Ευρώ: Το ευρώ, από την εισαγωγή του το 2002, έχει σηματοδοτήσει ένα θεμελιώδες στάδιο στην οικονομική ιστορία της Ευρώπης.
Όχι μόνο ενοποίησε τις οικονομίες πολλών χωρών, αλλά εισήγαγε επίσης ένα κοινό νομισματικό σύστημα, αποτελούμενο από κέρματα και χαρτονομίσματα, τα οποία σήμερα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας.
Στην Ιταλία όμως από το νέο έτος θα εισαχθεί νόμισμα των 7 ευρώ (που είναι στην πραγματικότητα 7.50 ευρώ), το οποίο αναμένεται να φέρει μαζί του μεγάλες καινοτομίες.
Το νόμισμα των 7.50 ευρώ θεωρείται κάτι επαναστατικό, και κατά μία έννοια αδύνατο.
Αλλά στην πραγματικότητα, πίσω από αυτό το ασυνήθιστο νόμισμα υπάρχει ένα έργο που έχει προκαλέσει περιέργεια και συζήτηση.
Δεν είναι το κέρμα του 1 ή των 2 ευρώ που έχουμε συνηθίσει, αλλά ένα νέο κομμάτι που έχει νομική αξία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως όλα τα άλλα κέρματα. Η ιδιαιτερότητα του όμως είναι ότι η κυκλοφορία του θα είναι περιορισμένη, γεγονός που το κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον, με την επιλογή της αξίας των 7.50€ να μην είναι τυχαία.
Εντάσσεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο, το οποίο στοχεύει να γιορτάσει έναν ιδιαίτερο δεσμό με το παρελθόν και με έναν συγκεκριμένο συμβολισμό που αφορά τον πολιτισμό μιας χώρας.
Πώς θα μπορούσαμε όμως να το χρησιμοποιήσουμε αν έπεφτε στα χέρια μας;
Παρόλο που έχει νόμιμη ονομαστική αξία, αυτό το νόμισμα δεν θα είναι κοινό για τους πολίτες και αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι εύκολα διαθέσιμο και πολλοί μπορεί να μην το βρουν ποτέ. Αυτό το καθιστά τέλειο αντικείμενο για συλλέκτες.
Το κέρμα των 7.50 ευρώ θα κυκλοφορήσει στην πραγματικότητα σε περιορισμένη έκδοση, με μόνο 25.000 αντίτυπα διαθέσιμα προς πώληση.
Θα είναι δυνατή η αγορά του μόνο στην Πορτογαλία και μέσω της Banco de Portugal, η οποία διαχειρίζεται την έκδοση και διανομή αναμνηστικών κερμάτων.
Θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά είναι τόσο σπάνιο που περισσότερα θα άξιζε αν πωλούταν.
Ως αναμνηστικό νόμισμα, η αγοραστική του αξία μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη ζήτηση συλλεκτών και τις νομισματικές συνθήκες της αγοράς. Αυτή τη στιγμή, η τιμή πώλησης δεν είναι ακριβώς κερδοφόρα και μπορεί να κυμαίνεται γύρω στα 12.50€, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι αξίες μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου.
Επομένως, η αγορά του θα μπορούσε να αποτελέσει μια μικρή επένδυση.
Νομίσματα: Τελειώνει το ευρώ
Καμπανάκια χτυπούν οι παράγοντες της οικονομίας που γνωρίζουν όσο κανείς άλλος τις εξελίξεις γύρω από τα νομίσματα μετά τη συμφωνία για τους νέους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, στην οποία κατέληξαν τα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ.
Για τους νέους κανόνες, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ τους επικρότησε λέγοντας πως αυτοί «συνδυάζουν τους ξεκάθαρους στόχους για χαμηλά ελλείμματα και ποσοστά χρέους με τα κίνητρα για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Από την άλλη όμως τα γερμανικά Μέσα, όπως η tageszeitung επέκρινε τη συμφωνία: «Αυτό έλειπε τώρα: μετά τη Γερμανία θεσπίζεται χρεόφρενο και στην Ε.Ε. Ειδικά σε μία περίοδο που απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις λόγω της κλιματικής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρωζώνη θέλει να κάνει οικονομία. O υπουργός Οικονομικών Λίντνερ έχει κάνει….. σπουδαία δουλειά – μετά το πρόγραμμα για περικοπές στο Βερολίνο, ο πολιτικός του FDP άφησε το στίγμα του και στις Βρυξέλλες.
Το δημοσίευμα είναι κόλαφος και συνεχίζει… «Η μεταρρύθμιση κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση. Θα ήταν πιο λογικό να στείλουμε το ξεπερασμένο Σύμφωνο Σταθερότητας στο χρονοντούλαπο της ιστορίας». Ή τουλάχιστον θα μπορούσε «να συνεχιστεί το πάγωμα των κανονισμών που ανεστάλησαν κατά την πανδημία. Με αυτόν τον τρόπο η Ε.Ε. θα είχε περισσότερο χρόνο να διαμορφώσει μία πραγματική, βιώσιμη μεταρρύθμιση και όχι ένα ελλιπές σχέδιο. Όμως ο Λίντνερ ήταν αντίθετος σε αυτό».
«Το τέλος της υπόσχεσης σταθερότητας του ευρώ» τιτλοφορείται σχόλιο της οικονομικής επιθεώρησης Handelsblatt. Η γερμανική εφημερίδα αναφέρει πως «όποιος βρίσκει αξία στο ίδιο το γεγονός ότι τα κράτη-μέλη, που μονίμως διαφωνούν, κατέληξαν σε συμφωνία, μπορεί να είναι ικανοποιημένος. Αυτό όμως είναι το μοναδικό ευχάριστο νέο αναφορικά με τους νέους κανόνες για το χρέος». Και αυτό διότι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων είναι ένας «τυπικός ευρωπαϊκός συμβιβασμός, ο οποίος προστατεύει τα συμφέροντα όλων των μερών και ως εκ τούτου δεν λύνει κανένα πρόβλημα».
Μάλιστα κάνει μία εφιαλτική πρόβλεψη για πολλούς, αναφέροντας πως η συμφωνία θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο ευρώ. Συγκεκριμένα αναφέρει πως «αυξάνει τον κίνδυνο να μετατραπεί το ευρώ σε ένα αδύναμο νόμισμα» και δεδομένου του εμμένοντος πληθωρισμού πρόκειται τελικά για έναν συμβιβασμό που «δεν συνάδει με έναν προσανατολισμό προς τη σταθερότητα».
Η Süddeutsche Zeitung φαίνεται να συμφωνεί περισσότερο με τον Κρίστιαν Λίντνερ, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία ως «μία επιτυχία, αλλά και ένα σημαντικό μήνυμα» και εκτιμώντας ακόμη πως η Ε.Ε. καταφέρνει με αυτήν «να χαράξει μία μέση οδό ανάμεσα στην “κουλτούρα σταθερότητας” του Λίντνερ και στην απαραίτητη ελευθερία κινήσεων στο πλαίσιο των κρατικών δαπανών για την προώθηση της ανάπτυξης».
Αν και η εφημερίδα του Μονάχου παραδέχεται πως υπάρχουν ορισμένα αρνητικά στοιχεία, διακρίνονται πάντως και θετικά – όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι «οι κατευθυντήριες γραμμές για τη μείωση του χρέους θα λαμβάνουν υπόψιν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το εκάστοτε κράτος».
Νομίσματα: Η Ελλάδα στο χάος με το νέο νόμισμα
Από την μακρινή Ινδία μπορούμε να πάρουμε ένα παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν καταργούνταν τα χαρτονομίσματα του ευρώ.
Ένα σενάριο δηλαδή με φόντο το ψηφιακό ευρώ, για το οποίο γίνονται σημαντικά βήματα. Η εξέλιξη θα ήταν αναίμακτη ή θα βλέπαμε σκηνές όπως στην Ινδία, όταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε το 2016 μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος το τέλος των μετρητών.
Δεν είχε προηγηθεί καμία προειδοποιήση, δεν το γνώριζε κανείς, ούτε καν τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του. Ο λαός έπαθε σοκ και εικόνες που εξελίχθηκαν προκάλεσαν σοκ στην έβδομη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη.
Ας θυμηθούμε τι συνέβη και ας ελπίσουμε ότι δεν θα δούμε παρόμοιες σκηνές στο μέλλον. Παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο της Καθημερινής
«Ο Μόντι ανακοινώνει ότι οι Ινδοί έχουν λίγες εβδομάδες περιθώριο για να καταθέσουν ή να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους. Διαφορετικά, αυτά θα γίνουν κυριολεκτικά άχρηστα.
Υποτίθεται ότι θα ήταν ένα μεγάλο βήμα εκσυγχρονισμού για την Ινδία, που θα έβαζε την οικονομία σε μονοπάτι για να γίνει πιο μοντέρνα, πιο ηλεκτρονική. Οι Ινδοί όμως έπαθαν… σοκ και δέος.
Ο Μόντι ανακοίνωσε ότι τα χαρτονομίσματα των 1.000 και των 500 ρουπιών δεν θα ίσχυαν πια. Οι Ινδοί έπρεπε να προσέλθουν στις τράπεζες και να ανταλλάξουν αυτά τα χαρτονομίσματα με νέα, των 500 και 2.000 ρουπιών. Πρακτικά, αυτό σήμαινε ότι το 86% των χαρτονομισμάτων στη χώρα δεν θα μπορούσαν πια να χρησιμοποιηθούν.
Οι στιγμές που ακολούθησαν ήταν δραματικές. Σε κάθε γωνιά της Ινδίας, άνθρωποι άφησαν ό,τι έκαναν και έτρεξαν στις τράπεζες για να ανταλλάξουν τα χρήματά τους. Ατελείωτες ουρές σχηματίστηκαν έξω από τις τράπεζες, γεμίζοντας τους δρόμους με ανθρώπους που περίμεναν.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Σκοπός του Μόντι ήταν να βάλει τέλος στο μαύρο χρήμα και να βγάλουν οι Ινδοί τα… λεφτά από το σεντούκι.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Και σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, φαίνεται ότι το πείραμα της απονομισματοποίησης δεν πέτυχε. Και αυτό γιατί το 99% της αξίας των παλιών χαρτονομισμάτων που απομακρύνθηκαν από την κυκλοφορία, τελικά βρήκε τρόπο να επιστρέψει στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εγκληματίες και όσοι κρατούσαν κρυμμένο μαύρο χρήμα, βρήκαν τρόπο να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους με τα καινούργια, όπως όλοι οι άλλοι.
Σε έναν βαθμό, πάντως, το τραπεζικό σύστημα και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας ευνοήθηκαν, καθώς εκατομμύρια Ινδών άνοιξαν τραπεζικούς λογαριασμούς για πρώτη φορά στη ζωή τους. Όμως ακόμα και σήμερα, τα μετρητά βασιλεύουν στην Ινδία. Στα καταστήματα, οι πωλητές συνηθίζουν να δίνουν στον πελάτη δύο τιμές: Μία εάν σκοπεύει να πληρώσει με κάρτα, και άλλη μία, αισθητά χαμηλότερη, εάν θα δώσει μετρητά.