Φέτα: Συνεχίζεται το… φεταgate, καθώς ενώ στη Γερμανία γίνεται έρευνα για τη νοθευμένη φέτα που έφτασε στα σούπερ μάρκετ, στη χώρα μας το τεράστιο σκάνδαλο «θάβεται»!
Έχουν περάσει αρκετές εβδομάδες από την είδηση ότι ελληνική εταιρεία διέθετε σε γερμανικά supermarket λευκό τυρί για φέτα, το περιστατικό δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς και οι πληροφορίες που αντλούμε από επίσημες πηγές, παραγωγικούς φορείς και επιχειρήσεις της γαλακτοβιομηχανίας καταδεικνύουν μια σειρά ζητημάτων στην αγορά που εγείρουν σοβαρούς κινδύνους για το πιο δημοφιλές ελληνικό Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).
Η υπόθεση ήρθε στο φως από την Trienon, εμπορική εταιρεία ελληνικών συμφερόντων με έδρα το Αμβούργο, με σημαντικό ποσοστό του τζίρου της να προέρχεται από την προώθηση ελληνικών τυριών στο γερμανικό λιανικό εμπόριο.
Κίνησε διαδικασίες διερεύνησης φέτας με τα σήματα της ελληνικής εταιρείας Όμηρος Βιομηχανία Γάλακτος ΑΕΒΕ, η οποία εμφάνιζε τιμή στο ράφι της αλυσίδας Aldi 1,39 ευρώ τα 200 γρ., δηλαδή κάτω από 7 ευρώ το κιλό, τιμή εξαιρετικά χαμηλή για τα δεδομένα της αγοράς ακόμη και των εκπτωτικών αλυσίδων supermarket.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μερίδιο των discounters στις πωλήσεις τυροκομικών προϊόντων στη Γερμανία ξεπερνά το 60% και οι ελληνικές εταιρείες δίνουν μάχη για τον χώρο στο ράφι. Ας σημειωθεί επίσης ότι οι εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων ως ποσοστό επί της παραγωγής έχει διπλασιαστεί σε μια δεκαετία, με τη φέτα να αποτελεί ναυαρχίδα, ως το βασικό εξαγώγιμο προϊόν, ακόμη και για μικρά τυροκομεία στην Ελλάδα.
Με την εσωτερική ζήτηση να βαίνει μειούμενη, η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος για τη βιομηχανία.
Ωστόσο για την παραγωγή φέτας, που είναι και το προϊόν με τη μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό, απαιτείται πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, του οποίου η παραγωγή φθίνει, όπως και το ζωικό κεφάλαιο στη χώρα μας.
Πρόκειται για αντίρροπες τάσεις που υπονομεύουν τις καλές προοπτικές της αγοράς και σε ένα βαθμό προσφέρουν έδαφος σε κάποιες κακές πρακτικές, όπως π.χ. η διήθηση και υπερδιήθηση του γάλακτος για παραγωγή τυριού τύπου φέτας από αγελαδινό γάλα. Πρόκειται για πρακτική που δεν συνάδει με την παραγωγή φέτας ΠΟΠ, όμως παρ’ όλα αυτά υπάρχουν τέτοιες υποδομές σε τυροκομικές μονάδες.
Το μερίδιο της φέτας ξεπερνά σήμερα το 80% στον συνολικό όγκο εξαγωγών της γαλακτοβιομηχανίας κι αυτό οφείλεται κατά βάση στην κατοχύρωση της φέτας ως προϊόντος ΠΟΠ, με ελληνικό σήμα από το 2014.
Η αξία των εξαγωγών εκτιμάται ότι ξεπερνά σήμερα τα 400 εκατ. ευρώ, όταν το 2010 ήταν κάτω από τα 200 εκατ. ευρώ. Επίσης πάνω από το 1/3 αυτής της αξίας έρχεται από τη Γερμανία. Μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο απορροφούν το ήμισυ των εξαγωγών ελληνικής φέτας.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν γιατί το παραπάνω θέμα της παραποιημένης φέτας δεν αφορά μια εταιρεία αλλά το σύνολο της αγοράς φέτας και της αλυσίδας αξίας της.
Οι ελληνικές αρχές, ΕΛΓΟ Δήμητρα, Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας ΣΕΒΓΑΠ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχουν ενημερωθεί από τις 9 Μαρτίου για τα πορίσματα των γερμανικών εργαστηρίων, που εντόπισαν στη συγκεκριμένη φέτα προσθήκη αγελαδινού γάλακτος σε ποσοστό από 50% έως 80% αντί των προαπαιτούμενων προδιαγραφών 70% πρόβειο γάλα και 30% κατσικίσιο.
Η εταιρεία Όμηρος με ανακοίνωσή της αποδίδει την αποκαλούμενη νοθεία σε βιομηχανικό λάθος ενώ «φωτογραφίζει» εταιρείες του ανταγωνισμού ως υπεύθυνες για τη δυσφήμισή της με τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών.
Φέρεται δε να έχει εξασφαλίσει τη συνέχεια της συνεργασίας της με τη γερμανική αλυσίδα, μετά τις εξηγήσεις που έδωσε για το συμβάν.
Πάντως έχει προσωρινά στερηθεί την πιστοποίηση για παραγωγή φέτας ΠΟΠ, σύμφωνα με τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, μέχρι την ολοκλήρωση των ελέγχων και την εφαρμογή των κατάλληλων διορθωτικών ενεργειών εκ μέρους της.
Πλέον μένει να απαντηθούν ερωτήματα από τις αρμόδιες αρχές, όπως αυτά που διατυπώθηκαν και στη Βουλή, όπου έφτασε το θέμα, σχετικά με το γιατί δεν ανιχνεύτηκαν τα παραποιημένα προϊόντα από τους εσωτερικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, πριν την εξαγωγή τους.
Μάλιστα ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ), που θεωρεί πιθανό να έχουν υπάρξει στο παρελθόν συμβάντα νοθείας, ζητά πιο εντατικούς ελέγχους στις μεταποιητικές μονάδες παραγωγής τυριών και ιδιαίτερα της Φέτας ΠΟΠ.
Φέτα: Ποινές… χάδι!
Να αυστηροποιηθούν οι κυρώσεις για τις εταιρίες που παραβιάζουν την νομοθεσία παραγωγής φέτας και άλλων ΠΟΠ προϊόντων, ζητά με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος των Εργαζόμενων στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (ΣΥΛΕΕΓΟ), με αφορμή τη νομική έρευνα για νοθεία της φέτας που έγινε στο εξωτερικό.
Ο ΣΥΛΕΕΓΟ αναφέρεται στις «ελληνοποιήσεις» και στη νοθεία, ζητά να μη δίνεται πιστοποίηση για την παραγωγή φέτας και ΠΟΠ προϊόντων σε γαλακτοβιομηχανίες που έχουν μηχανήματα εφαρμογής της μεθόδου της υπερδιήθησης (θα πρέπει να προστεθούν και τα μηχανήματα CreamoProt, συμπληρώνουμε εμείς), αλλά ούτε να επιτρέπεται η παραγωγή φέτας στην ίδια γραμμή παραγωγής με άλλα προϊόντα.
Όπως τονίζει στον ΑγροΤύπο ο κ. Παναγιώτης Κάτσαρης, πρόεδρος των εργαζομένων και μέλος του ΔΣ στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, «από τους υπηρεσιακούς παράγοντες υπάρχουν εισηγήσεις για την επιβολή προστίμων στην συγκεκριμένη γαλακτοβιομηχανία. Σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία, ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ δεν μπορεί να επιβάλει πρόστιμα αλλά το ΥπΑΑΤ. Επίσης έγινε μια προσωρινή άρση του ΠΟΠ με προσωρινή ανάκληση της άδειας πιστοποίησης για την παραγωγή της από την συγκεκριμένη επιχείρηση. Εκείνη όμως έκανε προσφυγή στα δικαστήρια και με απόφαση την πήρε πίσω. Έτσι δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τη νοθεία στην χώρα μας».
Η ανακοίνωση των εργαζομένων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ αναφέρει τα εξής:
«Η υπόθεση που βρίσκεται στην επικαιρότητα, γνωστής γαλακτοβιομηχανίας που πουλούσε σαν φέτα ΠΟΠ, λευκό τυρί από αγελαδινό γάλα, δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Έρχεται να προστεθεί σε παλαιότερα περιστατικά παραβίασης της νομοθεσίας από τις μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες. Ίσως κάποιοι να έχουν σοκαριστεί με το μέγεθος της νοθείας (στα δείγματα «φέτας» ανιχνεύθηκε αγελαδινό γάλα σε ποσοστό 60-90%), αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής της ατιμωρησίας που εφαρμόζουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις. Είναι κοινό μυστικό ότι υπάρχει ασυδοσία στην παραγωγική διαδικασία γαλακτοκομικών προϊόντων από μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες για τα προϊόντα ΠΟΠ.
Ο μεταξύ τους ανταγωνισμός για την «κατάκτηση» των αγορών, με την πώληση ΦΕΤΑΣ ΠΟΠ στο εξωτερικό σε εξευτελιστικές τιμές και τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους, στην πράξη σημαίνει αφενός μείωση του κόστους παραγωγής, άρα μείωση της τιμής του γάλακτος με συνέπεια την «εξαφάνιση» των μικρών και μεσαίων παραγωγών και αφετέρου την ποιοτική υποβάθμιση ακόμη και νοθεία του ΠΟΠ προϊόντος με τη χρήση συμπυκνωμένου ή νωπού εισαγομένου γάλακτος και την εφαρμογή των παράνομων τεχνικών όπως της υπερδιήθησης στην παραγωγική διαδικασία.
Η καπιταλιστική ασυδοσία είχε διαχρονικά την ανοχή των πράσινων, μπλε και ροζ κυβερνήσεων, οι οποίες δεν δίσταζαν, όταν το επέτρεπαν οι συγκυρίες, να την νομιμοποιήσουν. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα η ψήφιση της ΚΥΑ Μπόλαρη – Αλεξιάδη (υιοθέτηση «εργαλειοθήκης» ΟΟΣΑ και τροποποίηση Κώδικα Τροφίμων και Ποτών τον Αύγουστο του 2016), όταν και επέτρεψαν τη χρήση συμπυκνωμένου γάλακτος στο γιαούρτι.
Το ίδιο ισχύει και για τα τυριά που ενώ ο κώδικας τροφίμων δεν επιτρέπει την χρήση συμπυκνωμένου για την παραγωγή τους και παρά τις παραπομπές των ελεγκτών μας για αυτό, υπάρχει σιωπηρή αποδοχή της χρήσης του. Είναι ξεκάθαρο ότι η πολιτική των μνημονιακών κυβερνήσεων αφενός έχει νομιμοποιήσει επί της ουσίας την ασυδοσία των γαλακτοβιομηχανιών, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τη δυνατότητα παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων ΠΟΠ και αφετέρου έχει επιφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στην εγχώρια γαλακτοπαραγωγή και την κτηνοτροφία.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, οι εργαζόμενοι του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ δεν μπορούμε να μείνουμε απλοί θεατές των γεγονότων και απλώς να προσπαθούμε να κάνουμε όσο πιο καλά μπορούμε τη δουλειά μας. Δηλώνουμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι θα αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν για να αναδείξουμε το πρόβλημα. Θα πάρουμε τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για συμπόρευση με τους κτηνοτρόφους στη βάση (αποφεύγοντας τους κάθε λογής δήθεν εκπροσώπους τους, που στην ουσία στηρίζουν τις κυβερνητικές επιλογές). Θα προτείνουμε – απαιτήσουμε άμεσα τις λύσεις που θα αντιστρέψουν την κατάσταση και θα στηρίξουν τη γαλακτοπαραγωγή και την κτηνοτροφία.
Διαχρονικά ο Σύλλογος μας και ο αιρετός εκπρόσωπος μας στο ΔΣ του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ έχουν στηλιτεύσει αυτή την κατάσταση ατιμωρησίας και έχουν κάνει προτάσεις για να μπει φρένο στις «ελληνοποιήσεις» και στη νοθεία, αλλά οι πολιτικές ηγεσίες, ενώ στα λόγια υπόσχονταν πάταξη, στην πράξη έκαναν τις πλάτες στους γαλακτοβιομήχανους.
Στόχος της προσπάθειας μας είναι:
- Να μπει φρένο στην ασυδοσία στην παραγωγική διαδικασία γαλακτοκομικών προϊόντων
- Να καθοριστεί μια ξεκάθαρη διαδικασία που θα διασφαλίζει ουσιαστικούς ελέγχους από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΕΦΕΤ, Περιφέρειες), χωρίς επικαλύψεις και «γκρίζες» ζώνες για το έργο και τις αρμοδιότητές τους (γεγονός που χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την ατιμωρησία και ως κλείσιμο του ματιού προς τις γαλακτοβιομηχανίες για μη τήρηση της νομοθεσίας),
- Να ενισχύσουμε τους δεσμούς μας με τους μικρούς και μεσαίους κτηνοτρόφους, που κινδυνεύουν με «εξαφάνιση» από την κυβερνητική πολιτική και την τακτική των γαλακτοβιομηχανιών.
Προτείνουμε – απαιτούμε
- Να προσληφθεί άμεσα το αναγκαίο προσωπικό για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο υποστελεχωμένος ελεγκτικός μηχανισμός (ειδικότερα για τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ που η υποστελέχωση τείνει να πάρει δραματικές διαστάσεις).
- Να συμπεριληφθεί ο ΕΛΓΟ στον επίσημο σχεδιασμό των ελέγχων για τις ελληνοποιήσεις, γιατί ενώ είναι ο κύριος μηχανισμός ελέγχου των ελληνοποιήσεων απουσιάζει από τον νόμο 4691/20.
- Να αυστηροποιηθούν οι κυρώσεις για τις εταιρίες που παραβιάζουν την νομοθεσία παραγωγής φέτας και ΠΟΠ προϊόντων. Στο βαθμό που η διεπαγγελματική είναι ανύπαρκτη, η πολιτεία πρέπει να βάζει τους κανόνες.
- Να εξουσιοδοτηθεί το εμπορικό τμήμα των πρεσβειών μας για τακτικούς και αιφνιδιαστικούς δειγματοληπτικούς ελέγχους αγοράς με τους απαραίτητους κανόνες δειγματοληψίας.
- Να μην δίνεται πιστοποίηση για την παραγωγή φέτας και ΠΟΠ προϊόντων σε γαλακτοβιομηχανίες που έχουν μηχανήματα εφαρμογής της μεθόδου της υπερδιήθησης, αλλά ούτε να επιτρέπεται η παραγωγή φέτας στην ίδια γραμμή παραγωγής με άλλα προϊόντα.
- Ο ΕΛΓΟ έχει την οικονομική δυνατότητα πρόσληψης προσωπικού για την συνεχή καταγραφή των εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων στις πύλες εισόδου της χώρας, ώστε να διασταυρώνονται με τις δηλώσεις τους στα ισοζύγια.
- Το ΥΠΑΑΤ να αναθέσει σε επιστημονικούς φορείς σε συνεργασία με πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς την εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης, αν δεν έχει ήδη έτοιμη, σε ό,τι αφορά το κόστος παραγωγής του γάλακτος και την βιωσιμότητα της αιγοπροβατοτροφίας.
- Να θεσμοθετηθεί άμεσα η μοναδική αποτελεσματική λύση στήριξης της εγχώριας κτηνοτροφίας και γαλακτοπαραγωγής, που είναι η κατάργηση της ΚΥΑ Μπόλαρη – Αλεξιάδη και η απαγόρευση χρήσης συμπυκνωμένου γάλακτος στην παρασκευή του γιαουρτιού και των γαλακτοκομικών προϊόντων».