Η αποτυχία του λογισμικού της Microsoft αποκάλυψε τη μεγάλη αλήθεια για τα μετρητά και τις πιστωτικές κάρτες, όπως και για τα ψηφιακά νομίσματα.
Προς το παρόν, η κοινωνία και η τεχνολογία δεν είναι έτοιμες για μία εποχή πλήρως ψηφοποιημένη και χωρίς μετρητά, αφού μία κατάρρευση των συστημάτων μπορεί να φέρει το χάος στις συναλλαγές, όπως και έγινε με την Crowdstrike.
Την ημέρα που τα συστήματα βγήκαν Off με το παγκόσμιο black out το Ηνωμένο Βασίλειο είδε μία τεράστια αύξηση 6 εκατ. λιρών στις αναλήψεις μετρητών από τα ΑΤΜ. Η Crowdstrike διέκοψε τις ψηφιακές πληρωμές, εκθέτοντας τα τρωτά σημεία της μετάβασης σε μία κοινωνία χωρίς μετρητά.
Η ταλαιπωρία της αδυναμίας χρήσης καρτών ή ανέπαφων πληρωμών μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό. Ωστόσο, αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζουν καθημερινά εκατομμύρια ενήλικες του Ηνωμένου Βασιλείου που χρησιμοποιούν μετρητά, αφού ο όγκος των καταστημάτων των τραπεζών συνεχώς μειώνεται. Πέρυσι υπήρξε μια απροσδόκητη αύξηση 66% στον αριθμό των ανθρώπων που χρησιμοποιούν κυρίως μετρητά για καθημερινές δαπάνες. Η πρώτη άνοδος σε τέσσερα χρόνια.
Τα στοιχεία αυτά αποκαλύφθηκαν από τον τραπεζικό οργανισμό εμπορίου UK Finance την ίδια εβδομάδα που η Αρχή Χρηματοπιστωτικής Συμπεριφοράς καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο θα διατηρήσει την πρόσβαση σε μετρητά στο μέλλον. Αυτό μπορεί να προσφέρει κάποια ανάπαυλα για τους φτωχότερους και γηραιότερους καταναλωτές που τείνουν να εξαρτώνται περισσότερο από τα μετρητά, αλλά η έλλειψη πρόσβασης σε ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές και άλλες ψηφιακές υπηρεσίες είναι ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα προς επίλυση.
«Το βασικό μήνυμα είναι ότι δεν είμαστε έτοιμοι να πάμε χωρίς μετρητά έως ότου οι ψηφιακές πληρωμές είναι απολύτως ισχυρές και αξιόπιστες και προσβάσιμες σε όλους με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους», λέει ο Adrian Roberts, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Link, η οποία διαχειρίζεται το δίκτυο ταμειακών μηχανών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Καθώς τα παραδοσιακά υποκαταστήματα των τραπεζών εξαφανίζονται, με 6.000 να χάνονται τα τελευταία εννέα χρόνια, η ρυθμιστική αρχή βασίζεται σε κοινούς τραπεζικούς κόμβους για να καλύψει τα κενά, με 100 να αναμένεται να ανοίξουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και σχέδια για άλλα 250. Αυτά εγγυώνται την πρόσβαση σε διευκολύνσεις ανάληψης μετρητών και καταθέσεων, αλλά η νέα νομοθεσία δεν επιβάλλει την πρόσβαση σε άλλες τραπεζικές υπηρεσίες – εξ ου και προκύπτει ένα ευρύτερο πρόβλημα ψηφιακού αποκλεισμού.
Τράπεζες: Εφιάλτης! Γιατί κλείνουν η μια μετά την άλλη στην Ελλάδα
Τράπεζες: Οι διοικήσεις θεωρούν ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω συρρίκνωση των δικτύων , αλλά ανανέωση προσωπικού και μείωση του αριθμού υπαλλήλων ανά κατάστημα.
Ύστερα από μια περίοδο σαρωτικής μείωσης καταστημάτων και προσωπικού, όπου έκλεισε το ένα τέταρτο των τραπεζικών καταστημάτων, οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών εκτιμούν ότι έχουν φθάσει πλέον κοντά στα ιδανικά μεγέθη δικτύων και δεν θα χρειασθεί να κλείσει σημαντικός αριθμός καταστημάτων στο εξής. Όμως, δεν παύουν να επιδιώκουν την περαιτέρω μείωση των λειτουργικών δαπανών, που είναι ήδη οι χαμηλότερες στην ευρωζώνη σε σχέση με τα έσοδά τους. Θα επιτύχουν αυτόν τον στόχο μειώνοντας περαιτέρω το προσωπικό ανά κατάστημα
Όπως τονίσθηκε χθες σε συζήτηση που οργάνωσε η Capital Link με συμμετοχή των οικονομικών διευθυντών των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, η πολιτική της συρρίκνωσης του δικτύου καταστημάτων έχει φθάσει στα όριά της, ενώ ήδη η σχέση λειτουργικών δαπανών προς έξοδα έχει μειωθεί σε πολύ χαμηλά ποσοστά, της τάξεως του 30% με 40%. Οι τράπεζες θα συνεχίσουν την προσπάθεια για βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους, αλλά αυτό θα γίνει πλέον μέσα από την περαιτέρω ψηφιοποίηση των εργασιών τους, που θα επιτρέψει να απασχολούνται λιγότεροι υπάλληλοι σε κάθε κατάστημα.
Αυτό ήδη μεταφράζεται σε νέα οργάνωση των τραπεζικών καταστημάτων, σε δύο άξονες:
Όλο και περισσότερα καταστήματα των δικτύων είναι πλέον ηλεκτρονικά καταστήματα που λειτουργούν ουσιαστικά χωρίς προσωπικό.
Στα «κανονικά» τραπεζικά καταστήματα, οι τράπεζες ήδη μειώνουν προσωπικό που διεκπεραίωνε καθημερινές συναλλαγές, όπως οι ταμίες, και απασχολούν τους απαραίτητους υπαλλήλους για εργασίες με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.
Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκουν όχι μόνο τα κόστη λειτουργίας των καταστημάτων να περιορίζονται, αλλά και κάθε κατάστημα να γίνεται πιο κερδοφόρο για την τράπεζα.
Στο νέο περιβάλλον, οι τράπεζες δεν δίνουν πλέον προτεραιότητα στην απομάκρυνση υπαλλήλων με προγράμματα εθελουσίας εξόδου, αλλά στην προσέλκυση νέων και ταλαντούχων υπαλλήλων και στελεχών, που θα αποδίδουν καλύτερα και στο νέο, ψηφιακό περιβάλλον λειτουργίας. Όπως τονίσθηκε στο χθεσινό πάνελ, για την προσέλκυση ταλέντων οι τράπεζες είναι διατεθειμένες να προσφέρουν καλύτερα πακέτα αμοιβών, οι οποίες όμως θα συνδέονται με την απόδοση (μπόνους κ.λπ.).
Τα ιδανικά δίκτυα για τις τράπεζες: Πόσο έχουν συρρικνωθεί
Οι τραπεζικές διοικήσεις εκτιμούν ότι έχουν φθάσει πλέον στα ιδανικά (optimal) μεγέθη δικτύων για τις παρούσες συνθήκες. Εθνική και Πειραιώς έχουν πλέον λιγότερα από 400 καταστήματα, ενώ Alpha και Eurobank λιγότερα από 300.
Η περίοδος της πανδημίας και η απότομη μετάβαση στις ψηφιακές συναλλαγές (που είχε αρχίσει νωρίτερα, μετά την επιβολή των capital controls) επέτρεψε στις τράπεζες, παρότι είχαν ήδη μειώσει δραματικά τα καταστήματα και το προσωπικό τους μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, να «ψαλιδίσουν» το δίκτυο καταστημάτων τους κατά 25% μέσα σε τέσσερα χρόνια.
Ειδικότερα, σε μία τριετία, από το τέλος του 2019, έως το τέλος του 2023 τα καταστήματα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών μειώθηκαν από 1648 σε 1224, δηλαδή έκλεισαν 424 καταστήματα. Ο αριθμός των υπαλλήλων μειώθηκε από 35.033 στο τέλος του 2019 σε 25.675 στο τέλος του 2023, δηλαδή χάθηκαν 9.358 θέσεις εργασίας, μια μείωση κατά 26,7%.
Μετά από αυτό το «κούρεμα» σε δίκτυα και προσωπικό, η εικόνα των συστημικών τραπεζών στο τέλος του 2023 ήταν η εξής:
Η Πειραιώς, που παραμένει η πιο «πλούσια» τράπεζα σε δίκτυο και προσωπικό, είχε 378 καταστήματα και 7.349 υπαλλήλους. Το 2019, η τράπεζα είχε 527 καταστήματα και 10.734 υπαλλήλους, δηλαδή μείωσε κατά 149 τα καταστήματα και κατά 3.385 άτομα το προσωπικό της.
Η Εθνική είχε 327 καταστήματα και 6.517 υπαλλήλους, ενώ το 2019 τα καταστήματα ήταν 389 και οι υπάλληλοι έφθαναν τους 8.774 (μείωση καταστημάτων κατά 62 και υπαλλήλων κατά 2.257.
Η Eurobank είχε 268 καταστήματα και 6.323 υπαλλήλους, ενώ το 2019 είχε 350 καταστήματα και 8.556 υπαλλήλους (μείωση καταστημάτων κατά 82 και υπαλλήλων κατά 2.233.
Η Alpha είχε 251 καταστήματα και 5.486 υπαλλήλους, ενώ το 2019 τα καταστήματα ήταν 382 και οι υπάλληλοι 6.969 (μείωση καταστημάτων κατά 131 και υπαλλήλων κατά 1.483).
Έσκασε η βόμβα: Τέλος η πληρωμή με μετρητά – Τι ανακοινώθηκε
Τα μετρητά είναι είδος προς εξαφάνιση σε μία περιοχή, με τις πληρωμές να γίνονται κατ’ αποκλειστικότητα με κάρτες
Αν και εδώ και χρόνια οι Κινέζοι είχαν εγκαταλείψει τα μετρητά, ωστόσο, μετά την πανδημία, οι πληρωμές χωρίς μετρητά και με κωδικό QR αυξήθηκαν ραγδαία και η πρακτική έγινε πολύ πιο διαδεδομένη στην περίοδο των lockdowns. Μέχρι το τέλος του 2023, το 86% όλων των πληρωμών στην Κίνα γίνονταν μέσω κινητών τηλεφώνων.
Ωστόσο πρόσφατα, η χώρα επέβαλε πρόστιμα σε επιχειρήσεις, επειδή αρνήθηκαν να δεχθούν πληρωμή σε μετρητά.
Ανάμεσα στις συγκεκριμένες εταιρείες είναι μερικές από τις πιο εδραιωμένες στην Κίνα, κάτι που δείχνει ότι η χρήση των μετρητών είναι σχεδόν «απαγορευμένο» φρούτο για τη χώρα.
Το παραπάνω αποτελεί πρόβλημα όσον αφορά την προσέλκυση ξένων τουριστών που δεν είναι μέρος του συστήματος άυλων πληρωμών της χώρας. Συγκεκριμένα, η κεντρική τράπεζα της Κίνας επέβαλε το σχετικό πρόστιμο σε επτά συνολικά επιχειρήσεις, καθώς το Πεκίνο πιέζει να κάνει τις συναλλαγές πιο προσιτές για τους ξένους τουρίστες.
Η μη αποδοχή μετρητών έχει γίνει ζήτημα για τους ξένους στην Κίνα, καθώς ψάχνουν να βρουν πωλητές που δέχονται μετρητά ή ακόμα και πιστωτικές κάρτες. Θέλοντας να προσελκύσει ξένες επιχειρήσεις, η Κίνα έσπευσε να γεφυρώσει το χάσμα. Οι μεγάλες πλατφόρμες πληρωμών Alipay και WePay άρχισαν να επιτρέπουν στους επισκέπτες να συνδέουν τις διεθνείς τραπεζικές τους κάρτες με τους κινεζικούς λογαριασμούς τους.Τα όρια μιας συναλλαγής για αλλοδαπούς αυξήθηκαν επίσης από $1.000 σε $5.000. Φέτος, το Πεκίνο είπε σε επιχειρήσεις όπως ξενοδοχεία τριών αστέρων και εταιρείες ταξί να αρχίσουν να δέχονται διεθνείς πιστωτικές κάρτες.