Τρόφιμα: Ολοένα και αυξάνονται τα λαχανικά και φρούτα που φτάνουν στα πιάτα μας γεμάτα φυτοφάρμακα.
Την απειλή υψηλών συγκεντρώσεων φυτοφαρμάκων αντιμετωπίζουν καταναλωτές στην Ευρώπη και στη χώρα μας από εισαγόμενα φρούτα και λαχανικά, με το προερχόμενα από την Τουρκία να αποτελούν το ένα στα δύο απ’ όσα εντοπίστηκαν με τοξικές συγκεντρώσεις στις πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά τη διάρκεια του 2022 στο ευρωπαϊκό Σύστημα Ταχεία ας Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF) καταγράφηκαν συνολικά τα ειδοποιήσεις λόγω υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων σε φορτία φρούτων και λαχανικών που είχαν φτάσει στις χώρες. μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωση, είτε από τρίτες χώρες είτε από την ίδια την Ε.Ε. είναι πως το 50,52% αυτών των απορρίψεων αντιστοιχεί σε εισαγωγές από την Τουρκία, με συνολικά 292 ειδοποιήσεις για υπερβολική ποσότητα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που προσπάθησε να εισαγάγει στις αγορές των χωρών-μελών της Ε.Ε.», λέει στην Καθημερινή ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT HELLAS.
Σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη οι πιπεριές ήταν το προϊόν από την Τουρκία που παρουσίασε τον μεγαλύτερο αριθμό υπερβολικής παρουσίας φαρμάκων με 78 περιπτώσεις.
Τις πιπεριές ακολούθησαν τα λεμόνια με τα ειδοποιήσεις, τα σταφύλια με με τα μανταρίνια με 23, τα ρόδια με 13 τα πορτοκάλια με 12, ενώ οι υπόλοιπες αναφορές αφορούν άλλα προϊόντα.
Τα φορτία αυτά καταστράφηκαν φτάνοντας στα σύνορα της Ε.Ε.».
Ποιες άλλες χώρες φιγουράρουν ψηλά στη λίστα των υπερβολικών τοξικών υπολειμμάτων;
Η Αίγυπτος με 40 περιπτώσεις, η Ινδία και η Ουγκάντα με 21, η Κένυα με 18, η Κίνα με 16, η Ταϊλάνδη με 13, η Μαδαγασκάρη με 10, ενώ από 9 είχαν Ισημερινός και Ιράν.
Πώς γίνονται οι έλεγχοι;
«Στα σύνορα και στα σημεία εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ενωση πραγματοποιούνται δειγματαληπτικοί έλεγχοι, περίπου στο 5%-6% των φορτίων.
Απαξ κι ένα προϊόν περάσει, μετά κυκλοφορεί σε όλη την ευρωπαϊκή κοινότητα.
Εντός της Ε.Ε. πραγματοποιούνται τυχαίοι έλεγχοι στα σημεία πώλησης σε μικρότερο ποσοστό, γι’ αυτο μπορεί να εντοπιστούν και κάποια προϊόντα παραγόμενα εντός της Ε.Ε.», εξηγεί ο ειδικός σύμβουλος της INCOFRUIT HELLAS.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός πως οι περισσότερες απορρίψεις φορτίων φρούτων και λαχανικών της Τουρκίας έγιναν από τη Βουλγαρία, ενώ στις πύλες εισόδου στα ελληνικά σύνορα είναι ελάχιστες.
Μάλιστα όπως αναφέρει ο κ. Πολυχρονάκης «εφίσταται προσοχή των ελεγκτικών αρχών για τον φυτοϋγειονομικό έλεγχο των αφικνούμενων αλλά και διερχομένων με προορισμό τις χώρες της ΕΕ φορτίων ως προς τις απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας καθότι το 2022 οι επιδότησης της χώρας μας είναι σχεδόν μηδενικές». Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι πως δεν έχουν εκσυγχρονιστεί τα εργαστήρια που πραγματοποιούν τους ελέγχους στα σημεία εισόδου και τα τελωνεία με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανιχνεύσουν όλες τις τοξικές ουσίες των σύγχρονων φυτοφαρμάκων.
Αντίθετα η Βουλγαρία έχει προχωρήσει σε αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού της και «συλλαμβάνει » δεκαπλάσιες δραστικές ουσίες σε σχέση με την Ελλάδα. Πρόκειται για μια κατάσταση που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
«Υπάρχει κίνδυνος λόγω πληθωρισμού και ακρίβειας να στραφεί ο κόσμος στην Ελλάδα και την Ευρώπη σε πιο φθηνές επιλογές, προερχόμενες εκτός ΕΕ που όμως δεν είναι πάντα της ίδιας ποιότητας καθώς δεν τηρούνται τα ευρωπαϊκά επίπεδα ασφαλείας .
Ήδη για παράδειγμα στην Γερμανία καταγράφεται το 2022 μείωση της αγοράς λαχανικών και φρούτων κατά 10% με τα προερχόμενα από Ελλάδα να μειώνονται 15% ενώ αντίστοιχα του Μαρόκου να αυξάνονται 15%» λέει ο σύμβουλος της INCOFRUIT.
Αντίστοιχα στην Ελλάδα στο 11μηνο του 2022 υπάρχει μείωση της κατανάλωσης εγχώριων φρούτων -λαχανικών κατά 8%-10% προφανώς λόγω ακρίβειας.
Τρόφιμα: Μην αγγίζετε αυτά στα ράφια των σούπερ μάρκετ
Πώς μπορεί να μείνει ζωντανός σε τρόφιμα και συσκευασίες των σούπερ μάρκετ ο κορονοϊός και άλλοι ιοί. Ο μεγάλος κίνδυνος που όλοι αγνοούμε. Τι πρέπει να κάνουμε. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.
Βρετανοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι ο κορωνοϊός μπορεί να μείνει ζωντανός σε ορισμένα τρόφιμα και συσκευασίες των σούπερ μάρκετ για ημέρες.
Ειδικότερα, οι επιστήμονες του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, πραγματοποίησαν δοκιμές για λογαριασμό του Οργανισμού Προδιαγραφών Τροφίμων (FSA), επαλείφοντας σκόπιμα τον ιό σε συσκευασίες και τρόφιμα, όπως εμφιαλωμένα ποτά, μήλα, πιπεριές, τυρί, ζαμπόν, ελιές, τραγανό ψωμί και κρουασάν.
Η πλειοψηφία των τροφίμων που εξετάστηκαν επέδειξαν «σημαντική πτώση» των επιπέδων του ιού κατά τις πρώτες 24 ώρες. Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις τα ίχνη επιβίωναν για περίπου μία εβδομάδα.
«Για έναν εξαιρετικά μολυσματικό παράγοντα όπως ο Sars-Cov-2, ο οποίος μπορεί να μεταδοθεί μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια με το πρόσωπο, τα ευρήματα αυτά είναι άκρως αξιοσημείωτα», υποστηρίζουν.
Η ομάδα εξέτασε ένα εύρος θερμοκρασιών και επιπέδων υγρασίας για να μιμηθεί τις τυπικές συνθήκες αποθήκευσης, μετρώντας τον ρυθμό αδρανοποίησης του ιού, και διαπίστωσε ότι ο ιός φαίνεται να διαρκεί περισσότερο σε προϊόντα με ανώμαλη επιφάνεια – μπρόκολο και σμέουρα – από ότι σε προϊόντα με λεία επιδερμίδα, όπως τα μήλα (αν και σε ορισμένες διατηρημένες με απλή ψύξη φρέσκες πιπεριές ο ιός ήταν ανιχνεύσιμος μια εβδομάδα αργότερα).
Τα μήλα περιέχουν φυσικές χημικές ουσίες στη φλούδα τους που μπορεί να αρχίσουν να διασπούν τον ιό Covid μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες, λένε οι επιστήμονες.
Τα αρτοσκευάσματα όπως το pain au chocolat φάνηκε να έχουν ελάχιστο ιό μετά από λίγες ώρες – ίσως επειδή επικαλύπτονται με ένα λεπτό στρώμα αυγό κατά το ψήσιμο, λένε οι επιστήμονες της FSA. Τα αυγά περιέχουν αραχιδονικό οξύ το οποίο μπορεί να έχει αντιιική δράση.
Τα τυριά και τα αλλαντικά, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και λίπος, φαίνεται ότι επιτρέπουν στον ιό να επιβιώσει για ημέρες, ενδεχομένως και για μια εβδομάδα.
Η Covid μπορεί να επιβιώσει έως και μία εβδομάδα σε πλαστικές επιφάνειες. Για τα χαρτοκιβώτια, μπορεί να είναι αρκετές ημέρες. Για τα κουτιά αλουμινίου, είναι πιθανώς μόνο ώρες, λένε οι ερευνητές.
Τρόφιμα: Καθησυχαστικοί οι επιστήμονες
Πάντως οι επιστήμονες προσθέτουν ότι δεν υπάρχει καμία ανάγκη για τους αγοραστές να λαμβάνουν επιπλέον προφυλάξεις όταν χειρίζονται τρόφιμα – εκτός από το πλύσιμο των χεριών πριν από την προετοιμασία και την κατανάλωσή τους και το ξέπλυμα των φρέσκων προϊόντων για να βοηθήσουν στην απομάκρυνση τυχόν μόλυνσης στην επιφάνεια.
Τρόφιμα: Έκτακτη ανακοίνωση του ΕΦΕΤ
Μεταξύ άλλων προτείνει τον διαχωρισμό σε διαφορετικές σακούλες κατά την αγορά και μεταφορά των τροφίμων που αγοράζονται ωμά και χρειάζονται θερμική επεξεργασία πριν καταναλωθούν (π.χ. κρέας και προϊόντα του που χρειάζονται ψήσιμο) από τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (π.χ. σαλάτες).
Προτείνεται, επίσης, τα προϊόντα υπό ψύξη και τα κατεψυγμένα τρόφιμα να αγοράζονται τελευταία και η επιστροφή στο σπίτι να γίνεται το συντομότερο δυνατό, ώστε να τοποθετούνται το συντομότερο δυνατό και με ορθή πρακτική διαχωρισμού μέσα σε συσκευασίες κατάλληλες για τρόφιμα στο οικιακό ψυγείο.
Κατά την προμήθεια τροφίμων από τα σημεία λιανικής πώλησης (αγορές τροφίμων, υπεραγορές τροφίμων – supermarket) συνιστώνται, σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση του ΕΦΕΤ, οι εξής πρακτικές:
- Εξετάζουμε την ένδειξη ημερομηνίας κατανάλωσης/ ανάλωσης προκειμένου να προγραμματίζουμε τη διάρκεια διατήρησης των τροφίμων γνωρίζοντας ότι:
- Η ένδειξη «κατανάλωση/ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» (best before) αφορά την ποιότητα: το τρόφιμο μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια και μετά την ημερομηνία αυτής της ένδειξης, αλλά ενδεχομένως να μη διατηρεί την αρχική του ποιότητα.
- Η ένδειξη «κατανάλωση μέχρι/ανάλωση έως» (use by) αφορά την ασφάλεια: το τρόφιμο δεν πρέπει να καταναλωθεί μετά από αυτή την ημερομηνία, αφού ενδέχεται να μην είναι ασφαλές. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε και εδώ.
- Τοποθετούμε σε διαφορετικές σακούλες τα τρόφιμα που αγοράζουμε ωμά και χρειάζονται θερμική επεξεργασία-μαγείρεμα (π.χ. κρέας, παρασκευάσματα κρέατος) από τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (π.χ. σαλάτες).Έτσι, αποφεύγουμε πιθανή διασταυρούμενη μικροβιακή επιμόλυνση.
- Αγοράζουμε τελευταία τα προϊόντα σε ψύξη και τα κατεψυγμένα τρόφιμα ώστε να τοποθετούνται στο ψυγείο του σπιτιού μας το συντομότερο δυνατό.
- Κατά την αποθήκευση στο ψυγείο τοποθετούμε τα ωμά τρόφιμα (π.χ. κρέας) στα κάτω ράφια και μέσα σε κατάλληλους περιέκτες για τρόφιμα, ενώ στα πάνω ράφια τοποθετούμε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (π.χ. σαλάτες). Αυτό αποκλείει την πιθανότητα να στάξουν υγρά (λόγω απόψυξης) από τα ωμά στα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.
- Συστάσεις για την προμήθεια κρέατος
- Η διάθεση του νωπού κρέατος πρέπει να γίνεται υπό ψύξη μεταξύ +2°C και +5°C,
- Η διάθεση του κατεψυγμένου πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία από -18°C και κάτω (π.χ. -20°C).
- Το κρέας δεν πρέπει να διατίθεται εκτός ψύξης.
- Στα σημεία πώλησης του κρέατος πρέπει να υπάρχουν πινακίδες για την καταγωγή-προέλευση του κρέατος, πληροφορία που πρέπει να αναγράφεται και στην αυτοκόλλητη ετικέτα που εκδίδεται από την ταμειακή μηχανή.
- Τα σφάγια των ζώων πρέπει να φέρουν σφραγίδες που τοποθετούνται από τις αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες ως απόδειξη της πραγματοποίησης υγειονομικού ελέγχου.
Προμήθεια κρέατος πουλερικών ή προϊόντων πτηνοτροφίας
- Οι γαλοπούλες διατίθενται προς πώληση είτε νωπές (συσκευασμένες ή μη) είτε κατεψυγμένες.
- Οι νωπές γαλοπούλες πρέπει να διατηρούνται υπό ψύξη μεταξύ +2°C και +4°C και ποτέ σε ανοιχτούς μη ψυχόμενους χώρους.
- Οι κατεψυγμένες γαλοπούλες πρέπει να διατηρούνται σε κατάψυξη στους -18°C ή σε χαμηλότερη θερμοκρασία (π.χ. -20°C).
- Οι νωπές εγχώριες μη συσκευασμένες γαλοπούλες πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένες (απεντερωμένες) και αποπτιλωμένες (δίχως πούπουλα).
- Οι συσκευασμένες νωπές ή κατεψυγμένες γαλοπούλες πρέπει να φέρουν τη σήμανση καταλληλότητας της χώρας προέλευσης και την ημερομηνία ανάλωσης (τοποθετημένη επάνω ή κάτω από τη συσκευασία ή το περιτύλιγμα, ώστε να είναι ευανάγνωστη).
- Προμήθεια κρέατος θηραμάτων
- Τα σφάγια άγριων ή εκτρεφόμενων θηραμάτων πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένα και τα θηράματα που διατίθενται ολόκληρα να φέρουν σφραγίδα καταλληλόλητας.
- Τυποποιημένα εισαγόμενα ή εγχώρια θηράματα πρέπει να φέρουν, επίσης, σήμανση καταλληλόλητας και αναγραφή ημερομηνίας ανάλωσης.
- Προμήθεια γαλακτοκομικών προϊόντων
- Τα συσκευασμένα τυριά πρέπει να φέρουν σήμανση αναγνώρισης (ένδειξη σε σχήμα οβάλ) με τα αρχικά της χώρας παραγωγής (π.χ. GR ή EL για την Ελλάδα), τον αριθμό έγκρισης του παρασκευαστή καθώς και την ημερομηνία ανάλωσης πάνω στη συσκευασία.
- Τα τυριά πρέπει να συντηρούνται σε ψυγείο ή σε ψυχόμενη προθήκη.
- Τα προϊόντα που περιέχουν φυτικά λιπαρά (αντί ζωικού λίπους) είναι μη γαλακτοκομικά προϊόντα και πρέπει να διατίθενται προς πώληση σε διακριτούς χώρους από αυτούς των γαλακτοκομικών.
- Προμήθεια και συντήρηση αυγών
- Τα τυποποιημένα αυγά που αγοράζουμε από τη λιανική ή από λαϊκές αγορές, πρέπει να φέρουν πάνω στο κέλυφός τους τον διακριτικό αριθμό του παραγωγού με ευανάγνωστα γράμματα και επί της συσκευασίας τον κωδικό αριθμό του ωοσκοπικού κέντρου, την κατηγορία ποιότητας και βάρους και την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας.
- Δεν επιλέγουμε αυγά με ακάθαρτο, ραγισμένο και γενικά μη φυσιολογικό κέλυφος.
- Δεν καταναλώνουμε αυγά με κηλίδες αίματος, ή με θολό ή χρωματισμένο ασπράδι, ή με ασπράδι ανακατεμένο με τον κρόκο.
- Δεν καταναλώνουμε αυγά με δυσάρεστη οσμή.
- Δεν πλένουμε τα αυγά.
- Δεν καταναλώνουμε τα αυγά ωμά.
- Διατηρούμε τα αυγά σε δροσερό χώρο ή στο ψυγείο έως και 4 εβδομάδες από την ημερομηνία ωοτοκίας.
- Προμήθεια προϊόντων ζαχαροπλαστικής
- Κατά την προμήθεια προϊόντων ζαχαροπλαστικής ο παρασκευαστής οφείλει να ενημερώνει τον καταναλωτή για τις συνθήκες διατήρησης των τροφίμων δεδομένου ότι ορισμένα είδη ζαχαροπλαστικής πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο στις ορθές θερμοκρασίες συντήρησης.
- Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στην ύπαρξη αλλεργιογόνων σε προϊόντα ζαχαροπλαστικής και ο παρασκευαστής φέρει την ευθύνη για την σχετική ενημέρωση των καταναλωτών.
Προσοχή
Ο Ε.Φ.Ε.Τ. συνιστά στους καταναλωτές:
- Να αγοράζουν τρόφιμα από ελεγχόμενα σημεία της αγοράς.
- Να αποφεύγουν τις αγορές τροφίμων από πλανόδιους πωλητές που δεν διαθέτουν τις σχετικές άδειες.
- Να αγοράζουν κρέας ή προϊόντα κρέατος (π.χ. σφάγια πουλερικών) μόνο εφόσον είναι τοποθετημένα σε ψυγεία ή ψυχόμενες προθήκες (προθήκες-ψυγεία).
- Να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στους χειρισμούς των τροφίμων από το προσωπικό των σημείων πώλησης, στις συνθήκες καθαριότητος του προσωπικού, του εξοπλισμού και του χώρου από όπου προμηθευόμαστε κρέας ή προϊόντα του ή άλλα ευαλλοίωτα προϊόντα (γαλακτοκομικά, αυγά κ.ά.).
- Να πραγματοποιούν πλήρη απόψυξη του κατεψυγμένου κρέατος πριν από το μαγείρεμα (π.χ. κατεψυγμένη γαλοπούλα, κατεψυγμένο κοτόπουλο), τοποθετώντας το στη συντήρηση του οικιακού ψυγείου, καλυμμένο με προστατευτική μεμβράνη συσκευασίας κατάλληλη για τρόφιμα και μέσα σε δοχείο κατάλληλο για τρόφιμα, το οποίο να κρατάει τα υγρά από την απόψυξη. Για το χρόνο πλήρους απόψυξης, ανάλογα με το βάρος του προϊόντος, υπάρχουν προτεινόμενοι χρόνοι από τους προμηθευτές.
- Να τηρούν τον χρόνο και τη θερμοκρασία ψησίματος της γαλοπούλας που προτείνεται στη συσκευασία.
- Να προετοιμάζουν το κρέας για μαγείρεμα (π.χ. της γαλοπούλας ή του κοτόπουλου) ακολουθώντας τις ορθές πρακτικές για την υγιεινή τροφίμων ώστε να αποφύγουμε επιμολύνσεις μαγειρεμένου κρέατος με ωμά τρόφιμα.