Σκάνδαλο IKEA: Παγκόσμιος σάλος – Ένοχη για κατασκοπεία η εταιρεία

ΙΚΕΑ: Παράνομη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένων εκατοντάδων εργαζομένων και υποψηφίων για εργασία. Τι πρακτικές παρακολούθησης εφάρμοσε η IKEA. Πώς μάθαινε τα πάντα για τον κάθε υπάλληλο. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

H γαλλική δικαιοσύνη επέβαλε στην ΙΚΕΑ πρόστιμο ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ καταδικάζοντας τη σουηδική αλυσίδα επίπλων για κατασκοπεία του προσωπικού.

Η ΙΚΕΑ Γαλλίας κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε ιδιωτικούς ντετέκτιβ και αστυνομικούς για τη συλλογή προσωπικών δεδομένων του προσωπικού. Αυτό περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, την παράνομη πρόσβαση στα ποινικά τους αρχεία προκειμένου να ελέγξουν το ιστορικό των αιτούντων εργασία.

Ο όμιλος Ingka – στον οποίο ανήκουν τα περισσότερα καταστήματα της ΙΚΕΑ σε όλο τον κόσμο – απολογήθηκε για τις πρακτικές του γαλλικού παραρτήματος και καταδίκασε τις πρακτικές. Σε μια δήλωση στο Reuters, η εταιρεία δήλωσε ότι «εφάρμοσε ένα μεγάλο σχέδιο δράσης για να εξασφαλίσει ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ξανά».

IKEA: Τα πρόσωπα και οι ποινές

Οι δικαστές στο δικαστήριο των Βερσαλλιών, την Τρίτη, διαπίστωσαν ότι, μεταξύ του 2009 και του 2012, η γαλλική θυγατρική του σουηδικού λιανοπωλητή επίπλων κατέφυγε στην κατασκοπεία για να απομακρύνει ταραχοποιούς από το προσωπικό της, ιδίως μέλη της συνδικαλιστικών ενώσεων, και να συλλέξει πληροφορίες για πελάτες που διαφωνούν με την εταιρεία.

Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι οι διευθυντές προσέλαβαν μια ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας, την Eirpace, η οποία με τη σειρά της συνεργάστηκε με την αστυνομία για να αποκτήσει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν περιλάμβαναν λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο ζωής των υπαλλήλων και τυχόν προηγούμενες ποινικές καταδίκες τους.

Στον πρώην επικεφαλής ασφαλείας της εταιρείας, Jean-François Paris, επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 18 μηνών με αναστολής και πρόστιμο 10.000 ευρώ. Το πρακτορείο ειδήσεων AFP αναφέρει ότι κάποτε ο Paris απαίτησε να μάθει πώς ένας υπάλληλος βρήκε τα χρήματα να αγοράσει μια BMW, ενώ σε άλλη περίσταση ζήτησε πληροφορίες για ένα μέλος του προσωπικού στο κατάστημα του Μπορντό που, ενώ ήταν πάντα χαμηλών τόνων, «ξαφνικά έγινε διαδηλωτής».

Σε μια άλλη περίπτωση, σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ένας εσωτερικός έλεγχος συνέστησε «μια διακριτική και διεξοδική έρευνα» ενός υπαλλήλου με σκοπό να αποκαλυφθεί οποιαδήποτε δραστηριότητα στη ζωή του που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει αστυνομική έρευνα και να οδηγήσει στη στοιχειοθέτηση νομικών λόγων απόλυσής του από την εταιρεία.

Στον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της ΙΚΕΑ Γαλλίας, Jean-Louis Baillot, επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή και πρόστιμο 50.000 ευρώ. Ο δικηγόρος του είπε στο AFP ότι ο Baillot «σοκαρίστηκε» από την απόφαση και σκέφτηκε να ασκήσει έφεση.

Οι εμπλεκόμενοι κρίθηκαν ένοχοι ότι «έλαβαν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα με δόλια μέσα», αν και οι τελικά οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν λιγότερο αυστηρές από αυτές που πρότειναν οι εισαγγελείς, οι οποίοι τους κατηγόρησαν για παράνομη διεξαγωγή «μαζικής επιτήρησης». Αναλυτικότερα, η εισαγγελία, πριν την αναγγελία της απόφασης, είχε προτείνει πρόστιμο 2 εκατομμυρίων ευρώ για την ΙΚΕΑ και ένα χρόνο στη φυλακή για τον Baillot, καθώς και άλλα δύο χρόνια σε αναστολή.

Στον επικεφαλής της Eirpace, Jean-Pierre Fourès, επιβλήθηκε ποινή δύο ετών με αναστολή και πρόστιμο 20.000 ευρώ.

IKEA: Πώς λειτούργησε η κατασκοπεία;

Δεκαπέντε άτομα οδηγήθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου, μεταξύ των οποίων ανώτερα στελέχη και πρώην διευθυντές καταστημάτων. Τέσσερις αστυνομικοί δικάστηκαν, επίσης, για διαρροή εμπιστευτικών πληροφοριών.

Η υπόθεση επικεντρώθηκε στην παρακολούθηση του προσωπικού της ΙΚΕΑ Γαλλίας κατά την περίοδο 2009-2012. Οι διευθυντές καταστημάτων χρησιμοποίησαν το σύστημα μαζικής παρακολούθησης για τον έλεγχο των υποψηφίων για εργασία, καθώς και για να ερευνούν ανά πάσα στιγμή το προσωπικό τους.

Κατηγορήθηκαν ότι έλαβαν παράνομη πρόσβαση στα αρχεία τραπεζικών λογαριασμών των υπαλλήλων και ότι χρησιμοποίησαν ψεύτικους υπαλλήλους με αποστολή να δίνουν λεπτομερή αναφορά για τη συμπεριφορά και τις κινήσεις των εργαζομένων.

Μάλιστα, ο διευθυντής καταστημάτων Patrick Soavi αναγκάστηκε να ομολογήσει ενώπιον του δικαστηρίου ότι πήρε πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα υπαλλήλων με τη συνδρομή ενός ξαδέρφου που εργάζεται στην αστυνομία. Συγκεκριμένα αποκάλυψε ότι ζήτησε από τον αστυνομικό Alain Straboni να «ρίξει μια ματιά» στο ιστορικά και στα προσωπικά στοιχεία πάνω από 49 υποψηφίων που επιλέχθηκαν για θέσεις εργασίας στην ΙΚΕΑ.

Μετά από ενδελεχή έρευνα στα αρχεία της αστυνομίας, η απάντηση του Straboni ήταν ότι τρεις από τους υποψηφίους είχαν διαπράξει μικρά αδικήματα, οι οποίοι, φυσικά, δεν πήραν τη θέση. Αργότερα ο Soavi απέστειλε άλλα 68 ονόματα για έλεγχο, και έλαβε τη συμβουλή από την αστυνομία να απορρίψει πέντε από τους υποψηφίους, όπως και έγινε.

«Αναγνωρίζω ότι ήμουν πολύ αφελής και μάλλον έδειξα υπερβάλλοντα ζήλο, αλλά μας ζητήθηκε να πραγματοποιήσουμε αυτούς τους ελέγχους και όταν απέκτησα πρόσβαση σε αυτό το σύστημα ήταν πια πολύ αργά», δήλωσε ο Soavi. Μάλιστα, ο ετήσιος λογαριασμός της ΙΚΕΑ για την πληρωμή των ιδιωτικών ερευνητών ανήλθε στα τα 600.000 ευρώ, αναφέρει το πρακτορείο ειδήσεων AFP, επικαλούμενο έγγραφα του δικαστηρίου.

IKEA: Η απάντηση της ΙΚΕΑ

Σε απάντηση των αποκαλύψεων, η ΙΚΕΑ απέλυσε τέσσερις διευθυντές και υιοθέτησε έναν νέο κώδικα συμπεριφοράς.

Όταν ξεκίνησε η δίκη, η ΙΚΕΑ Γαλλίας εξέδωσε δήλωση λέγοντας ότι «καταδικάζει έντονα» τις παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και ζήτησε συγγνώμη για «αυτήν την κατάσταση που βλάπτει σοβαρά τις αξίες και τα ηθικά πρότυπα της εταιρείας».

Εκπρόσωπος της εταιρείας επισήμανε: «Η ΙΚΕΑ λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη την προστασία των δεδομένων συναδέλφων και πελατών, καταδικάζει έντονα τις πρακτικές, και έχει βάλει σε εφαρμογή ένα μεγάλο σχέδιο δράσης για να αποτρέψει ανάλογες πρακτικές στο μέλλον. Σκοπεύουμε να μελετήσουμε λεπτομερώς την απόφαση του δικαστηρίου και να εξετάσουμε εάν και σε ποιο βαθμό απαιτούνται πρόσθετα μέτρα».

IKEA: Πόσα άτομα επηρεάστηκαν;

Η παράνομη επιτήρηση επηρέασε περίπου 400 άτομα, δήλωσε η εισαγγελέας Pamela Tabartel.

«Αυτό που διακυβεύεται είναι η προστασία της ιδιωτικής μας ζωής από την απειλή μαζικής παρακολούθησης», δήλωσε όταν ξεκίνησε η δίκη τον Μάρτιο.

IKEA: Τα email που την «έκαψαν»

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρακτικές της εταιρείας-μεγαθήριο αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 2012. Οι κατηγορίες κατά της ΙΚΕΑ σχηματίστηκαν το 2012 μετά από διαρροή στη σατιρική εφημερίδα Le Canard Enchaîné, από άτομο από το εσωτερικό της εταιρείας, εμπιστευτικών email μεταξύ της ΙΚΕΑ και μιας εταιρείας ασφαλείας.

Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αποδεικνύουν ότι η εταιρεία ζητούσε πρόσβαση σε αρχεία σχετικά με το προσωπικό και τους πελάτες της από μια αστυνομική βάση δεδομένων που περιέχει εκατομμύρια ονόματα και τις προσωπικές πληροφορίες εγκληματιών, θυμάτων και ακόμη και μαρτύρων.

IKEA: «Μεγάλη νίκη για τους εργαζόμενους»

Δύο συνδικάτα υπέβαλαν, επίσης, καταγγελίες εναντίον της ΙΚΕΑ, κατηγορώντας την εταιρεία για κατασκοπεία εκατοντάδων υπαλλήλων και πελατών.

Η γαλλική εργατική ένωση Confédération Générale du Travail (CGT), ένας από τους ενάγοντες της υπόθεσης, χαρακτήρισε την ετυμηγορία ως «μεγάλη νίκη για τους εργαζόμενους».

Οι ποινές που επιβλήθηκαν στην ΙΚΕΑ και σε ορισμένα από τα πρώην στελέχη της «θα αποτελέσουν παράδειγμα και θα αποτρέψουν τις εταιρείες να κατασκοπεύσουν τους υπαλλήλους τους και τους εκπροσώπους των συνδικάτων τους στο μέλλον», ανέφερε δήλωση της CGT.

Η Solene Debarre, δικηγόρος συνδικαλιστικών οργανώσεων που εμπλέκονται στην υπόθεση, εξέφρασε την ελπίδα ότι η ετυμηγορία «θα έκανε κάποιες εταιρείες να τρέμουν». «Ένα εκατομμύριο ευρώ δεν είναι πολλά χρήματα για μια εταιρεία σαν την ΙΚΕΑ, αλλά είναι ένα πρόστιμο-σύμβολο», δήλωσε η Debarre.

Το δικαστήριο ερεύνησε την περίοδο μεταξύ 2009 και 2012, αλλά οι εισαγγελείς ανέφεραν ότι οι πρακτικές κατασκοπείας ίσως ξεκίνησαν έως και μια δεκαετία νωρίτερα. Ο δικηγόρος της ΙΚΕΑ Γαλλίας, Εμμανουήλ Νταουντ, δήλωσε ότι η εταιρεία δεν είχε αποφασίσει αν θα ασκήσει έφεση.