Συντάξεις 2021: Με «διαβατήριο» την εξαγορά ή την αναγνώριση πλασματικών ετών, χιλιάδες ασφαλισμένοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μπορούν να βγουν στη σύνταξη έως και 9 χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας.
Το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1/1/2022.
Μεγάλες κερδισμένες είναι οι μητέρες καθώς – υπό προϋποθέσεις – μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου έως 9 χρόνια γρηγορότερα, ενώ οι άνδρες αποχωρούν μέχρι και 6½ χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας, όπως αναφέρει η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ».
Η χρήση των πλασματικών ετών συμφέρει τους ασφαλισμένους σε όλους τους φορείς ασφάλισης που πρόκειται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εξαγοράζοντας ή αναγνωρίζοντας χρόνο από τις αντίστοιχες κατηγορίες.
Οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν τι είδους πλασματικά χρόνια θα αναγνωρίσουν ή θα εξαγοράσουν, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών.
Με αφορμή τις αλλαγές που επέρχονται από 1/1/2022 στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, διευκρινίζεται ότι όσοι θεμελίωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατά τα προηγούμενα έτη ή θεμελιώνουν φέτος, αλλά δεν έχουν κάνει ακόμα χρήση του δικαιώματός τους να βγουν στη σύνταξη, θα μπορούν να το πράξουν και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2021. Εξάλλου επισημαίνονται και τα εξής;
Το νομοθετικό πλαίσιο για την εξέλιξη των ορίων ηλικίας δεν έχει διαφοροποιηθεί αλλά και δεν πρόκειται να αλλάξει. Πρόκειται για την ολοκλήρωση της μεταβατικής περιόδου που θεσμοθετήθηκε το 2015 με την ψήφιση του σχετικού νόμου. Τότε, δόθηκε επταετής «περίοδος προσαρμογής» με σταδιακές αυξήσεις ορίων ηλικίας, ανά περίπτωση. Στόχος ήταν και τώρα θα γίνει πραγματικότητα, από τον Ιανουάριο του 2022, τα γενικά όρια ηλικίας να κλειδώσουν στα 67 έτη με 15ετία (4.500 ημέρες ασφάλισης), το λιγότερο, ή στα 62 έτη, αλλά με 40 χρόνια προϋπηρεσίας (12.000 ημέρες ασφάλισης).
Οσοι έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την ηλικία σύνταξης μέχρι 31/12/2021 δεν θίγονται από τις αλλαγές της ασφαλιστικής νομοθεσίας που ισχύουν από 1/1/2022 και εξής.
- Για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα αλλά συμπληρώνουν το μεταβατικό όριο των διατάξεων μετά την 1/1/2022, η σύνταξή τους καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο – μεταβατικό – όριο ηλικίας. Παράλληλα το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1/1/2021. Αναλυτικά:
- Πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά. Χρησιμοποιούνται μόνο για θεμελίωση, δεν συνυπολογίζονται στο ποσό της ανταποδοτικής, δεν λαμβάνονται δηλαδή υπόψη για ποσοστά αναπλήρωσης και συντάξιμες αποδοχές. Λαμβάνονται υπόψη για τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης.
- Πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται με εξαγορά. Συνυπολογίζονται για ποσοστά αναπλήρωσης, συντάξιμες αποδοχές και εθνική σύνταξη.
- Η χρήση των πλασματικών ετών συμφέρει τους ασφαλισμένους σε όλους τους φορείς ασφάλισης που πρόκειται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εξαγοράζοντας ή αναγνωρίζοντας χρόνο από τις αντίστοιχες κατηγορίες.
Την εν λόγω επιλογή μπορούν να κάνουν ασφαλισμένοι:
- είτε για να θεμελιώσουν αναδρομικά με διατάξεις και όρια ηλικίας του 2011 και του 2012 ώστε συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα όρια ηλικίας μετά τις αλλαγές του νόμου να αποχωρήσουν
- είτε για να συμπληρώσουν την πλήρη 40ετία και με ταυτόχρονη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας να προχωρήσουν σε συνταξιοδότηση.
Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται.
Αντίθετα, για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου μπορεί η εξαγορά να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και ειδικά στις περιπτώσεις των τριτέκνων είναι μια επιλογή που θεωρείται ιδιαίτερα συμφέρουσα.
Επισημαίνεται ότι η υποβολή αιτημάτων για εξαγορά πλασματικών ετών αποβαίνει με ιδιαίτερο όφελος για τις εξής κατηγορίες:
- Γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο που με τη χρήση αυτών θεμελιώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012.
- Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με την εξαγορά 5.500 ημέρες αναδρομικά το 2010 ή το 2011 για τη θεμελίωση του δικαιώματος.
- Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ – τράπεζες που συμπληρώνουν αναδρομικά 25ετία το 2011 ή το 2012.
- Ανδρες δημόσιοι υπάλληλοι για τη συμπλήρωση 35ετίας.
- Ανδρες ασφαλισμένοι σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ που με την εξαγορά συμπληρώνουν 35ετία (10.500 ημέρες ασφάλισης) έως τις 31/12/2012.
- Ασφαλισμένοι σε ΕΤΑΑ ή ΟΑΕΕ για τη συμπλήρωση 35ετίας αναδρομικά το 2011 ή το 2012.
- Ασφαλισμένοι όλων των Ταμείων και του ΟΓΑ που συμπληρώνουν 40ετία με την εξαγορά.
- Το μηνιαίο κόστος εξαγοράς για τον κλάδο κύριας ασφάλισης όλων των πλασματικών χρόνων προσδιορίζεται σε ποσοστό 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή του αιτήματος. Ισχύει, μάλιστα, έκπτωση 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης του συνολικού ποσού εξαγοράς.
- To κόστος εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.
Συντάξεις 2021: Και η Τρόικα… καραδοκεί!
Και αν όλα τα παραπάνω είναι πολύ καλά για να είναι (ελληνικά) πραγματικά, τότε δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε και τον… δράκο: Την Τρόικα!
Το υψηλότατο κόστος μετάβασης στο νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης προκάλεσε την παρέμβαση των δανειστών, οι οποίοι ζητούν εξισορροπητικά μέτρα για την κάλυψή του.
Αυτό προέκυψε από τις πρώτες συζητήσεις με τα τεχνικά κλιμάκια των Θεσμών, τα οποία ενημέρωσε ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγου, για την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού.
Στις συνομιλίες διατυπώθηκαν ενστάσεις από τους ευρωπαίους και διαφορετικές εκτιμήσεις κυρίως ως προς το ύψος του κόστους μετάβασης και την επίδρασή της στο δημόσιο χρέος.
Οι εκπρόσωποι των δανειστών, σύμφωνα με πληροφορίες, ζήτησαν τη θέσπιση ειδικού πόρου (νέος φόρος) για να καλυφθεί το κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα και οι κυβερνητικές εγγυήσεις περί μη μείωσης συντάξεων.
Κατά τους δανειστές, η μόνη περίπτωση να μη μειωθούν οι σημερινές συντάξεις είναι να χρηματοδοτηθεί το κόστος μετάβασης από τη φορολογία των πολιτών.
Οι ενστάσεις των Θεσμών και η συνέχιση των διαπραγματεύσεων, είναι οι λόγοι μετάθεσης της ψήφισης του νομοσχεδίου για το νέο σύστημα επικουρικών συντάξεων.
Το σχέδιο νόμου θα βρίσκεται για 5 ακόμη μέρες σε δημόσια διαβούλευση και σύμφωνα με το νεότερο προγραμματισμό του υπουργείου Εργασίας θα έλθει προς συζήτηση στη Βουλή στα τέλη Αυγούστου.
Σύμφωνα με τις αναλογιστικές μελέτες που συνοδεύουν το νομοσχέδιο για τον «ατομικό κουμπαρά» επικουρικής ασφάλισης, η μαύρη τρύπα στον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ θα φτάσει έως και τα 78 δισ. ευρώ, δημιουργώντας κινδύνους για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού οργανισμού και του συνταξιοδοτικού συστήματος γενικότερα.
Με το νέο σύστημα, οι νέοι εργαζόμενοι που ασφαλίζονται για πρώτη φορά από την 1-1-2022 και μετά, υποχρεωτικά θα ασφαλίζονται για επικουρική σύνταξη, στο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.).
Με την εφαρμογή του νέου συστήματος διακόπτεται η τροφοδοσία των αποθεματικών των επικουρικών ταμείων από τις εισφορές των νέων εργαζομένων και σταδιακά στα επόμενα χρόνια θα δημιουργηθεί μια «μαύρη τρύπα», η οποία δεν θα επιτρέπει τη χρηματοδότηση των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων.
Οι εισφορές των νέων εργαζόμενων θα πηγαίνουν αποκλειστικά στον ΤΕΚΑ, οπότε οι καταβαλλόμενες συντάξεις, θα χρηματοδοτούνται από τις εισφορές των «παλαιών» ασφαλισμένων, οι οποίοι σταδιακά θα φθίνουν.
Σύμφωνα με την αναλογιστικές μελέτες η εφαρμογή του νέου συστήματος συνεπάγεται ότι για τα χρόνια μετά το 2030 θα απαιτηθεί σημαντική επιπρόσθετη χρηματοδότηση στο ισχύον σύστημα, το οποίο βάσει του σχεδιασμού θα συνεχίσει να λειτουργεί μέχρι να συνταξιοδοτηθεί και να πεθάνει και ο τελευταίος σημερινός ασφαλισμένος στο ΕΤΕΑΕΠ.
Η Εθνική Αναλογιστική Αρχή εκτιμά την παρούσα αξία της επιπρόσθετης αυτής χρηματοδότησης, που αποτελεί το κόστος μετάβασης, μεταξύ 49 και 78 δισ. ευρώ.
Οι αναλυτές εκτιμούν στο βασικό σενάριο, ότι με επιτόκιο προεξόφλησης 3,5% και παραδοχή ότι στο νέο σύστημα θα ενταχθεί το 20% των νέων εργαζομένων έως 35 ετών που βρίσκονται σήμερα ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑΕΠ, καθώς και το 5% των ελεύθερων επαγγελματιών που δεν έχει σήμερα υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση, το κόστος μετάβασης εκτιμάται σε 56 δισ. ευρώ.
Όμως στο βασικό σενάριο της αναλογιστικής μελέτης, το κόστος της μετάβασης για την πρώτη δεκαετία ανέρχεται σωρευτικά σε 3 δισ. ευρώ.
Το κόστος αυτό θα καλυφθεί, υποστηρίζουν, από την αύξηση του ΑΕΠ, η οποία είναι μια αμφίβολη πρόβλεψη, για ένα τόσο μακρό χρονικό διάστημα και το μόνο βέβαιο είναι πως θα ασκηθούν πιέσεις στον ΕΦΚΑ και στον κρατικό προϋπολογισμό, που θα κληθεί να καλύψει το κενό που δημιουργεί το «πείραμα» της επικουρικής ασφάλισης.
Επίσης, η Eθνική Aναλογιστική Aρχή σημειώνει ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων του νέου Ταμείου θα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, όπως και οι εισφορές που θα κατευθύνονται προς το σύστημα.
Αυτό θα έχει ως συνέπεια, από το 2030 και έως το 2070, η εξέλιξη της περιουσίας του Ταμείου ως ποσοστό του ΑΕΠ να ξεκινά το 2030 με 1,19% του ΑΕΠ, με αποδόσεις 3% και φθάνει 38% του ΑΕΠ το 2070, και παραδοχή αποδόσεων 4,5%.