Σούπερ μάρκετ: Τα δύο χρόνια πανδημίας και το επακόλουθο κύμα ακρίβειας επιφέρει καταστροφικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις τροφίμων. Ποια προϊόντα εξαφανίζονται από τα ράφια και γιατί. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.
Το φαγητό είναι μια βασική ανθρώπινη ανάγκη, αλλά έχουμε επιλογές όπως τι είδους τρόφιμα θα αγοράσουμε, από πού θα τα πάρουμε και σε τι τιμή. Κάποιες από αυτές τις επιλογές γίνονται από τον ίδιο τον καταναλωτή, ωστόσο πολλές φορές γίνονται από τους παραγωγούς και τα καταστήματα.
Οι επιλογές αυτές και η ποικιλία των προϊόντων έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία τρία χρόνια.
Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν η σοκολάτα με αλατισμένη καραμέλα που απολαμβάνετε μια φορά την εβδομάδα εξαφανιστεί από όλα τα ράφια;
Στην αρχή της πανδημίας, παρατηρήθηκαν ελλείψεις σε στοκ προϊόντων (ειδικά στο χαρτί τουαλέτας, το αλεύρι και τα αντισηπτικά) λόγω του κύματος αγορών πανικού.
Το κύμα αυτό μπορεί να μην είχε μεγάλη διάρκεια ζωής, αλλά οι ελλείψεις σε στοκ φαίνεται πως ήρθαν για να μείνουν. Δύο χρόνια μετά την αρχής της πανδημία, είναι πιο κοινές από ποτέ.
Πλέον, παρατηρείται περισσότερο ένα άλλο φαινόμενο. Δεν υπάρχουν τόσο πολύ ελλείψεις σε προϊόντα, αλλά υπάρχουν λιγότερες ποικιλίες. Για παράδειγμα, μπορεί να βρείτε πολλές διαφορετικές μάρκες σοκολάτας γάλακτος, αλλά μόνο μία ή και καμία σοκολάτα με γέμιση μπανάνα.
Πρόκειται για αυτό που στα αγγλικά αποκαλείται SKU (stock-keeping unit) rationalization.
Πρόκειται για τη χρυσή τομή ανάμεσα στα προϊόντα που θα ευχαριστήσουν τους καταναλωτές και θα αυξήσουν τις πωλήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα περιορίζουν τα λειτουργικά έξοδα και τα προβλήματα με την εφοδιαστική αλυσίδα.
Είναι η πολύπλοκη απόφαση που πρέπει να πάρουν οι πωλητές λιανικού εμπορίου για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, ενώ οι παραγωγοί προσπαθούν να βρουν τρόπο να μειώσουν τις ελλείψεις λόγω της πανδημίας ή του πολέμου.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι επιλογές προϊόντων σε ένα κατάστημα δεν είναι πλέον απεριόριστες και ο αριθμός των μοναδικών προϊόντων μειώνεται.
Σύμφωνα με δεδομένα της 210 Αnalytics, ο αριθμός των ειδών των προϊόντων ψυγείου μειώνεται σταθερά από το 2019.
Ωστόσο, ο αριθμός των επιλογών που έχει ένας καταναλωτής μπροστά του διαφέρει ανά κατηγορία προϊόντος – και η πανδημία έχει βάλει το λιθαράκι της εδώ.
Για παράδειγμα, πλέον υπάρχουν πολλές διαφορετικές επιλογές για παγωμένα τσάγια και ποτά με καφέ, λόγω του γεγονότος ότι ο κόσμος έμενε και δούλευε περισσότερο στο σπίτι και δεν έβγαινε έξω για να πάρει καφέ.
Το ίδιο συμβαίνει με τα γλυκά και το τυρί, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκε η κατανάλωση junk food.
Από την άλλη, δεν φταίει η πανδημία για όλα. Το γιαούρτι γνώρισε μια έκρηξη όταν το περίφημο ελληνικό γιαούρτι εισήλθε στην αμερικανική αγορά γύρω στο 2008.
Από τότε, όμως, τα προϊόντα γιαουρτιών έχουν αρχίσει να μειώνονται λόγω των τάσεων στην κοινωνία και την οικονομία. Πλέον, καθώς πολλοί καταναλωτές είναι vegan ή κάνουν διατροφή χωρίς γαλακτοκομικά, έχουν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος προϊόντα χωρίς λακτόζη ή γάλα.
Εν ολίγοις, η λεπτή ισορροπία του τι θέλουν να βλέπουν οι καταναλωτές στα ράφια έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια – και θα συνεχίσει να αλλάζει καθώς οι ιδιοκτήτες σούπερ μάρκετ θέλουν να κρατούν χαρούμενους τους καταναλωτές τους, με μειωμένο για τους ίδιους κόστους.
Σούπερ μάρκετ: Το πρόβλημα με τους παραγωγούς
Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο πρόβλημα: όσο οι παραγωγοί δέχονται πλήγματα από πανδημία και γεωπολιτικές εξελίξεις, τόσο λιγότερο οι πωλητές λιανικού εμπορίου μπορούν να ελέγξουν ποια προϊόντα θα διαθέτουν – και αυτό είναι κάτι που αναμένεται να εδραιωθεί.
Η πανδημία έχει προκαλέσει διαταραχές που επηρεάζουν τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις παραγωγής. Καθώς οι εργάτες είτε αρρωσταίνουν πιο συχνά είτε χρειάζεται να είναι λιγότεροι λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης, λιγότερα άτομα βρίσκονται στη γραμμή παραγωγής και έτσι είναι πιο ακριβό να παράγεται η ίδια ποσότητα αγαθών.
Οι καταναλωτές μπορούν να θέλουν να δοκιμάζουν νέα προϊόντα, αλλά και αυτό είναι περίπλοκο: χρειάζεται διαφορετικός σχεδιασμός, συχνότερος καθαρισμός κατά τη διάρκεια της παραγωγής, πιο συχνές αλλαγές μηχανών.
Έτσι, λοιπόν, μια στρατηγική των παραγωγών για να αντέξουν την πολύπλοκη αυτή κατάσταση που έχει δημιουργήσει η πανδημία είναι να απλοποιήσουν τη ροή εργασίας.
Αυτό σημαίνει ότι μειώνονται οι ποικιλίες που παράγονται, για παράδειγμα είτε σε γεύσεις είτε σε επιλογές συσκευασίας. Θα έχετε την αγαπημένη σας κέτσαπ, αλλά δεν θα έχετε την έξτρα καυτερή κόκκινη σάλτσα με πιπεριές τσίλι.
Συμπερασματικά, τα άδεια ράφια και οι λιγότερες επιλογές ανάμεσα σε προϊόντα αποτελούν το χαρακτηριστικό της οικονομίας της πανδημίας και φαίνεται πως οι παράγοντες που το προκάλεσαν θα παραμείνουν, ακόμα και όταν η απειλή του κορωνοϊού σταματήσει να είναι τόσο άμεση.
Δυστυχώς, οι προκλήσεις της πανδημίας στους παραγωγούς και τα logistics θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αυτό που είναι δυνατό, όχι μόνο αυτό που είναι επιθυμητό. Η εποχή της αφθονίας και των ατέλειωτων επιλογών στο σούπερ μάρκετ μάλλον έφτασε στο τέλος της.
Σούπερ μάρκετ: Κίνητρα για αύξηση της παραγωγής
Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων εξετάζει την παροχή περαιτέρω κινήτρων για αύξηση της παραγωγής ελληνικών αγροτικών προϊόντων, προκειμένου να μειώσουμε την εξάρτησή μας από άλλες χώρες.
Στη συζήτηση αναμένεται να τεθεί και το θέμα των μεγάλων αυξήσεων στο κόστος παραγωγής, που έχει υποστεί ο πρωτογενής τομέας και πιο συγκεκριμένα από την ενέργεια, τα λιπάσματα και τις ζωοτροφές, γεγονός το οποίο έχει αποτυπωθεί και στα ράφια, δηλαδή στην…τσέπη του τελικού καταναλωτή.
Σούπερ μάρκετ: Πάταξη της αισχροκέρδειας
Το ζήτημα της αισχροκέρδειας αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της κυβέρνησης, κάτι το οποίο αποδεικνύεται και από τα τσουχτερά πρόστιμα που επιβάλλονται σε εταιρείες που εμφανίζουν πολύ υψηλά ποσοστά κερδοφορίας σε σχέση με πέρυσι, αλλά και στα πλαφόν που έχουν τεθεί στα περιθώρια αυτά.
Ηδη, πάντως, οι τιμές σε σχέση με πέρυσι είναι σημαντικά αυξημένες, αφού η μία μετά την άλλη επιχείρηση σε όλους σχεδόν τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, έχουν περάσει ανατιμήσεις προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν μέρος της δραματικής αύξησης του λειτουργικού τους κόστους.
Θυμίζουμε ότι ο πληθωρισμός Φεβρουαρίου στη χώρα μας διαμορφώθηκε στο 7,2% με τα σημαντικότερα είδη τροφίμων-ποτών να εμφανίζουν μέσες ετήσιες αυξήσεις ως εξής:
- 5,9% το ψωμί και τα δημητριακά
- 4,2% το μοσχαρίσιο κρέας
- 14,4% το αιγοπρόβειο κρέας
- 6,8% τα πουλερικά
- 3,6% τα ψάρια
- 6% τα γαλακτοκομικά και τα αυγά
- 16,8% τα έλαια
- 9,8% τα φρούτα
- 15,2% τα λαχανικά
- 4,1% ο καφές
- 1,7% η κατηγορία αναψυκτικού, μεταλλικού νερού και χυμών
Σε μία ετήσια περίοδο, βέβαια, κατά την οποία η μέση αύξηση στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι 71,4%, του φυσικού αερίου 78,5%, του πετρελαίου θέρμανσης 41,5% και των καυσίμων/λιπαντικών 23,2%.
Σούπερ μάρκετ: Αναψυκτικά – καφές – ποτά
Επιχειρώντας να δώσουμε μία εικόνα από τις επιχειρήσεις του F&B κλάδου, διαπιστώνουμε ότι στην αγορά του καφέ πέρασαν πέρυσι αυξήσεις μεταξύ 3%-10%, ανάλογα με την υποκατηγορία, ενώ ανάλογες ανατιμήσεις εκτιμώνται και για φέτος.
Ηδη οι καταναλωτές έχουν δει τις αυξήσεις τόσο στη λιανική (σούπερ μάρκετ), όσο και στα cafes.
Στον κλάδο των αναψυκτικών, η Coca-Cola 3E προχώρησε από τον περασμένο Ιανουάριο ανατιμήσεις 4,5% έως 6% σε όλα της τα προϊόντα, με τη μεσοσταθμική αύξηση στην τιμή να διαμορφώνεται στο 5,2%, για την αντιμετώπιση των αυξήσεων στο λειτουργικό κόστος από ενέργεια και πρώτες ύλες.
Και οι άλλες εταιρείες ακολούθησαν. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι η Λουξ προχώρησε σε κάποιες ανατιμήσεις τον περασμένο Ιανουάριο, οι οποίες κινήθηκαν στα επίπεδα του 4%, ενώ σε ανατιμήσεις της τάξης του 6%-7% προέβη και η ΕΨΑ, ενώ αν δεν αποκλιμακωθεί η κατάσταση σε διεθνές επίπεδο, δεν αποκλείεται να δούμε και νέο κύκλο αυξήσεων στον κλάδο.
Στην αγορά των ποτών, εντός του επόμενου τετραμήνου αναμένεται να προχωρήσει σε αυξήσεις τιμών στα προϊόντα της η Pernod Ricard Hellas, όπως ανέφερε πρόσφατα η διοίκηση της εταιρείας.
Πουλερικά
Αναφορικά με τον τομέα των πουλερικών, όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Πτηνοτροφίας (ΕΔΟΠ), Θάνος Αγγελάκης, «η κρεατοπαραγωγός πτηνοτροφία καλείται, μεταξύ άλλων, να διαχειριστεί τις σημαντικές αυξήσεις στο κόστος παραγωγής λόγω του συνδυασμού των ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες παρασκευής ζωοτροφών, στην ενέργεια και στις δαπάνες μεταφοράς.
Σύμφωνα με τον κ. Αγγελάκη, ενώ το κόστος παραγωγής αυξήθηκε κατά 40%, μετά την εμφάνιση της πανδημίας, οι ανατιμήσεις που έγιναν δεν ξεπερνούν το 12%.
Στις προτάσεις που έχει καταθέσει η ΕΔΟΠ συμπεριλαμβάνεται τόσο η αναζήτηση πηγών προμήθειας πρώτων υλών για ζωοτροφές από τρίτες χώρες, ως βραχυπρόθεσμη λύση, όσο και η στήριξη των παραγωγών για τη σπορά ελληνικών δημητριακών, ως μεσοπρόθεσμη λύση, που θα μειώσει το βαθμό εξάρτησης της χώρας μας από τις εισαγωγές.
Επιπλέον, η ενίσχυση κεφαλαίου κίνησης για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εκμεταλλεύσεων του κλάδου είναι αναγκαία για την τόνωση της ρευστότητας που είναι σήμερα απαραίτητη περισσότερο από ποτέ.
Σούπερ μάρκετ: Διάφορα τρόφιμα
Στις κατηγορίες των οσπρίων-ρυζιών η Agrino πέρασε χαμηλές μονοψήφιες ανατιμήσεις, επιλέγοντας να απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων στο λειτουργικό της κόστος, ενώ το ίδιο έπραξε στα αλλαντικά και η Νίκας.
Ακόμη, τα Χρυσά Αυγά έχουν προχωρήσει το τελευταίο πεντάμηνο σε δύο κύκλους ανατιμήσεων, ενώ σε ό,τι αφορά τα προϊόντα άρτου, τα οποία ήταν από τα πρώτα όπου είδαμε σημαντικές αυξήσεις, αναφέρουμε ότι μία από τις εταιρείες που προμηθεύουν με τέτοια προϊόντα τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, η Bake Hellas, από το ξεκίνημα της χρονιάς πέρασε μεσοσταθμικές αυξήσεις της τάξης του 16%, μετά από μία μικρή αρχική διορθωτική κίνηση, 4%, που είχε κάνει το περσινό καλοκαίρι.