Πολύ σύντομα και παρά τον σάλο που έχει δημιουργηθεί, η Ευρώπη βάζει στη ζωή μας το νέο μέσο πληρωμής. Μάλιστα, η ΕΚΤ προσπαθεί να πείσει τους πολίτες να το εμπιστευτούν με σειρά επιχειρημάτων. Ταυτόχρονα τονίζει ότι οι συναλλαγές με το ευρώ θα συνεχιστούν και ας δείχνουν όλα πως θέλουν να το καταργήσουν με τη μορφή που έχει σήμερα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ξεκινήσει ενημερωτική εκστρατεία για να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο σχέδιο για την έκδοση του ψηφιακού ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκει να μετριάσει τις ανησυχίες για καταγραφή και παρακολούθηση των συναλλαγών των πολιτών. Άλλωστε έχει δημιουργηθεί σάλος περί γενικευμένου… φακελώματος με στόχο την άσκηση ελέγχου στους πολίτες και στις συναλλαγές που κάνουν.
Ο άνθρωπος που έχει αναλάβει την εκστρατεία ενημέρωσης είναι ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης, Πιέρο Τσιπολόνε. Προχώρησε αυτές τις ημέρες στην ενημέρωση της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την πορεία του ψηφιακού ευρώ, τονίζοντας ότι ο πρωταρχικός στόχος της κυκλοφορίας του είναι να διατηρηθεί η ελευθερία των πολιτών να επιλέγουν ένα δημόσιο μέσο πληρωμής για τις συναλλαγές τους, όπως είναι έως τώρα τα μετρητά που εκδίδονται από την ΕΚΤ.
Για το θέμα της ιδιωτικής ζωής, ο Τσιπολόνε ξεκαθάρισε ότι η ΕΚΤ δεν θα διατηρεί στο αρχείο της προσωπικά στοιχεία των συναλλασσόμενων, ενώ τόνισε ότι η κεντρική τράπεζα δεν θα πάψει να υποστηρίζει τις πληρωμές με μετρητά.
Πάμε να δούμε όσα είπε για το ψηφιακό ευρώ:
Πρώτον, παρέχουμε ήδη μετρητά, το μέσο πληρωμής που προσφέρει το υψηλότερο επίπεδο απορρήτου. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να το πράττουμε, όπως αποδεικνύεται από τις συνεχιζόμενες προσπάθειές μας για την παραγωγή της τρίτης σειράς τραπεζογραμματίων ευρώ.
- Θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να έχουν την επιλογή να πληρώνουν με μετρητά. Εκτιμούν αυτήν την επιλογή και δεσμευόμαστε να τη διατηρήσουμε για αυτούς.
- Δεύτερον, το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός διαδικτύου. Η πληρωμή εκτός σύνδεσης σε ψηφιακό ευρώ θα είναι παρόμοια με τη χρήση μετρητών. Ακριβώς όπως οι πληρωμές σε μετρητά, θα απαιτούσε φυσική εγγύτητα και θα προσέφερε ιδιωτικότητα που μοιάζει με τα μετρητά: τα στοιχεία της προσωπικής συναλλαγής θα είναι γνωστά μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο.
- Τρίτον, το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε στους πολίτες να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές με πολύ υψηλά πρότυπα προστασίας της ιδιωτικής ζωής, υψηλότερα στην πραγματικότητα από αυτά που προσφέρουν σήμερα οι εμπορικές λύσεις. Το Ευρωσύστημα δεν θα είναι σε θέση να ταυτοποιήσει τα άτομα με βάση τις πληρωμές που πραγματοποιούν. Θα βλέπουμε μόνο ένα ελάχιστο σύνολο ψευδωνυμοποιημένων δεδομένων που είναι απαραίτητα για την εκπλήρωση των καθηκόντων του Ευρωσυστήματος, όπως ο διακανονισμός συναλλαγών. Οι χρήστες ψηφιακών ευρώ θα διατηρήσουν τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, οι οποίοι θα έχουν πρόσβαση σε δεδομένα πελατών για την πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων, όπως η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Επίσης, θα εκπληρώνουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις έναντι των πελατών, τηρώντας παράλληλα όλους τους ισχύοντες κανονισμούς προστασίας της ιδιωτικής ζωής, όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR). Στη γνώμη της σχετικά με το ψηφιακό ευρώ, η ΕΚΤ προτείνει επίσης να εξεταστεί η δυνατότητα παροχής αυξημένης ιδιωτικότητας για ορισμένες πληρωμές χαμηλού κινδύνου και χαμηλού ποσού σε ψηφιακό ευρώ μέσω διαδικτύου.
- Τέταρτον, θα εφαρμόσουμε υπερσύγχρονα μέτρα ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής για να διασφαλίσουμε την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Και θα αναπτύξουμε ισχυρές διασφαλίσεις διακυβέρνησης. Ανεξάρτητες αρχές προστασίας δεδομένων θα επιβλέπουν τη συμμόρφωση με τους κανόνες και τους κανονισμούς της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων, οι οποίοι αποτελούν τους ισχυρότερους νόμους περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής και ασφάλειας στον κόσμο. Και οι διατάξεις του προτεινόμενου κανονισμού προβλέπουν τη διαβούλευση με τις αρχές προστασίας δεδομένων σε πρώιμο στάδιο.
Εξέλιξη σοκ με την κατάργηση του ευρώ – Η Ελλάδα στο χάος με το νεό νόμισμα
Από την μακρινή Ινδία μπορούμε να πάρουμε ένα παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν καταργούνταν τα χαρτονομίσματα του ευρώ.
Ένα σενάριο δηλαδή με φόντο το ψηφιακό ευρώ, για το οποίο γίνονται σημαντικά βήματα. Η εξέλιξη θα ήταν αναίμακτη ή θα βλέπαμε σκηνές όπως στην Ινδία, όταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε το 2016 μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος το τέλος των μετρητών.
Δεν είχε προηγηθεί καμία προειδοποιήση, δεν το γνώριζε κανείς, ούτε καν τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του. Ο λαός έπαθε σοκ και εικόνες που εξελίχθηκαν προκάλεσαν σοκ στην έβδομη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη.
Ας θυμηθούμε τι συνέβη και ας ελπίσουμε ότι δεν θα δούμε παρόμοιες σκηνές στο μέλλον. Παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο της Καθημερινής
«Ο Μόντι ανακοινώνει ότι οι Ινδοί έχουν λίγες εβδομάδες περιθώριο για να καταθέσουν ή να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους. Διαφορετικά, αυτά θα γίνουν κυριολεκτικά άχρηστα.
Υποτίθεται ότι θα ήταν ένα μεγάλο βήμα εκσυγχρονισμού για την Ινδία, που θα έβαζε την οικονομία σε μονοπάτι για να γίνει πιο μοντέρνα, πιο ηλεκτρονική. Οι Ινδοί όμως έπαθαν… σοκ και δέος.
Ο Μόντι ανακοίνωσε ότι τα χαρτονομίσματα των 1.000 και των 500 ρουπιών δεν θα ίσχυαν πια. Οι Ινδοί έπρεπε να προσέλθουν στις τράπεζες και να ανταλλάξουν αυτά τα χαρτονομίσματα με νέα, των 500 και 2.000 ρουπιών. Πρακτικά, αυτό σήμαινε ότι το 86% των χαρτονομισμάτων στη χώρα δεν θα μπορούσαν πια να χρησιμοποιηθούν.
Οι στιγμές που ακολούθησαν ήταν δραματικές. Σε κάθε γωνιά της Ινδίας, άνθρωποι άφησαν ό,τι έκαναν και έτρεξαν στις τράπεζες για να ανταλλάξουν τα χρήματά τους. Ατελείωτες ουρές σχηματίστηκαν έξω από τις τράπεζες, γεμίζοντας τους δρόμους με ανθρώπους που περίμεναν.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Σκοπός του Μόντι ήταν να βάλει τέλος στο μαύρο χρήμα και να βγάλουν οι Ινδοί τα… λεφτά από το σεντούκι.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Και σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, φαίνεται ότι το πείραμα της απονομισματοποίησης δεν πέτυχε. Και αυτό γιατί το 99% της αξίας των παλιών χαρτονομισμάτων που απομακρύνθηκαν από την κυκλοφορία, τελικά βρήκε τρόπο να επιστρέψει στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εγκληματίες και όσοι κρατούσαν κρυμμένο μαύρο χρήμα, βρήκαν τρόπο να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους με τα καινούργια, όπως όλοι οι άλλοι.
Σε έναν βαθμό, πάντως, το τραπεζικό σύστημα και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας ευνοήθηκαν, καθώς εκατομμύρια Ινδών άνοιξαν τραπεζικούς λογαριασμούς για πρώτη φορά στη ζωή τους. Όμως ακόμα και σήμερα, τα μετρητά βασιλεύουν στην Ινδία. Στα καταστήματα, οι πωλητές συνηθίζουν να δίνουν στον πελάτη δύο τιμές: Μία εάν σκοπεύει να πληρώσει με κάρτα, και άλλη μία, αισθητά χαμηλότερη, εάν θα δώσει μετρητά.