεις μεγαλύτερες από το επιτρεπόμενο όριο (200.000 ευρώ ως τώρα) μέσα σε διάστημα τριών ετών πρέπει να ανακοινώνονται στην Επιτροπή για λόγους ελέγχου τήρησης των κανόνων του ανταγωνισμού.
Με τον τρόπο αυτό κάθε επιχείρηση που ζητά επιδότηση ελέγχεται αν έχει καλύψει μέρος ή ολόκληρο το επιτρεπόμενο όριο ενίσχυσης.
Αν μια επιχείρηση ζητά να υπερβεί το πλαφόν που ισχύει αθροιστικά (πλέον 300.000 ευρώ ανά τριετία) η ενίσχυση απορρίπτεται και η επιχείρηση είτε τη χάνει, είτε ζητά μικρότερο ποσό ώστε να μην παραβιάσει τα όρια. Ακόμα χειρότερα, όμως, αν λάβει την επιδότηση καθ’ υπέρβασιν του ορίου, τότε η ενίσχυση απεντάσσεται και η επιχείρηση πρέπει να την επιστρέψει.
Το νέο αυξημένο επιτρεπόμενο όριο χρηματοδότησης των 300.000 ευρώ ξεκινά να ισχύει από την τριετία 2022-2024. Ετσι, οι επιχειρήσεις δικαιούνται εντός του 2024 να ζητήσουν το υπόλοιπο της κρατικής ενίσχυσης που δεν μπορούσαν να ζητήσουν ως τώρα, μέχρι τα νέα μέγιστα όρια (γενικά ή ειδικά) που τίθενται για τις μικρομεσαίες ή άλλες επιχειρήσεις.
Για παράδειγμα, αν με τον γενικό κανονισμό De Minimis μια επιχείρηση δικαιούνταν ως τώρα ενίσχυση 200.000 ευρώ αλλά είχε λάβει ήδη 194.000 ευρώ στη διετία 2022-2023, φέτος θα δικαιούνταν μόλις 6.000 ευρώ και πιθανότατα να μην έκανε χρήση κανενός νέου προγράμματος, όπως το «Ερευνώ – Καινοτομώ» που θα ανακοινωθεί σε λίγες εβδομάδες.
Με το νέο όριο όμως στα 300.000 ευρώ εντός μιας κυλιόμενης τριετίας, η ίδια επιχείρηση μπορεί να συμμετάσχει διεκδικώντας έως και 106.000 ευρώ – εφόσον φυσικά δεν τεθεί κάποιο πιο περιοριστικό όριο ή προϋπόθεση ανά πρόγραμμα ή επένδυση.
Το όριο των 300.000 ευρώ ισχύει μεν αθροιστικά για τις ενισχύσεις που λαμβάνονται από πολλά και διαφορετικά προγράμματα εντός τριετίας, δεν υποχρεώνει όμως τα κράτη-μέλη και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας να θέσουν στο ίδιο ύψος (300.000 ευρώ) το ανώτατο ποσό ενίσχυσης ανά μεμονωμένο πρόγραμμα.
Για παράδειγμα, σε προγράμματα που ήδη τρέχουν φέτος για νέες επιχειρήσεις, μπορεί το όριο χρηματοδότησης να μην αλλάξει και να παραμείνει μέχρι τα 200.000 ευρώ ανά επένδυση.
ΕΣΠΑ 2024: Η «παγίδα»
Παρότι το De Minimis (δηλ. ενισχύσεις ήσσονος σημασίας) χρησιμοποιείται συχνά στα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, δεν είναι γνωστό ή απόλυτα κατανοητό από τις επιχειρήσεις.
Αυτό οδηγεί σε λάθη τις επιχειρήσεις και τους επενδυτικούς συμβούλους τους, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την υπέρβαση των ορίων και την απώλεια ή επιστροφή επιδοτήσεων.
Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας COVID-19, όπου πάνω από 350.000 επιχειρήσεις ζήτησαν και έλαβαν έκτακτη κρατική χρηματοδότηση με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής και αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
Κατά την αίτηση χορήγησης των εκτάκτων χρηματοδοτήσεων οι ενδιαφερόμενοι έπρεπε να δηλώσουν ότι ζητούν την επιδότηση είτε με βάση τους κανόνες De Minimis, είτε με βάση το Προσωρινό Πλαίσιο Στήριξης.
Λόγω έλλειψης εξοικείωσης με τους όρους αυτούς, πάνω από το 85% ζήτησε τα χρήματα με βάση τον κανονισμό και όχι με βάση το έκτακτο πλαίσιο διάσωσης των επιχειρήσεων – που απαιτούσε πάντως και ειδικές μελέτες με κριτήρια βιωσιμότητας.
Λαμβάνοντας όμως ενισχύσεις, π.χ., μόλις 5.000 ευρώ, αν κάποιοι είχαν λάβει και άλλες άνω των 195.000 ευρώ, αυτομάτως υπερέβησαν το τότε επιτρεπόμενο όριο (200.000 ευρώ) και τους ζητήθηκε να επιστρέψουν όλα τα λεφτά πίσω!
Ακόμα και αν έτρεξαν (απ’ όλη την Ελλάδα) στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για να ακυρώσουν τις ενισχύσεις COVID δεν κατάφεραν να γλιτώσουν το κακό (ανάκτηση χρημάτων).
Ολοι αυτοί δεν διασώζονται ούτε με την αύξηση του γενικού ορίου στα 300.000 ευρώ. Ωστόσο απελευθερώνονται όσοι τυχόν έλαβαν τέτοιες ενισχύσεις μετά το 2021, εφόσον με τα χρήματα αυτά είχαν ήδη από πέρυσι «πλαφονάρει» πλέον κοντά στα 200.000 ευρώ.
Τώρα, λοιπόν, θα μπορούν κι αυτοί να ενταχθούν άφοβα πάλι σε νέα προγράμματα που θα τρέξουν το 2024, χωρίς να περιμένουν αν και ποια από αυτά θα υπάρχουν διαθέσιμα γι’ αυτούς το 2025, καθώς τότε θα προσμετρώνται μόνο οι επιδοτήσεις της τριετίας 2023-2025.
Σε κάθε περίπτωση, για να εγκριθεί η κρατική χρηματοδότηση μιας μικρομεσαίας επιχείρησης και για αποφευχθούν… παρατράγουδα λόγω υπέρβασης των ορίων De Minimis στο εξής θα εξετάζονται:
1 Ο κλάδος (Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας) της επιχείρησης.
2 Το μέγεθος της επιχείρησης (μικρομεσαία κ.λπ.).
3 Το συνολικό ποσό ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που έχει λάβει η επιχείρηση (έως 300.000 ευρώ σε χρονικό διάστημα τριών ετών).
4 Τα ποσά επιχορήγησης που τυχόν έλαβε κάθε συνδεδεμένη ή συνεργαζόμενη με αυτή την επιχείρηση, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής (εξετάζονται ως μία ενιαία επιχείρηση).
5 Τα έτη χορήγησης των ενισχύσεων ανά τριετία. Αν μια επιχείρηση θέλει να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα το 2024, για να υπολογιστεί αν υπερβαίνεται το ανώτατο όριο θα ληφθούν υπόψη όλες οι De Minimis ενισχύσεις των ετών 2024, 2023 και 2022. Οι ενισχύσεις που τυχόν λαμβάνει μια επιχείρηση πέραν της τριετίας (το 2021 εν προκειμένω) δεν συνυπολογίζονται και δεν αποτελούν αιτία απόρριψης από επόμενες ενισχύσεις.
Για άλλους κλάδους και επιχειρήσεις ισχύουν διαφορετικά όρια κατά περίπτωση, τα οποία επίσης όμως αυξάνονται από φέτος (π.χ. από 30.000 σε 40.000 ευρώ για υδατοκαλλιέργειες κ.λπ.). Επιπλέον, με το νέο καθεστώς επιτρέπεται και σε περισσότερες επιχειρήσεις να εξαιρούνται από τα όρια που ισχύουν για τους κλάδους τους, εφόσον δραστηριοποιούνται σε απομακρυσμένες περιοχές, με στόχο να διευκολυνθούν ο εκσυγχρονισμός και η βιωσιμότητά τους.
ΕΣΠΑ 2024: Πώς θα πάρετε επιδότηση έως και 100.000 ευρώ με μόνο μία αίτηση
«Παράθυρο» για επιπλέον επιδοτήσεις έως και 100.000 ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ 2024 στις μικρομεσαίες από τις αλλαγές του de minimis. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.
Παράθυρο για επιπλέον επιδοτήσεις έως και 100.000 ευρώ ανοίγουν οι αλλαγές στον περιβόητο ευρωπαϊκό κανονισμό «de minimis» για την μέγιστη χρηματοδότηση που μπορούν να λάβουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια.
Ο γενικός κανονισμός για τις κρατικές «ενισχύσεις ήσσονος σημασίας» βάζει κόφτη στα χρήματα που μπορούν να λάβουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από ευρωπαϊκά κονδύλια συμπεριλαμβανομένων των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2024.
Ο κόφτης αυτός για 15 χρόνια ήταν στα 200.000 ευρώ στην τριετία και πλέον ξεκινώντας από φέτος αυξάνεται στα 300.000 ευρώ.
Αυτό σημαίνει πως αυξάνονται οι ευκαιρίες και οι επιδοτήσεις που μπορούν να λάβουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από διάφορα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2024 το επόμενο διάστημα, ακόμη και αυτές που τα προηγούμενα χρόνια ήδη έλαβαν ενισχύσεις.
Τι σημαίνει αυτή στην πράξη; Αν μια επιχείρηση είχε λάβει ενισχύσεις ύψους 190.000 ευρώ τα προηγούμενα δύο χρόνια και ήθελε να λάβει επιπλέον χρηματοδότηση από κάποιο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2024 όπως για παράδειγμα τον «Ψηφιακό Μετασχηματισμό ΜμΕ» ή ακόμη και για κάποια ενίσχυση του Αναπτυξιακού Νόμου το μέγιστο ποσό χρημάτων που θα μπορούσε να λάβει ήταν 10.000 ευρώ. Με το νέο όριο όμως το συνολικό ποσό που θα μπορεί να αντλήσει εντός του 2024 αυξάνεται στα 110.000 ευρώ.
Μια ακόμη σημαντική αλλαγή αγορά τον τρόπο υπολογισμού της τριετίας για την οποία υπολογίζεται το όριο των ενισχύσεων. Αυτός θα υπολογίζεται πλέον σε «κυλιόμενη περίοδο» πλήρους τριετίας.
Για παράδειγμα αν η απόφαση ενίσχυσης μιας επιχείρησης εκδίδεται την 1η Μαρτίου 2024 θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όλες οι ενισχύσεις που δόθηκαν από την 1η Μαρτίου 2021 έως και εκείνη την ημερομηνία.
ΕΣΠΑ 2024: Ο ρόλος του «de minimis» – Ποιους αφορά
Ο κανόνας de minimis (ενισχύσεις ήσσονος σημασίας) έχει να κάνει με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι κανόνες της ΕΕ απέναντι στις κρατικές ενισχύσεις προς τις επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα αυστηροί για την προστασία του ανταγωνισμού.
Όμως λόγω του μεγάλου αριθμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ήταν αδύνατο να ελεγχθεί η κάθε επιδότηση προς αυτές και για αυτό καθορίστηκε αυτός ο οριζόντιος κανονισμός που θέτει ένα όριο στις κρατικές ενισχύσεις, βάσει του οποίου θεωρείται ότι δεν επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό ο ανταγωνισμός.
Μάλιστα τα όρια επιδοτήσεων αφορούν κάθε μορφή κρατικής βοήθειας, είτε αυτή προέρχεται από ευρωπαϊκά κονδύλια, είτε από καθαρά εθνικούς πόρους του κάθε κράτους-μέλους της ΕΕ, εκτός και αν καθορίζεται διαφορετικά σε ειδικές περιπτώσεις.
Ακόμη δεν έχει σημασία αν η επιδότηση αφορά κεφάλαια ή δανεισμό.
Έτσι μια επιχείρηση που είχε λάβει επιδότηση από ένα πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, επιδοτήσεις για την απασχόληση προσωπικού από κάποιο πρόγραμμα της ΔΥΠΑ αλλά και κεφάλαιο κίνησης με επιδοτούμενο δάνειο από μηχανισμούς όπως το Ταμείο Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ), θα πρέπει να υπολογίσει όλα αυτά τα χρήματα στο όριο του «de minimis».
ΕΣΠΑ 2024: Έρχονται μέχρι τον Μάρτιο επιδοτήσεις 300 εκατ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία στις επιχειρήσεις
Στην τελική ευθεία βρίσκεται η προκήρυξη του μεγάλου προγράμματος «Ερευνώ – Καινοτομώ» προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ, με τις τέσσερις δράσεις που περιλαμβάνει να ενεργοποιούνται όλες μαζί, το αργότερο εντός του Μαρτίου.
Όπως είχε γράψει το insider.gr, η προδημοσίευση του προγράμματος είχε πραγματοποιηθεί τον περασμένο Φεβρουάριο, ωστόσο υπήρξαν καθυστερήσεις καθώς αποφασίστηκε να πραγματοποιηθούν βελτιώσεις και αλλαγές με βάση και την εμπειρία των παλαιότερων αντίστοιχων προγραμμάτων που έτρεξαν με το ΕΣΠΑ 2014-2020.
«Οι αλλαγές που θα γίνουν δεν θα είναι τέτοιες ώστε να χρειαστεί να αλλάξει ουσιαστικά η προδημοσίευση του οδηγού, αλλά κάποιες παραμέτρους θα αλλάξουμε για τη συμμετοχή και για τις εταιρείες οι οποίες θα συμμετέχουν, να υπάρχει στόχος για τον αριθμός των εταιρειών ώστε να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα», σύμφωνα με τον υφυπουργό Ανάπτυξης, αρμόδιο για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας, Μάξιμο Σενετάκη.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο κ. Σενετάκης ανέφερε ακόμη πως ο προϋπολογισμός θα παραμείνει στα 300 εκατ. ευρώ και για τις τέσσερις δράσεις που θα βγουν μαζί ενώ μιλώντας για τυχόν επόμενα βήματα σημείωσε πως «θα δούμε ανάλογα με τη συμμετοχή για το πώς θα κινηθούμε. Στην προηγούμενη προγραμματική περίοδος δαπανήθηκαν 600 εκατ. ευρώ για τις δράσεις έρευνας και καινοτομίας μέσω δύο προκηρύξεων. Προσπαθούμε να τα κάνουμε όσο πιο ουσιαστικά γίνεται να μην υπάρχει δαπάνη χρήματος που δεν θα κατευθύνεται στον στόχο που θέλουμε»
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, οι τέσσερις παρεμβάσεις του «Ερευνώ – Καινοτομώ» είναι οι εξής:
· Έρευνα και Ανάπτυξη από Επιχειρήσεις προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ
· Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς προϋπολογισμού 180 εκατ. ευρώ
· Αξιοποίηση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων προϋπολογισμού 39 εκατ. ευρώ
· Σφραγίδα Αριστείας (Seal of Excellence) για επιχειρήσεις προϋπολογισμού 21 εκατ. ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Έρευνα και Ανάπτυξη από Επιχειρήσεις
Η παρέμβαση Ι απευθύνεται σε υφιστάμενες επιχειρήσεις ανεξαρτήτως ημερομηνίας ίδρυσης. Δυνητικοί δικαιούχοι είναι είτε μια μικρομεσαία επιχείρηση (ΜμΕ) είτε ομάδες επιχειρήσεων στις οποίες απαραίτητα τουλάχιστον μία είναι ΜμΕ. Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανά αίτηση χρηματοδότησης εκτιμάται στα 800.000 ευρώ.
2. Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς
Η παρέμβαση ΙΙ αφορά συμπράξεις υφισταμένων επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους και ημερομηνίας ίδρυσης, με ερευνητικούς οργανισμούς, με κύριους αποδέκτες τις επιχειρήσεις. Σε συμπράξεις δύο ή τριών ή τεσσάρων εταίρων – φορέων, ο ένας θα πρέπει απαραίτητα να είναι ΜμΕ. Σε συμπράξεις άνω των τεσσάρων εταίρων – φορέων οι δύο θα πρέπει απαραίτητα να είναι επιχειρήσεις και τουλάχιστον μία θα πρέπει να είναι ΜμΕ. Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανά αίτηση χρηματοδότησης εκτιμάται στα 2.000.000 ευρώ.
3. Αξιοποίηση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων
Δυνητικοί δικαιούχοι στην παρέμβαση ΙΙΙ, είναι υφιστάμενες μεμονωμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ). Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανά αίτηση χρηματοδότησης εκτιμάται επίσης στα 2.000.000 ευρώ.