Τράπεζες: Ένα νέο ξεκάθαρο πλαίσιο διαχείρισης και αξιοποίησης των δημευμένων από το κράτος περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν από λαθρεμπόριο, ξέπλυμα χρήματος, φοροδιαφυγή και άλλες απάτες – και έχει αποδειχθεί αμετάκλητα ότι αποτελούν προϊόντα εγκλήματος – προωθεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Το πρώτο βήμα έγινε με τη σύσταση (την Παρασκευή) ομάδας εργασίας, με την συμμετοχή στελεχών του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), με έργο τον ορισμό των διαδικασιών «ανοίγματος και καταγραφής του περιεχομένου θυρίδων, για τις οποίες έχει επιβληθεί ή διαταχθεί απαγόρευση κίνησης, κατάσχεση ή δέσμευση».

Οι διαδικασίες αφορούν στις περιπτώσεις όπου οι θυρίδες συνδέονται με σοβαρά ποινικά αδικήματα, όπως ξέπλυμα χρήματος, απάτη, λαθρεμπόριο, φοροδιαφυγή και άλλα.

Στόχος είναι, τα περιουσιακά στοιχεία που εντοπίζονται στις θυρίδες και έχουν αποδειχθεί αμετάκλητα ότι αποτελούν προϊόντα εγκλήματος, να δημεύονται από το κράτος.

Στη συνέχεια, τα δημευμένα αυτά περιουσιακά στοιχεία – είτε πρόκειται για μετρητά, κοσμήματα, πολύτιμους λίθους, τίτλους ή άλλα αντικείμενα αξίας – θα μπορούν να αξιοποιηθούν, να ρευστοποιηθούν ή να εκποιηθούν μέσω πλειστηριασμών ή άλλων διαδικασιών που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια και το μέγιστο δυνατό όφελος για το Δημόσιο.

Τα έσοδα θα κατευθύνονται στην ενίσχυση των κρατικών ταμείων ή στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων κοινωνικών σκοπών, όπως ορίζει νόμος (5042) που ψηφίστηκε το 2023.

Ο νόμος θεσπίζει κανόνες για την ανίχνευση, δέσμευση, κατάσχεση, διαχείριση και τελική διάθεση (δήμευση και αξιοποίηση) των περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες.

Η φιλοσοφία του νόμου είναι διττή: αφενός να στερήσει από τους εγκληματίες τους καρπούς των παράνομων πράξεων τους και αφετέρου να διασφαλίσει ότι τα περιουσιακά αυτά στοιχεία θα επιστρέφουν στην κοινωνία, είτε μέσω της ενίσχυσης των δημοσίων εσόδων είτε μέσω της διάθεσής τους για κοινωφελείς σκοπούς ή την αποζημίωση των θυμάτων.

Την αναγκαιότητα του νέου νόμου υπαγόρευσε η ασάφεια και ανεπάρκεια του προηγούμενου καθεστώτος και συγκεκριμένα «το αποσπασματικό νομικό πλαίσιο που διέπε την διαχείριση των δεσμευμένων και κατασχεθέντων περιουσιακών στοιχείων, αλλά και η παντελής έλλειψη διατάξεων που αφορούσαν στη διαχείριση των δημευμένων περιουσιακών στοιχείων καθιστούσαν δυσχερή τη διαφανή και αποτελεσματική αξιοποίησή τους».

  • Ουσιαστικά το κράτος δεν μπορούσε να πάρει στα χέρια του και να αξιοποιήσει την παράνομη λεία των λαθρεμπόρων και φοροφυγάδων που αποκαλύπτονταν από τις ελεγκτικές αρχές.
  • Το κενό αυτό ερχόταν σε αντίθεση με την ανάγκη για συμμόρφωση με ευρωπαϊκές επιταγές, όπως η Οδηγία 2014/42/ΕΕ, που επιτάσσει να γίνεται ανάκτηση και διαχείριση των προϊόντων εγκλήματος.

Η ομάδα εργασίας θα παραδώσει στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ειδικό σχέδιο, η εφαρμογή του οποίου αναμένεται να καλύψει τα κενά και να αμβλύνει τις αδυναμίες του παρελθόντος, αφήνοντας «με άδεια χέρια» τα παράνομα κυκλώματα.

Τράπεζες: Συναγερμός στην Ελλάδα – Μεγάλη απάτη σε εξέλιξη

Αυξημένη ετοιμότητα και προσοχή ζητούν οι τράπεζες από τους πελάτες τους, καθώς από τις αρχές του έτους επιτήδειοι έχουν καταφέρει να αποσπάσουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από τραπεζικές καταθέσεις. Ο νέος τύπος απάτης γίνεται με μέθοδο γνωστή ως «Caller ID Spoofing», με την οποία οι επίδοξοι απατεώνες καλούν από τηλεφωνικό αριθμό του εξωτερικού, όμως στο κινητό του θύματος ο αριθμός κλήσης μοιάζει ή είναι ο ίδιος με εκείνον της εκάστοτε τράπεζας με την οποία συνεργάζονται. Για να αντιμετωπίσει τα κρούσματα απάτης, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) συνεργάζεται με την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) και τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Από τον Απρίλιο έχει γίνει φραγή εισερχομένων κλήσεων σε μια σειρά από αριθμούς τηλεφώνου με έδρα εκτός Ελλάδας που επιχείρησαν να αποσπάσουν χρήματα και πληροφορίες από τους πελάτες των τραπεζών κατά το τελευταίο διάστημα. Οι αριθμοί αυτοί έχουν συλλεχθεί από τις τράπεζες, που έχουν αναγνωρίσει τα συγκεκριμένα τηλέφωνα ως επικίνδυνα. Η πλειονότητα των παρόχων τηλεπικοινωνιών έχει ανταποκριθεί στο κάλεσμα της EETT εφαρμόζοντας το μέτρο της φραγής, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα».

Τράπεζες: Πώς λειτουργεί

Το υποψήφιο θύμα δέχεται μια κλήση. Ο αριθμός που εμφανίζεται στην οθόνη του τηλεφώνου είναι ίδιος με αυτόν της τράπεζάς του – και συνήθως αντιστοιχεί στα κεντρικά γραφεία ή στο τμήμα εξυπηρέτησης πελατών. Στην άλλη άκρη της γραμμής βρίσκεται ο επίδοξος απατεώνας, υποκρινόμενος υπάλληλο του τμήματος εξυπηρέτησης πελατών της τράπεζας. Ενίοτε, οι επιτήδειοι χρησιμοποιούν τα ονόματα πραγματικών υπαλλήλων καταστημάτων της τράπεζας. Συνήθως, απευθύνονται στο υποψήφιο θύμα με το όνομά του και ζητούν στοιχεία, όπως κωδικούς e-banking, ΡΙΝ κάρτας κ.ά. Ως «δόλωμα» χρησιμοποιούν συνήθως την υποτιθέμενη καταβολή κάποιου επιδόματος και τονίζουν ότι επείγει η αποδοχή του, καθώς διαφορετικά αυτό δεν θα επικυρωθεί. Άλλες φορές κάνουν λόγο για μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες εν είδει επιβράβευσης πελατών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ισχυρίζονται ότι θέλουν να διακόψουν μια συναλλαγή απάτης. Άλλες φορές, μπορεί να ζητήσουν από το υποψήφιο θύμα να πραγματοποιήσει ανάληψη ή μεταφορά χρημάτων από ΑΤΜ. Πάντα, δίνουν τη διάσταση του κατεπείγοντος, χωρίς να αφήσουν στο υποψήφιο θύμα τον χρόνο να σκεφτεί. Αν ο πελάτης (υποψήφιο θύμα) εκφράσει δυσπιστία, του επισημαίνουν ότι τηλεφωνούν από το δίκτυο της τράπεζας και τον καλούν ακόμα και να επιβεβαιώσει την προ- έλευση του αριθμού. Τα δίκτυα των απατεώνων φέρονται να στοχεύουν ειδικά πελάτες που έχουν σημαντικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, ώστε να αποσπάσουν αρκετές χιλιάδες ευρώ από κάθε θύμα που θα πέσει στην παγίδα. Αν και οι τράπεζες δεν δίνουν προσώρας αναλυτικά στοιχεία για τα ποσά που έχουν χαθεί με τη μέθοδο Caller ID Spoofing, πηγές της αγοράς μιλούν για ένα συνολικό ποσό μεταξύ 100.000 και 200.000 ευρώ. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η ζημιά ως τώρα δεν είναι μεγάλη, όμως, αν συνεχιστεί, γρήγορα μπορεί να ξεφύγει. Γι’ αυτό και οι τράπεζες παίρνουν τα μέτρα τους, τόσο με καμπάνιες ενημέρωσης όσο και με τη φραγή κλήσεων.

Τράπεζες: Μέτρα προφύλαξης

Όπως αναφέρουν σε σχετικές ανακοινώσεις, συνιστάται στους πελάτες: Να διακόπτουν άμεσα την κλήση και να καλούν τον οργανισμό από τον οποίο υποτίθεται ότι προέρχεται η κλήση ώστε να την επιβεβαιώσουν. Να μη δίνουν ποτέ και σε κανέναν ευαίσθητα προσωπικά ή τραπεζικά στοιχεία: username, κωδικούς χρήσης, αριθμούς καρτών, ΡΙΝ, OTPS (κωδικοί μιας χρήσης) κ.λπ. Όπως επισημαίνεται, τράπεζες και οργανισμοί δεν ζητούν από τους καταναλωτές για κανέναν λόγο να αποκαλύψουν τέτοια στοιχεία κατά τη διάρκεια μιας γνήσιας επικοινωνίας. Να μην πληκτρολογούν ποτέ κωδικούς που υποδεικνύει όποιος είναι στην άλλη άκρη της γραμμής. Να διαβάζουν προσεκτικά τα μηνύματα που δέχονται από την τράπεζά τους με SMS OTP ή Viber ΟΤΡ. Να τερματίζουν κατευθείαν την κλήση με το που αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για απάτη και να προ- βαίνουν άμεσα σε αναφορά στην Αστυνομία. Να ενημερώνουν το συγγενικό και φιλικό τους περιβάλλον ή ακόμα και να κάνουν σχετική ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να είναι ενήμεροι όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες.

Τράπεζες: Ο φόβος και το όπλο της ΑΙ

Οι επιτήδειοι, όπως λέγεται, βρίσκονται συνήθως ένα βήμα μπροστά από τις ελεγκτικές αρχές. Η επόμενη «αναβάθμιση» των απατεώνων θα ενσωματώνει και την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ). Με τη χρήση ΑΙ, θα μπορούν να μιμηθούν φωνές άλλων ανθρώπων, υπό την προϋπόθεση να έχουν έστω ένα δείγμα. Έτσι, θα μπορούν δυνητικά να συστήνονται ως συγκεκριμένοι υπάλληλοι τράπεζας ή άλλου οργανισμού, με στόχο να ξεγελάσουν ακόμα και τους πιο υποψιασμένους. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες λαμβάνουν τα μέτρα τους για να αντιμετωπίσουν και τέτοια σενάρια, επιστρατεύοντας το ίδιο όπλο. Δηλαδή, να αναγνωρίζουν τη χρήση ΑΙ, μέσω… ΑΙ!

Τράπεζες: Αλλαγή στη μεταφορά χρημάτων – Τι ισχύει με το νέο κανονισμό

Σχετικά με τις μεταφορές χρημάτων, έχει εκδοθεί κανονισμός από τις 5 Μαρτίου 2024, ο οποίος απαιτεί από όλους τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών στην ΕΕ να τον συμμορφωθούν μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου 2025. Αυτός ο κανονισμός επιφέρει σημαντικές αλλαγές, όπως οι μεταφορές χρημάτων να γίνονται εντός 10 δευτερολέπτων, τα χρήματα να είναι άμεσα διαθέσιμα, και το κόστος των μεταφορών να εξισώνεται με τη χρέωση ενός απλού εμβάσματος. Οι κύριες αλλαγές στη νέα νομοθεσία είναι οι εξής:

  • Υποχρεωτική εφαρμογή για όλους τους παρόχους πληρωμών στην ΕΕ: Από το φθινόπωρο του 2025, όλες οι τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί στην ΕΕ, τόσο εμπορικοί όσο και κεντρικοί, θα είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν άμεσες μεταφορές χρημάτων (εμβάσματα).
  • Μείωση κόστους: Η χρέωση των άμεσων μεταφορών θα είναι ισότιμη με το κόστος των φθηνότερων εμβασμάτων που προσφέρουν οι τράπεζες στους πελάτες τους. Στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι τα άμεσα εμβάσματα θα κοστίζουν λιγότερο από 1 ευρώ, σε αντίθεση με τα 4-5 ευρώ που ισχύουν σήμερα. Επιπλέον, το κόστος των διασυνοριακών εμβασμάτων θα ισούται με το κόστος των εγχώριων.
  • Ασφάλεια: Οι τράπεζες θα είναι υποχρεωμένες να εισάγουν επιπλέον ελέγχους για την επαλήθευση της ταυτότητας του δικαιούχου (όπως ΙΒΑΝ και ονόματα δικαιούχων), ώστε οι εντολείς να αποτρέπουν τυχόν λάθη κατά τη διάρκεια των πληρωμών.
  • Απρόσκοπτες μεταφορές: Οι διαδικασίες ελέγχου των εμβασμάτων θα τροποποιηθούν ώστε να μειωθούν τα ποσοστά απόρριψης λόγω απάτης ή κυρώσεων. Ο χρόνος απόρριψης των μεταφορών μειώνεται από τα 20 στα 10 δευτερόλεπτα, εξασφαλίζοντας την ασφαλή και άμεση ολοκλήρωση των συναλλαγών.

Τράπεζες: Τι ζητάνε για να μην «παγώσουν» οι καταθέσεις σας

Μπροστά σε μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται χιλιάδες καταθέτες αν δεν κάνουν μια απλή κίνηση. Πρόκειται για την ανάγκη επικαιροποίησης των στοιχείων των πελατών, καθώς οι τράπεζες μπλοκάρουν τις συναλλαγές και παγώνουν τους λογαριασμούς σε περίπτωση που τα στοιχεία δεν είναι ενημερωμένα. Συγκεκριμένα, η Eurobank αναφέρει: Τι συμβαίνει αν δεν επικαιροποιήσω τα στοιχεία μου; Εάν τα στοιχεία σας είναι ελλιπή ή μη ενημερωμένα, δεν θα μπορείτε να πραγματοποιήσετε καμία συναλλαγή με την Eurobank. Αυτή η απαγόρευση επιβάλλεται από το ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο υποχρεώνει την Eurobank, όπως και όλες τις ελληνικές τράπεζες, να μην προχωρούν σε συναλλαγές αν δεν έχουν επαληθεύσει την ταυτότητα και τα στοιχεία του πελάτη. Όπως αναφέρεται σε έγγραφο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, σύμφωνα με το ρυθμιστικό πλαίσιο, οι τράπεζες δεν επιτρέπεται να πραγματοποιούν συναλλαγές χωρίς προηγούμενη επαλήθευση της ταυτότητας του πελάτη. Παράλληλα, οι τράπεζες έχουν κάνει την διαδικασία επικαιροποίησης των στοιχείων πολύ πιο εύκολη, μέσω της πλατφόρμας gov.gr ή μέσω της αποστολής εγγράφων μέσω ebanking.

Τράπεζες: Τι ώρα πρέπει να βγάζετε λεφτά από το ATM

Ενώ προσφέρουν ευκολία, η χρήση τους τη νύχτα ή σε ώρες εκτός αιχμής μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τόσο την προσωπική σας ασφάλεια όσο και τα χρήματά σας.

Παρόλο που τα ΑΤΜ είναι διαθέσιμα 24 ώρες την ημέρα, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ορισμένους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση τους εκτός των τραπεζικών ωρών.

Ενώ προσφέρουν ευκολία, η χρήση τους τη νύχτα ή κατά τη διάρκεια ωρών εκτός αιχμής μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τόσο την προσωπική σας ασφάλεια όσο και την ασφάλεια των χρημάτων σας . Γιατί λοιπόν θα πρέπει να τα αποφεύγετε;

Ένας από τους κύριους λόγους για να αποφεύγεται η χρήση των ΑΤΜ εκτός τραπεζικού ωραρίου είναι ο αυξημένος κίνδυνος κλοπής και απάτης.

Τα ΑΤΜ είναι πιο ευάλωτα σε εγκληματικές δραστηριότητες τη νύχτα ή σε ώρες εκτός αιχμής.

Το σκοτάδι και η έλλειψη ανθρώπων γύρω τους τα καθιστούν ευκολότερους στόχους για τους εγκληματίες, οι οποίοι μπορούν να εκμεταλλευτούν κάθε περισπασμό για να διαπράξουν ληστεία.

Επιπλέον, η απάτη με ΑΤΜ, όπως η χρήση συσκευών αποκοπής χρημάτων, είναι πιο πιθανό να συμβεί όταν υπάρχει λιγότερη επιτήρηση.

Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η έλλειψη προσωπικού για την αντιμετώπιση προβλημάτων.

Εάν ένα ΑΤΜ κολλήσει εκτός τραπεζικού ωραρίου, δεν δίνει χρήματα ή χρεώνει την κάρτα σας, δεν έχετε κανέναν να απευθυνθείτε άμεσα.

Ενώ το προσωπικό είναι διαθέσιμο κατά τη διάρκεια των τραπεζικών ωρών για την επίλυση τυχόν προβλημάτων, η επίλυση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο τη νύχτα ή τα Σαββατοκύριακα, οδηγώντας σε απογοήτευση και ακόμη και σε απώλεια χρημάτων.

Εκτός από τους κινδύνους ασφαλείας, τα ΑΤΜ δεν αναπληρώνονται συνεχώς εκτός των τραπεζικών ωρών .

Αυτό σημαίνει ότι εάν το ΑΤΜ ξεμείνει από χρήματα ή παρουσιάσει τεχνική βλάβη, ενδέχεται να μην μπορείτε να ολοκληρώσετε τη συναλλαγή μέχρι να ανοίξει εκ νέου το υποκατάστημα.

Κατά τις εργάσιμες ώρες των τραπεζών, τα ΑΤΜ αναπληρώνονται συχνότερα, ώστε να είναι λειτουργικά και να διαθέτουν επαρκή μετρητά.

Τράπεζες: Aν παρατηρήσετε αυτή τη λεπτομέρεια μην κάνετε ανάληψη χρημάτων

Παρόλο που το ψηφιακό χρήμα κατακτά σιγά-σιγά την καθημερινότητα, είναι αδύνατο να μην βρεθείτε να πρέπει να κάνετε ανάληψη χρημάτων κατά καιρούς, το χάρτινο χρήμα είναι χρήσιμο για πολλά πράγματα και το να έχετε το ΑΤΜ ως βοήθημα είναι πραγματικά αδύνατο να μην το λάβετε υπόψη σας. Αυτό είναι βέβαιο, πάντα και σε κάθε περίπτωση.

Υπάρχουν όμως κάποιες προφυλάξεις που δεν πρέπει ποτέ να παραβλέπουμε και που μπορούν στην πραγματικότητα να μας κάνουν όχι μόνο να υποπέσουμε σε σφάλματα αλλά και να διατρέξουμε κινδύνους που δεν είναι αμελητέοι. Παγίδες ας πούμε που μπορεί να μας κάνουν να μετανιώσουμε για την επιλογή μας να μην έχουμε πληρώσει με εικονικό νόμισμα.

Όταν πηγαίνετε στο ΑΤΜ είναι πάντα καλό να είστε προσεκτικοί, αν παρατηρήσετε κάποια συγκεκριμένη κίνηση είναι πάντα καλύτερα να αποσυρθείτε και να περιμένετε ίσως για μια μεταγενέστερη ώρα ή ακόμα και μια άλλη μέρα. Αρχικά, προσέξτε τα ύποπτα άτομα που μπορεί να βρίσκονται γύρω ή κοντά στο ΑΤΜ.

Στη συνέχεια, ελέγξτε επίσης για ανωμαλίες στο ίδιο το μηχάνημα την ώρα που εκτελείται η λειτουργία και τέλος την παρουσία καμερών που μπορεί επίσης να βρίσκονται κοντά στο πληκτρολόγιο ή κοντά στο ΑΤΜ. Όλες αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα ή απάτες όχι μικρής σημασίας.

Η συμβουλή λοιπόν είναι να δίνετε πάντα προσοχή στα όσα έχουν ειπωθεί μέχρι τώρα και αν χρειαστεί να ζητάτε και το υπόλοιπο του τι υπάρχει εκείνη τη στιγμή μέσα στην κάρτα και επομένως και του τι έχει αναληφθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, ώστε να είστε σίγουροι ακόμα και όταν πάτε να ελέγξετε ότι όλα είναι εντάξει.

Να είστε επίσης προσεκτικοί όταν πληκτρολογείτε τον κωδικό PIN σας, μερικές φορές μπορεί να υπάρχουν απάτες ακόμη και στο πληκτρολόγιο του ΑΤΜ, και στη συνέχεια ακόμη και οι κάμερες μπορεί να μην είναι ασφαλείς, στην πραγματικότητα μερικές φορές είναι φτιαγμένες επίτηδες για να μπορούν να δουν τυχόν κωδικούς και επομένως να ανακαλύψουν πώς να εισάγουν την κάρτα σας.

Ανά πάσα στιγμή είναι απαραίτητο να είστε προσεκτικοί σε ό,τι κάνετε για να μην διατρέχετε κινδύνους που μπορεί να είναι όχι μικρής σημασίας και που επίσης μας κάνουν να χάνουμε πάρα πολλά χρήματα. Είναι πάντα απαραίτητο να έχουμε ένα επιπλέον μάτι ανοιχτό προκειμένου να είμαστε σε θέση να διασφαλίσουμε τον εαυτό μας αλλά και τις αποταμιεύσεις μας που είναι θεμελιώδεις για πάντα και σε κάθε στιγμή της ζωής μας.