Σούπερ μάρκετ: Η ελληνική αγορά των σούπερ μάρκετ συνεχίζει να βρίσκεται σε φάση έντονης κινητικότητας και βαθιών ανακατατάξεων.
Η συγκέντρωση εντείνεται, τα επιχειρηματικά σχήματα αλλάζουν και η εικόνα που διαμορφώνεται για την επόμενη ημέρα απέχει αισθητά απ’ ό,τι γνωρίζαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».
Στην καρδιά αυτών των εξελίξεων βρίσκονται εξαγορές, στρατηγικές συνεργασίες, μετασχηματισμοί δικτύων και νέα επενδυτικά σχήματα που επιχειρούν να επανατοποθετηθούν στον χάρτη. Οι παραδοσιακές ισορροπίες μεταξύ των μεγάλων και των μικρότερων παικτών αλλάζουν, με τις μεγάλες αλυσίδες να ενισχύουν το αποτύπωμά τους μέσα από στοχευμένα deals και τις μικρές επιχειρήσεις να αναζητούν βιώσιμες λύσεις επιβίωσης.
Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της NielsenIQ, το πρώτο πεντάμηνο του 2025 ο συνολικός τζίρος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων ανήλθε σε 6,2 δισ. ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική του κλάδου, αλλά και τη σημασία κάθε ποσοστιαίας μονάδας στην κατανομή της πίτας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η συγκεκριμένη έφτασε το 2024 τα 14,8 δισ. ευρώ και συνεχίζει να μεγαλώνει. Σε αυτό το τοπίο οι τοπικές αλυσίδες δίνουν μάχη επιβίωσης, ενώ οι μεγάλοι παίκτες κλείνουν deals με ταχύτητες που δεν θυμίζουν σε τίποτα το παρελθόν.
Εξαγορές όπως εκείνη της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός από τη Μασούτης, η είσοδος της AVE στην Bazaar και τα δεκάδες σημεία που άλλαξαν ταμπέλα την τελευταία τριετία αποτυπώνουν με σαφήνεια την κατεύθυνση που έχει πάρει ο κλάδος. Μια κατεύθυνση που φέρνει νέες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές.
Η νέα εποχή
Από το 2022 έως σήμερα, περισσότεροι από 180 χώροι λιανικής άλλαξαν ιδιοκτησία, καθώς μεγάλοι παίκτες απορρόφησαν μικρότερες αλυσίδες, αλλά και μεμονωμένα σημεία.
Σκλαβενίτης, Μασούτης, ΑΒ Βασιλόπουλος και Κρητικός έχουν πρωτοστατήσει στη νέα φάση συγκέντρωσης, με κινήσεις που άλλοτε είχαν τον χαρακτήρα στρατηγικών εξαγορών άλλων μικρότερων εταιριών ή ακόμα και μεμονωμένων επεκτάσεων σε τοπικές αγορές που είχαν ενδιαφέρον ανάλογα με την επωνυμία και την παρουσία της σε αυτές τις αγορές.
Η αρχή, βέβαια, έγινε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, όταν το ισχυρό πλήγμα της οικονομικής κρίσης οδήγησε στην κατάρρευση ιστορικών σημάτων όπως η Ατλάντικ και οδήγησε αλυσίδες όπως η Μαρινόπουλος και η Βερόπουλος σε εξαγορά. Η ενσωμάτωσή τους από τη Σκλαβενίτης και τη METRO, αντίστοιχα, αποτέλεσε την πρώτη φάση μιας ριζικής ανακατάταξης.
Υπενθυμίζουμε, επίσης, την εξαγορά από Σκλαβενίτη αλυσίδων όπως η SEP Markets στα Ιωάννινα και η Γέγος σε Λούτσα και Μαρκόπουλο. Η Market In έκανε εξαγορές στη Χίο και σε μικρές επιχειρήσεις στην Αττική. Ακόμα και η OK Anytime μπήκε σε αυτό το παιχνίδι, αποκτώντας καταστήματα της Kosmoplus.
Η μεγαλύτερη κίνηση αυτής της περιόδου είναι, αναμφίβολα, η δρομολογημένη εξαγορά της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός από τη Μασούτης, μια πράξη που συγκεντρώνει σχεδόν 900 καταστήματα υπό ενιαία ομπρέλα. Αλλη μία κίνηση που αλλάζει τα δεδομένα και δείχνει τη δυναμική του κλάδου είναι και η κίνηση της AVE, μέσω της θυγατρικής της Retail & More, να υπογράψει μνημόνιο για την απόκτηση του 40% της Bazaar, μια στρατηγική συμφωνία που φαίνεται να προσελκύει και μη παραδοσιακούς επενδυτές.
Στο ίδιο πλαίσιο, αλλά με διαφορετική προσέγγιση επέκτασης, η ΑΒ Βασιλόπουλος ετοιμάζεται να ανοίξει 80 νέα σημεία μέχρι το τέλος του 2026, με το 50% να προέρχεται από στοχευμένες εξαγορές. Στο πλάνο της, πρωτεύουσα θέση έχουν η Βόρεια Ελλάδα, η Κρήτη και τα νησιά, αφήνοντας την Αττική έξω, λόγω κορεσμού και συμφωνιών αποκλειστικότητας με υφιστάμενους συνεργάτες.
Οι χαμένοι
Αποτέλεσμα όλης αυτής της κινητικότητας του κλάδου είναι μέσα σε 15 χρόνια να «εξαφανίζονται» 39 αλυσίδες δημιουργώντας έναν πιο «σφιχτό χάρτη», με λιγότερους αλλά πιο ισχυρούς παίκτες, σε μια αγορά που από τα 10,4 δισ. ευρώ το 2010 εκτοξεύτηκε στα 14,8 δισ. το 2024 παρουσιάζοντας άνοδο σχεδόν 41,3%.
Η πτώχευση της Ατλάντικ, η αποχώρηση της Carrefour, η κατάρρευση της Μαρινόπουλος και η σταδιακή απορρόφηση δεκάδων μικρών και μεσαίων αλυσίδων από ισχυρότερους παίκτες είναι απλώς τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Πίσω από κάθε εξαγορά ή λουκέτο υπήρχαν επιχειρηματικές προκλήσεις, γεωγραφικά κενά, μεταβαλλόμενες καταναλωτικές συνήθειες και -συχνά- αστοχίες στρατηγικής.
Ωστόσο, η σταδιακή συγκέντρωση της αγοράς σε λιγότερους, αλλά μεγαλύτερους, δημιουργεί ένα νέο τοπίο, όπου η ισχύς δεν μετριέται μόνο με τον αριθμό των καταστημάτων, αλλά με την ευελιξία, τις υποδομές, το logistics και τη δυνατότητα ψηφιακής προσαρμογής.
Νέα κατάταξη
Ο κλάδος έχει, πλέον, καθοριστεί από μια σαφώς διαμορφωμένη πεντάδα πρωταγωνιστών: Σκλαβενίτης, ΑΒ Βασιλόπουλος, ΜΕΤΡΟ (My Market), Μασούτης και Lidl.
Οι υπόλοιποι παίκτες, όπως Κρητικός, Πέντε (Γαλαξίας), Market In και Bazaar, παρουσιάζουν σημαντικό όγκο δραστηριότητας, αλλά βλέπουν την ψαλίδα να ανοίγει. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να κριθεί κατά πόσο θα διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους ή θα περάσουν σε μεγαλύτερα σχήματα.
Επενδυτές και funds
Πάντως, η κινητικότητα θα συνεχίσει να υπάρχει, καθώς ο κλάδος, πλέον, δεν προσελκύει μόνο παραδοσιακούς παίκτες αλλά και επενδυτικά σχήματα. Οπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η είσοδος της AVE (συμφερόντων Βαρδινογιάννη) μέσω της Retail & More στο 40% της Bazaar σηματοδοτεί ένα νέο κύμα χρηματοδοτούμενων επενδύσεων. Το ίδιο ισχύει για το ενδιαφέρον που δείχνουν και funds του εξωτερικού, βλέποντας τον τομέα των τροφίμων ως ασφαλές καταφύγιο από τις διακυμάνσεις άλλων κλάδων.
Ενδιαφέρον υπάρχει και από επενδυτές που στοχεύουν στην εφοδιαστική αλυσίδα, στις υπηρεσίες logistics και την τεχνολογική υποστήριξη των σούπερ μάρκετ – στοιχεία κομβικά για την ανταγωνιστικότητα στο άμεσο μέλλον.
Τα convenience stores και το e-grocery
Η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, η πίεση για ευκολία και ταχύτητα και η τεχνολογία έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα στον κλάδο. Το convenience format αναπτύσσεται ραγδαία, με μικρότερα καταστήματα σε γειτονιές και τουριστικούς προορισμούς να προσφέρουν στοχευμένα, καθημερινά είδη.
Παράλληλα, το e-grocery αναδεικνύεται σε κρίσιμο πεδίο ανταγωνισμού. Η πανδημία επιτάχυνε την είσοδο των σούπερ μάρκετ στον ψηφιακό κόσμο, με τις περισσότερες αλυσίδες να επενδύουν σε apps, logistics και συνεργασίες με πλατφόρμες delivery. Η Σκλαβενίτης, η ΑΒ, η My Market και η Lidl έχουν αναπτύξει διαφορετικά μοντέλα, με στόχο την ταχύτερη εξυπηρέτηση και την πιστότητα του πελάτη.
Η γεωγραφική κατανομή και τα κενά του χάρτη
Οι μεγάλες πόλεις, κυρίως η Αττική και η Θεσσαλονίκη, είναι κορεσμένες από σημεία πώλησης. Η τάση σήμερα οδηγεί σε επεκτάσεις σε «παρθένες» περιοχές, κυρίως στα νησιά, στην Κρήτη, στην Ηπειρο και σε μικρότερες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας.
Η ΑΒ Βασιλόπουλος επιλέγει να επεκτείνεται εκτός Αττικής με νέες συνεργασίες, λόγω των συμφωνιών αποκλειστικότητας 2 χιλιομέτρων που έχει με τους franchisees της. Παρόμοια στρατηγική ακολουθεί και η Μασούτης, με επεκτάσεις σε Σαντορίνη, Κέρκυρα, Δωδεκάνησα και αλλού, είτε αυτόνομα είτε μέσω απορροφήσεων.
Franchise και νέες μορφές δικτύωσης
Το μοντέλο franchise γνωρίζει άνθηση, καθώς προσφέρει γρήγορη επέκταση για τις αλυσίδες και μειωμένο ρίσκο για τον τοπικό επενδυτή. Σχεδόν το 70% των νέων καταστημάτων που ανοίγουν οι μεγάλες αλυσίδες αφορά δικαιόχρηση.
Η ΑΒ Βασιλόπουλος ήδη λειτουργεί πάνω από 400 franchise καταστήματα, με στόχο να φτάσει τα 700 έως το 2026. Ομοίως και η Κρητικός και η Market In χρησιμοποιούν δικαιοχρησία για να διευρύνουν γρήγορα το αποτύπωμά τους σε τοπικές αγορές.
Σούπερ μάρκετ: Έριξαν τη βόμβα τα Carrefour – Εξαγόρασαν μεγάλη ελληνική αλυσίδα
Μνημόνιο συνεργασίας για την απόκτηση του 40% της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Bazaar υπέγραψε η Retail & More, θυγατρική του ομίλου AVE.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση: Ο όμιλος εταιριών AVE ενημερώνει το επενδυτικό κοινό ότι η θυγατρική της εταιρεία RETAIL & MORE A.E. υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας για απόκτηση του 40% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας BAZAAR A.E., η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της χονδρικής και λιανικής πώλησης τροφίμων και ποτών.
Το τίμημα και οι λοιποί όροι συνεργασίας, θα ανακοινωθούν με την οριστική συμφωνία που θα υπογραφεί εντός των επομένων μηνών, αφού ολοκληρωθεί ο νομικός, οικονομικός & φορολογικός έλεγχος της εταιρείας.