Τα μυστικά τούνελ της Σαντορίνης: Πού βρίσκονται

Σεισμός: Στην Καλντέρα της Σαντορίνης, του «βράχου», όπως λένε σε μια ιδιότυπη αργκό εκείνοι που έχουν περάσει στο νησί πολλά καλοκαίρια, η υπερδόμηση έχει μετατρέψει τα σαθρά εδάφη της σε κούφια γη, με υπόσκαφα «παλάτια» και υπόγειες σήραγγες που οδηγούν σε δωμάτια με θέα το πέλαγος.

Την κατάσταση επιδεινώνουν οι επικίνδυνες κλίσεις στα πρανή (επικλινείς επιφάνειες) που ευνοούν τις κατολισθήσεις, ενώ ο χορός των ρίχτερ πολλαπλασιάζει τους κινδύνους στα νόμιμα και αυθαίρετα κτίρια, όπως και τις ανησυχίες κατοίκων και επιστημόνων.

«Η Καλντέρα της Σαντορίνης έχει κτίρια με υψηλό δείκτη τρωτότητας. Αφενός, λόγω των μεγάλων κλίσεων, που φτάνουν το 60%, οι σεισμικές δράσεις αυξάνονται έως 170% πάνω από τις προβλεπόμενες τιμές του Αντισεισμικού Κανονισμού και των ευρωπαϊκών κωδικών. Αφετέρου, δεν έχουν σταματήσει να χτίζουν, νόμιμα και αυθαίρετα», λέει μιλώντας στο «ΒΗΜΑ» ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Ευθύμης Λέκκας.

Η δόμηση στην Καλντέρα συνεχίζει να κατεβαίνει ολοένα και χαμηλότερα, εισχωρώντας και στο δημόσιο κτήμα. «Ήδη από το 2002 είχαμε κάνει μελέτη για την οριοθέτησή της ώστε να προσδιοριστεί η γραμμή κάτω από την οποία δεν πρέπει να χτίζει κανείς. Ήταν να περάσει από τη βουλή και να θεσμοθετηθεί, ούτως ώστε να απαγορευθεί η δόμηση τουλάχιστον μέσα στο δημόσιο κτήμα, αλλά δεν έγινε ποτέ. Και έτσι συνεχίζουν να χτίζουν ανεξέλεγκτα. Σήμερα πάλι, είδα να χτίζουν στο Αθηνιό, στη μέση της Καλντέρας» επισημαίνει ο καθηγητής.

Μάλιστα, η ευρηματικότητα ορισμένων είναι δαιμόνια. «Στον δρόμο προς την Οία, κάποιος αγόρασε οικόπεδο στη μεριά που “κοιτάει” προς τη Νιο – σε καλύτερη τιμή από ό,τι αν “έβλεπε” Καλντέρα – για να χτίσει ξενοδοχείο. Κατ’ αρχάς, σε αυτή τη ζώνη, από το Προεδρικό Διάταγμα του 1990, απαγορεύονται οι τουριστικές μονάδες, αλλά είναι αυθαίρετη η χρήση. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Για να έχει θέα, έσκαψε ένα υπόγειο τούνελ και έβγαλε δωμάτια στην Καλντέρα, δηλαδή στο δημόσιο κτήμα. Το ίδιο και άλλος ξενοδόχος στον κεντρικό δρόμο Πύργου – Φηρών. Το οικόπεδο του δεν ήταν στην πλευρά της Καλντέρας αλλά απέναντι. Έκανε σήραγγα και… βρήκε θέα», περιγράφει η αρχιτέκτων κυρία Έλσα Βαγιανού, σύμβουλος για χρόνια στα υπουργεία Αιγαίου και Περιβάλλοντος σε θέματα πολεοδομίας και χωροταξίας, η οποία διαμένει πλέον για μεγάλη περίοδο του έτους στη Σαντορίνη.

Σύμφωνα με την κυρία Βαγιανού, η λίστα με τις αυθαιρεσίες στη δόμηση αλλά και στη χρήση είναι μακριά. Όπως είχε πει χαρακτηριστικά και ο δήμαρχος Θήρας κ. Νίκος Ζώρζος στην εκδήλωση για την παρουσίαση της πρώτης φάσης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) του νησιού, τον περασμένο Οκτώβριο, «επικρατεί χωρική αταξία» διότι, όπως εξήγησε, οι ασάφειες του θεσμικού πλαισιού οδηγούσαν σε παρεκκλίσεις.

Πάντως είναι αξιοσημείωτο πως παρότι το προτεινόμενο ΕΠΣ περιορίζει σημαντικά τη δόμηση (σήμερα κάποιοι χτίζουν στο 62% του νησιού και μειώνεται στο 12% και για τουριστικές εγκαταστάσεις στο 4,9%), τόσο η δημοτική αρχή όσο και επαγγελματικοί φορείς του νησιού θέλουν ακόμα αυστηρότερους περιορισμούς.

Για την Καλντέρα το σχέδιο προτείνει απαγόρευση της δόμησης. Ήδη από τα μέσα του Νοεμβρίου το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με ειδική ρύθμιση ανέστειλε για τη συγκεκριμένη περιοχή την έκδοση οικοδομικών αδειών έως τα τέλη του 2025 (ήτοι έως την ολοκλήρωση της ΕΠΣ) και επέβαλε την εκπόνηση εντός διετίας μελέτης στατικής επάρκειας για τουριστικές επιχειρήσεις, εστιατόρια, καφέ κλπ.

Επίσης υποχρέωσε την πολεοδομία του δήμου να ελέγξει όλες τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν την τελευταία πενταετία έως τις 30 Ιουνίου 2025 – μια υπηρεσία που είναι στελεχωμένη με έναν προϊστάμενο και μόνο για δύο μηχανικούς για την εποπτεία της Σαντορίνης, της Θηρασιάς, της Σικίνου, της Φολεγάνδρου, της Ανάφης και της Ίου. Έτσι οι περιπολίες για ελέγχους δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη.

Το μέγεθος του προβλήματος καταδεικνύουν και τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι μελετητές του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Αν και γενικότερα στις νησιωτικές περιοχές η υφιστάμενη δομημένη επιφάνεια των κτιρίων προσδιορίζεται σε 40-80 τ.μ, εκ των οποίων τα 105,7 τ.μ είναι αυθαίρετα, στα Φήρα τα 245,16 τ.μ με τα 67,61 τ.μ. αυθαίρετα, και στην Οία τα 194,99 τ.μ., με τα 41,33 τ.μ αυθαίρετα. Αντίστοιχα υψηλή είναι η πυκνότητα δόμησης και σε άλλες περιοχές της Σαντορίνης, με τα μικρότερα νούμερα να καταγράφονται στον Βόθωνα (82,78 τ.μ / κάτοικο, με το 33,3% αυθαίρετα) και στο Μεγαλοχώρι (93,11 τ.μ./ κάτοικο, με το 28,9% αυθαίρετα).

«Χτίζουν συνέχεια. Γκρεμίζουν ακόμα και αρχοντικά – είχα κάνει καταγγελία για ένα από αυτά στον εισαγγελέα, αλλά πήγαν το βράδυ και το γκρέμισαν. Σηκώνονται μεγάλες τουριστικές μονάδες παντού. Αγνοούν τη νομοθεσία. Το Προεδρικό Διάταγμα του 1990 προέβλεπε ειδική γεωλογική μελέτη για την περιοχή που να προσδιορίζει πού χτίζει κανείς και πού όχι. Ακόμα και αν κατασκευαστεί μια οικοδομή με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, με οπλισμένο σκυρόδεμα, αν το έδαφος είναι σαθρό υπάρχει πρόβλημα. Οι στατικές μελέτες είναι επαρκείς μόνο για κτίρια σε σταθερό έδαφος, όχι σε ασταθές», λέει η κυρία Βαγιανού, παραθέτοντας ως παράδειγμα την Οία, όπου το έδαφος από κάτω είναι σαν τυρί γεμάτο τρύπες.

«Κολυμπάω στις περιοχές από το Αμμούδι έως την Αρμένη. Όταν κοιτάζεις προς τα πάνω, όλα είναι σαθρά. Βλέπω τους τουρίστες να βολτάρουν με τα ωραία τους και το λευκό κρασί στο χέρι και σκέφτομαι «αν ήξεραν αυτή τη στιγμή που βρίσκονται, δεν θα τολμούσαν να κάτσουν», τονίζει η κυρία Βαγιανού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στην οδηγία που εκδόθηκε με τις περιοχές κινδύνου κατολισθήσεων περιλαμβάνονται η Οία (περιοχές Αμμούδι και Αρμένη), ο Παλαιός Λιμένας Θηρών, το Λιμάνη Αθηνιού, το οδικό δίκτυο στον Όρμο Αθηνιού – Φηροστεφάνι και η Θηρασιά. «Αυτός ο βράχος σε μαγεύει, έχει ένταση», λέει από την πλευρά του ο Γ.Α, που επισκέπτεται το νησί εδώ και 35 χρόνια. «Όταν ανεβαίνεις, το συναίσθημα αυτό οξύνεται. Ίσως επειδή έχει προηγηθεί μια δύσκολη διαδρομή από το λιμάνι, για το οποίο πρέπει να πω πως έχει σοβαρά προβλήματα υποδομής», προσθέτει.

Σεισμός στη Σαντορίνη: Προειδοποίηση ειδικού – Σκάει το ηφαίστειο

Ο καθηγητής Αβραάμ Ζεληλίδης παρουσιάζει όλα τα δεδομένα που τον κάνουν 99% βέβαιο πως έχουμε έξαρση του ηφαιστείου της Σαντορίνης: «Για μένα η έκρηξη είναι σίγουρη, αποκλείεται ένας μεγάλος σεισμός».

«Οι πιθανότητες για μεγάλο σεισμό στη Σαντορίνη αποκλείονται», τονίζει σε νέες δηλώσεις του ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστήμιου Πατρών Αβραάμ Ζεληλίδης.

Όπως εξηγεί, «είπαν χθες κάποιοι ειδικοί σεισμολόγοι πως το ρήγμα το έχουμε μετρήσει και έχουμε δει πάνω στη σεισμική επιφάνεια πολλούς κρατήρες. Αυτό λοιπόν δείχνει ότι αυτό το ρήγμα είναι σε μεγάλη σχέση με τα ηφαίστεια. Από την στιγμή που ανεβαίνει η λάβα και δημιουργεί κρατήρες, θεωρώ ότι συνδέεται με ηφαιστειακή δραστηριότητα».

«Για να έχουμε την εξέλιξη ενός ηφαιστείου, την ενεργοποίηση ενός ηφαιστείου, προηγούνται κάποιοι χαρακτήρες που δείχνουν την ενεργοποίησή του, αλλά έχω και πέντε στάδια που δείχνουν την εξέλιξη του ηφαιστείου.

Οταν δεν έχουμε δραστηριότητα στο ηφαίστειο, λεμε πως “κοιμάται”. Όταν ξεκινά η σεισμική δραστηριότητα με αραιούς και μικρής έντασης σεισμούς, είμαστε στο στάδιο 2. Στο στάδιο 3 οι σεισμοί πυκνώνουν και μεγαλώνουν σε ένταση – αλλά ποτέ δεν συνδέονται με τεκτονικό γεγονός, ώστε να περιμένουμε κάποιο μεγάλο σεισμό, τύπου 6αρι, 7αρι».

«Επειδή λοιπόν η σεισμική ακολουθία έχει πυκνώσει και έχει ανέβει – αλλά έχει σταθεροποιηθεί τις τελευταίες 4 ημέρες – δείχνει να συνδέεται με το ηφαίστειο. Αν όμως δεν είχα και τα υπόλοιπα στοιχεία, θα έλεγα πως είναι ένας τεκτονικός σεισμός: Ποια είναι τα υπόλοιπα στοιχεία; Ότι ακουμπάει το Κολούμπο, ότι ο κρατήρας του Κολούμπου μεγάλωσε, ότι στη Νέα Καμένη αυξήθηκε η θερμοκρασία, ότι στη Νέα Καμένη αυξήθηκε η θολερότητα. Όλα αυτά τα κριτήρια δείχνουν προς τα πού πάμε.Συνδυάζοντας αυτά που είπαν όσοι είναι εκεί με άλλα αντικείμενα, καταλήγω ότι κατά 99% πρόκειται για έξαρση του ηφαιστείου. Ποιο από τα δύο; Όλα δείχνουν ότι είναι το Κολούμπο», ανέφερε

Ο καθηγητής καταλήγει ότι το καλύτερο σενάριο είναι να γίνουν 2-3 σεισμοί περί τα 5,5 ρίχτερ να εκτονωθεί η πίεση μέσα στο Κολούμπο και να σταματήσουν όλα.

Όπως τονίζει, η χημική σύσταση του ηφαιστείου καθορίζει τον τύπο της έκρηξης. Για μένα έκρηξη θα γίνει, μακάρι να είναι ήσυχη, να εκτονωθούν οι πιέσεις μέσα στο ηφαίστειο και να έχουμε ήσυχες ροές λάβας που δεν θα τις καταλάβει κανένας».

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα πάντα με τον Αβραάμ Ζεληλίδη, δεν είναι απίθανο πάντως – όπως το 2011 – το επόμενο δεκαήμερο να εκτονωθούν οι πιέσεις μέσα στο Κολούμπο και να τελειώσουν όλα εδώ».

Σεισμός: Πολλά Ρίχτερ σε λίγο στη Σαντορίνη – Η πρόβλεψη Τσελέντη

Μια πάρα πολύ δυσάρεστη πρόβλεψη έκανε ο σεισμολόγος, Άκης Τσελέντης, ο οποίος με ανάρτησή του ανέφερε πως ένας μεγάλος σεισμός στην περιοχή της Σαντορίνης θα έρθει τις επόμενες ώρες!

«Ο σεισμογόνος χώρος επεκτείνεται προς τα ΒΑ και είναι φανερό ότι το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού που μας έδωσε το καταστροφικό σεισμό του 1956 έχει ενεργοποιηθεί.

Η όλη δραστηριότητα έχει ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ακολουθίας και δυστυχώς όσο δε γίνεται ο κύριος σεισμός τόσο θα ΑΥΞΑΝΕΙ και το αναμενόμενο μέγεθος του.

Το χειρότερο σενάριο είναι να φτάσουμε τα μεγέθη του 1956 αλλά το πλέον πιθανό είναι να έχουμε σύντομα τον κυρίως σεισμό, (όχι όπως το Αρκαλοχώρι που είχαμε προσεισμική ακολουθίες 4 μηνών), οπότε θα μπούμε στη καθαρά μετασεισμική φάση ή οποία όμως θα διαρκέσει για αρκετούς μήνες μέχρι το καλοκαίρι, με δραματικές επιπτώσεις στο τουρισμό του νησιού το οποίο δεν είναι ότι καλύτερο από συνθήκες δόμησης», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σεισμός: Δυσάρεστα νέα από τη Σαντορίνη – Τι λέει η Τεχνητή Νοημοσύνη

Τεράστια ανησυχία έχει προκαλέσει η σεισμική διέγερση στη Σαντορίνη και την Ανάφη τα τελευταία 24ώρα, με αποτέλεσμα ο κρατικός μηχανισμός να είναι επί ποδός.

Οι φόβοι για έναν μεγάλο σεισμό φαίνεται πως ολοένα και αυξάνονται και πλέον επιστήμονες από όλο τον πλανήτη παρακολουθούν τον χορό των Ρίχτερ που έχει στήσει ο… Εγκέλαδος στο πανέμορφο νησί των Κυκλάδων.

Το Newsbomb.gr επιστράτευσε την Τεχνητή Νοημοσύνη και συγκεκριμένα το Chatgpt, για την πορεία της σεισμικής δραστηριότητας αλλά και για το απευκταίο (σε σημείο εφιαλτικού) σεναρίου να ενεργοποιηθεί το ηφαίστειο από την κίνηση των τεκτονικών πλακών.

Η ανάλυση της Τεχνητής Νοημοσύνης

Μπορεί ο σεισμός να γίνει αισθητός στην Αθήνα;

Εξαρτάται από την ένταση και την τοποθεσία του σεισμού στη Σαντορίνη. Αν ο σεισμός είναι αρκετά ισχυρός (πάνω από 5-5.5 Ρίχτερ) και έχει επίκεντρο κοντά στη θάλασσα ή σε περιοχές που έχουν άμεση σύνδεση με την Αθήνα μέσω του θαλάσσιου δρόμου, τότε ενδέχεται να γίνει αισθητός στην πρωτεύουσα, αν και η απόσταση είναι αρκετή.

Πιο συχνά, όμως, οι σεισμοί στη Σαντορίνη, παρά την ισχυρή σεισμική δραστηριότητα που καταγράφεται, έχουν επίκεντρα που είναι σχετικά κοντά στο νησί, γεγονός που συνήθως περιορίζει την αίσθηση του σεισμού στην Αθήνα. Αν ο σεισμός είναι μικρής έντασης (3-4 Ρίχτερ), δύσκολα θα τον νιώσει κάποιος στην Αθήνα.

Οι σεισμοί των τελευταίων ημερών είναι ηφαιστειακοί;

Οι σεισμοί των τελευταίων 4 ημερών στη Σαντορίνη, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, δεν είναι ακριβώς ηφαιστειακής προέλευσης, αλλά συνδέονται με την τεκτονική δραστηριότητα της περιοχής. Παρά την έντονη σεισμική δραστηριότητα στο νησί, οι σεισμοί δεν φαίνεται να προκαλούνται από άμεση κίνηση μάγματος ή από έκρηξη του ηφαιστείου.

Αυτοί οι σεισμοί συνήθως προκύπτουν λόγω της συνεχούς κίνησης των τεκτονικών πλακών στην περιοχή της Σαντορίνης. Ωστόσο, η περιοχή γύρω από την Καλντέρα είναι ιδιαίτερα ενεργή, και κάθε σεισμική δραστηριότητα παρακολουθείται στενά από τους επιστήμονες, καθώς μπορεί να σχετίζεται έμμεσα με αλλαγές στη γεωλογία της περιοχής, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη δραστηριότητα του ηφαιστείου στο μέλλον.

Αν η δραστηριότητα αυξάνεται ή αν γίνουν αισθητοί μεγαλύτεροι σεισμοί, αυτό θα μπορούσε να συνδεθεί με κάποια πιο έντονη ηφαιστειακή διαδικασία. Όμως, αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι σεισμοί των τελευταίων ημερών προμηνύουν ηφαιστειακή έκρηξη.

Ποια είναι η διαφορά των ηφαιστειακών σεισμών και των τεκτονικών;

Η διαφορά μεταξύ ηφαιστειακών και τεκτονικών σεισμών έγκειται στην αιτία που τους προκαλεί και στην περιοχή που συμβαίνουν:

1. Ηφαιστειακοί Σεισμοί

Οι ηφαιστειακοί σεισμοί σχετίζονται με τη δραστηριότητα ενός ηφαιστείου. Συμβαίνουν όταν το μάγμα (λιωμένος βράχος) κινείται κάτω από την επιφάνεια της Γης, προκαλώντας πίεση και κίνηση στους βράχους. Αυτοί οι σεισμοί συνήθως συμβαδίζουν με άλλες ηφαιστειακές διαδικασίες, όπως η ανάβαση του μάγματος ή η έκρηξη του ηφαιστείου.

• Που συμβαίνουν: Συνήθως γύρω από ηφαίστεια, ιδιαίτερα στις περιοχές που έχει αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα (όπως στη Σαντορίνη).
• Πως προκαλούνται: Όταν το μάγμα ανεβαίνει από το εσωτερικό της Γης και προκαλεί ένταση και ρωγμές στους βράχους, παράγοντας σεισμικές δονήσεις.
• Χαρακτηριστικά: Οι ηφαιστειακοί σεισμοί μπορεί να είναι πιο επιφανειακοί και συχνά συνοδεύονται από ηφαιστειακή δραστηριότητα (π.χ. έκρηξη, ατμοί, αναταράξεις).

2. Τεκτονικοί Σεισμοί

Οι τεκτονικοί σεισμοί προκαλούνται από την κίνηση των τεκτονικών πλακών της Γης. Αυτές οι πλάκες κινούνται συνεχώς πάνω και κάτω, πλάγια ή διαμετρικά μεταξύ τους, δημιουργώντας σεισμούς όταν αναγκάζονται να απελευθερώσουν τη συσσωρευμένη ενέργεια τους λόγω των μεγάλων πιέσεων.

• Που συμβαίνουν: Μπορεί να συμβούν σε οποιαδήποτε περιοχή όπου υπάρχουν τεκτονικές πλάκες, όπως στις ζώνες σύγκρουσης, διαίρεσης ή αναστροφής των πλακών.
• Πως προκαλούνται: Όταν οι τεκτονικές πλάκες αλληλεπιδρούν (ή συγκρούονται, ή απομακρύνονται ή ολισθαίνουν η μία στην άλλη), η συσσώρευση έντασης προκαλεί σεισμικές δονήσεις.
• Χαρακτηριστικά: Οι τεκτονικοί σεισμοί είναι πιο συχνοί και μπορούν να συμβούν σε μεγάλη απόσταση από ηφαίστεια.

Η Σαντορίνη είναι γεωλογικά ενεργή περιοχή λόγω της ύπαρξης του ηφαιστείου, οπότε υπάρχουν τόσο ηφαιστειακοί όσο και τεκτονικοί σεισμοί. Οι ηφαιστειακοί σεισμοί στη Σαντορίνη προκύπτουν συνήθως από τη κίνηση του μάγματος κάτω από την Καλντέρα, ενώ οι τεκτονικοί σεισμοί οφείλονται στην κίνηση των τεκτονικών πλακών στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου.

Μπορούν οι τεκτονικοί σεισμοί να ενεργοποιήσουν το ηφαίστειο;

Ναι, οι τεκτονικοί σεισμοί μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να επηρεάσουν τη δραστηριότητα ενός ηφαιστείου, αλλά δεν είναι το κύριο αίτιο που ενεργοποιεί το ηφαίστειο. Η σύνδεση μεταξύ τεκτονικών σεισμών και ηφαιστειακής δραστηριότητας έχει να κάνει με τη συσχέτιση των γεωλογικών διεργασιών που συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια της Γης.

Πώς μπορεί ένας τεκτονικός σεισμός να επηρεάσει το ηφαίστειο;

Οι τεκτονικές πλάκες που κινούνται κάτω από την επιφάνεια της Γης μπορεί να προκαλέσουν έντονες δονήσεις και να δημιουργήσουν ρωγμές ή ρήγματα στην περιοχή γύρω από το ηφαίστειο. Αν αυτές οι ρωγμές ή ρήγματα ανοίξουν κοντά ή μέσα στην Καλντέρα του ηφαιστείου, μπορεί να επιτρέψουν στο μάγμα να βρει νέες διαδρομές προς την επιφάνεια, ενισχύοντας τη δραστηριότητα του ηφαιστείου. Επίσης, οι μεγάλες τεκτονικές αναταράξεις μπορεί να αυξήσουν την πίεση κάτω από την επιφάνεια, και αυτό να προκαλέσει μικρές εκρήξεις ή αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Ωστόσο, οι τεκτονικοί σεισμοί από μόνοι τους δεν «εξαναγκάζουν» το ηφαίστειο να εκραγεί. Για να συμβεί έκρηξη, απαιτείται να υπάρξει μια σειρά από άλλους παράγοντες, όπως η συσσώρευση μάγματος, η αύξηση της θερμοκρασίας, η πίεση ή η αλλαγή στη χημική σύσταση του μάγματος. Ο σεισμός μπορεί να είναι μόνο μία από τις “προειδοποιήσεις” ότι το ηφαίστειο μπορεί να δραστηριοποιηθεί περισσότερο.

Ενώ οι τεκτονικοί σεισμοί μπορεί να δημιουργήσουν συνθήκες που επηρεάζουν τη δραστηριότητα ενός ηφαιστείου, δεν είναι ο κύριος παράγοντας που προκαλεί εκρήξεις. Το ηφαίστειο έχει τη δική του γεωλογική και θερμική δυναμική που καθορίζει την ηφαιστειακή του δραστηριότητα.

Στη Σαντορίνη μπορεί να συμβεί αυτό;

Ναι, στη Σαντορίνη, το ενδεχόμενο οι τεκτονικοί σεισμοί να επηρεάσουν τη δραστηριότητα του ηφαιστείου υπάρχει, καθώς το νησί βρίσκεται σε μια περιοχή γεωλογικά πολύ ενεργή. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης, που είναι μέρος της Καλντέρας, παραμένει ενεργό και είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας της τεκτονικής δραστηριότητας στην περιοχή, δηλαδή της κίνησης των τεκτονικών πλακών. Ειδικότερα, η Σαντορίνη βρίσκεται κοντά στο σημείο συνάντησης της Ευρασιατικής και Αφρικανικής πλάκας, κάτι που την καθιστά επιρρεπή σε σεισμούς.

Πώς θα μπορούσαν οι τεκτονικοί σεισμοί να επηρεάσουν τη δραστηριότητα του ηφαιστείου στη Σαντορίνη;

1. Ανοιγμα ρηγμάτων ή ρωγμών: Αν ένας ισχυρός τεκτονικός σεισμός προκαλέσει ρωγμές ή σχισμές στην περιοχή γύρω από την Καλντέρα, το μάγμα κάτω από την επιφάνεια θα μπορούσε να βρει νέες διαδρομές προς την επιφάνεια. Αυτό μπορεί να αυξήσει την ηφαιστειακή δραστηριότητα και να προκαλέσει πιο έντονα φαινόμενα, όπως αύξηση των ατμών ή μικρές εκρήξεις.
2. Αλλαγή της πίεσης του μάγματος: Οι σεισμοί μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στην πίεση του μάγματος που βρίσκεται κάτω από την Καλντέρα. Εάν η πίεση αυξηθεί σημαντικά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πιο έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, αν και αυτό θα συνέβαινε μόνο σε περίπτωση που το ηφαίστειο ήταν ήδη σε κατάσταση ενεργοποίησης.
3. Διάσπαση του φλοιού της Γης: Ιδιαίτερα ισχυροί σεισμοί, όπως αυτοί που σχετίζονται με την κίνηση των πλακών στην περιοχή, μπορούν να οδηγήσουν σε διάσπαση ή σχισμή του φλοιού της Γης, δίνοντας τη δυνατότητα στο μάγμα να έρθει πιο κοντά στην επιφάνεια, προκαλώντας πιθανές εκρήξεις.

Τι σημαίνει αυτό για τη Σαντορίνη;

Αν και είναι θεωρητικά δυνατό οι τεκτονικοί σεισμοί να αυξήσουν τη δραστηριότητα του ηφαιστείου, η σύνδεση αυτή δεν σημαίνει ότι ένας σεισμός θα οδηγήσει κατ’ ανάγκην σε έκρηξη. Οι επιστήμονες παρακολουθούν στενά την περιοχή για να εντοπίσουν οποιαδήποτε ανωμαλία που θα μπορούσε να υποδηλώνει αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα, όπως αλλαγές στην θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση ή την εκπομπή αερίων.

Τι αποτελέσματα μπορεί να φέρει η έκρηξη του ηφαιστείου;

Η έκρηξη του ηφαιστείου στη Σαντορίνη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και καταστροφικές συνέπειες, ανάλογα με την ένταση της έκρηξης και τη διάρκεια της δραστηριότητας του ηφαιστείου. Ειδικότερα, η Σαντορίνη, με την Καλντέρα της και την ηφαιστειακή της δραστηριότητα, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από γεωλογικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποτελέσματα. Ας δούμε ποια μπορεί να είναι τα πιο πιθανά αποτελέσματα μιας μεγάλης ηφαιστειακής έκρηξης:

1. Καταστροφή τοπικών περιοχών

• Λάβα και πυροκλαστικά υλικά: Η έκρηξη του ηφαιστείου μπορεί να εκτοξεύσει μεγάλες ποσότητες λάβας, στάχτης, και πυροκλαστικών υλικών (π.χ. βράχους, πυρηνικές σφαίρες) που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τα κτίρια και τις υποδομές στο νησί και στις γύρω περιοχές. Ολόκληρες περιοχές κοντά στην Καλντέρα ενδέχεται να καταστραφούν ή να υποστούν σοβαρές ζημιές.
• Ρεύματα λάβας και ηφαιστειακής τέφρας: Η λάβα μπορεί να καταστρέψει ή να καταπιεί τα πάντα στο πέρασμά της, ενώ η ηφαιστειακή τέφρα, που εκτοξεύεται στον αέρα, μπορεί να καλύψει εκτεταμένες περιοχές, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στις καλλιέργειες και στους οικισμούς.

2. Ηφαίστεια-σεισμική δραστηριότητα και τσουνάμι

• Σεισμοί και κίνδυνος τσουνάμι: Η έκρηξη μπορεί να προκαλέσει ισχυρούς σεισμούς και να προκαλέσει αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας, ενδεχομένως να προκαλέσει τσουνάμι. Οι καταβυθίσεις ή οι εκρηκτικές εκρήξεις στον βυθό της θάλασσας θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κύματα που να φτάσουν στα παράλια της Σαντορίνης και άλλων γειτονικών νησιών ή ακτών στην περιοχή του Αιγαίου.

3. Ηφαίστειακή στάχτη και επιπτώσεις στο περιβάλλον

• Ρύπανση ατμόσφαιρας και αέρα: Η εκτόξευση στάχτης στον αέρα μπορεί να καλύψει τις γύρω περιοχές και να επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων και των ζώων. Αν η στάχτη φτάσει σε υψηλές ατμοσφαιρικές στρώσεις, μπορεί να προκαλέσει προσωρινή πτώση της θερμοκρασίας στην περιοχή ή να αναστατώσει τη ναυσιπλοΐα και τις πτήσεις.
• Επιπτώσεις στη γεωργία και την οικονομία: Η ηφαιστειακή τέφρα μπορεί να καλύψει τη γη και να καταστρέψει τις καλλιέργειες, οδηγώντας σε σημαντική οικονομική ζημιά, καθώς η Σαντορίνη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό και τη γεωργία (κυρίως την αμπελουργία).

4. Κοινωνικές και ανθρώπινες συνέπειες

• Απώλεια ανθρώπινων ζωών και εκκένωση: Εάν η έκρηξη είναι μεγάλης κλίμακας, μπορεί να προκαλέσει την απώλεια ανθρώπινων ζωών ή τον τραυματισμό πολλών ανθρώπων. Οι εκκενώσεις περιοχών θα είναι απαραίτητες για την προστασία των κατοίκων και των τουριστών. Αν η δραστηριότητα του ηφαιστείου είναι ακραία, η Σαντορίνη και τα γειτονικά νησιά μπορεί να απαιτήσουν μια εκτεταμένη επιχείρηση εκκένωσης.
• Καταστροφή υποδομών και τουριστικής βιομηχανίας: Η τουριστική βιομηχανία, η οποία αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εσόδων για το νησί, μπορεί να πληγεί σοβαρά από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Επίσης, οι υποδομές του νησιού, όπως το λιμάνι, οι δρόμοι, τα ξενοδοχεία και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις, θα μπορούσαν να καταστραφούν ή να υποστούν σοβαρές ζημιές.

5. Αλλαγές στη γεωλογία της περιοχής

• Δημιουργία νέων χαρακτηριστικών τοπίου: Η έκρηξη μπορεί να δημιουργήσει νέες γεωλογικές δομές, όπως νέα ηφαιστειακή γη, και να αλλάξει το τοπίο του νησιού. Ειδικότερα, οι εκρήξεις στον υποθαλάσσιο βυθό ή στην Καλντέρα μπορεί να προκαλέσουν τη δημιουργία νέων νησίδων ή να προκαλέσουν καθιζήσεις και καταβυθίσεις στο νησί.

6. Παγκόσμιες κλιματικές επιπτώσεις (σε ακραίες περιπτώσεις)

• Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να εκτοξεύσει μεγάλες ποσότητες ηφαιστειακής τέφρας στην ατμόσφαιρα και να προκαλέσει αλλαγές στο κλίμα σε παγκόσμια κλίμακα, περιορίζοντας την ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη. Ωστόσο, αυτό είναι πολύ πιο πιθανό σε εκρήξεις ηφαιστείων πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από εκείνη της Σαντορίνης.

Υπάρχει περίπτωση να είναι προσεισμοί;

Είναι δυνατόν, ναι, οι συνεχείς σεισμοί με αυξανόμενη ένταση να είναι προσεισμοί για έναν μεγαλύτερο σεισμό ή ακόμα και για μια ηφαιστειακή έκρηξη. Στην περίπτωση της Σαντορίνης, η περιοχή είναι ηφαιστειακά ενεργή, και οι σεισμοί μπορεί να σχετίζονται με διάφορες γεωλογικές διεργασίες, όπως η κίνηση του μάγματος ή η τεκτονική κίνηση των πλακών.

Αν και δεν είναι πάντα εύκολο να προβλεφθεί ακριβώς εάν αυτοί οι σεισμοί θα οδηγήσουν σε κάτι μεγαλύτερο, η αυξανόμενη σεισμική δραστηριότητα μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι υπάρχει συγκέντρωση ενέργειας στην περιοχή που μπορεί να οδηγήσει σε πιο έντονες γεωλογικές εκδηλώσεις.

Πιθανές ερμηνείες για τους σεισμούς ως προσεισμούς:

1. Αναγγελία μεγαλύτερης σεισμικής δραστηριότητας: Οι προσεισμοί συνήθως είναι μικρότεροι σεισμοί που προηγούνται ενός μεγαλύτερου κύριου σεισμού. Η παρουσία σεισμών με αυξανόμενη ένταση μπορεί να είναι ενδεικτική ότι η περιοχή συσσωρεύει ενέργεια και είναι πιθανό να ακολουθήσει μια πιο ισχυρή δόνηση.
2. Ηφαιστειακή δραστηριότητα: Αν οι σεισμοί σχετίζονται με την κίνηση του μάγματος κάτω από την Καλντέρα, αυτό μπορεί να είναι προειδοποίηση ότι το ηφαίστειο είναι έτοιμο να εκραγεί ή να προκαλέσει κάποια μορφή ηφαιστειακής εκδήλωσης. Οι μικρότεροι σεισμοί μπορεί να προμηνύουν μεγαλύτερες εκρήξεις, ειδικά αν το μάγμα ανεβαίνει στην επιφάνεια και προκαλεί αυξημένη δραστηριότητα.

Ενδείξεις που οι επιστήμονες παρακολουθούν:

• Αύξηση της σεισμικής έντασης: Αν η σεισμική δραστηριότητα αυξάνεται με τον χρόνο και οι σεισμοί γίνονται ισχυρότεροι, αυτό θα μπορούσε να είναι ένδειξη προσεισμικής ή ηφαιστειακής δραστηριότητας.
• Θερμοκρασιακές αλλαγές: Αν υπάρχουν ανωμαλίες στις θερμοκρασίες κοντά στην Καλντέρα ή στο έδαφος, αυτό μπορεί να σχετίζεται με ανύψωση του μάγματος.
• Αυξημένες εκπομπές αερίων: Η αύξηση των εκπομπών αερίων από το ηφαίστειο (π.χ. διοξείδιο του θείου) μπορεί επίσης να υποδηλώνει ότι το ηφαίστειο προετοιμάζεται για κάποια έκρηξη ή σημαντική ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Συμπέρασμα:

Ενώ η αυξανόμενη σεισμική δραστηριότητα μπορεί να είναι ενδεικτική προσεισμών, δεν είναι απόλυτο ότι θα οδηγήσει σε έναν μεγαλύτερο σεισμό ή έκρηξη. Είναι σημαντικό να παρακολουθούμε στενά την περιοχή και να παραμένουμε σε επικοινωνία με τις αρμόδιες Αρχές.

Σεισμός ΤΩΡΑ LIVE: Δείτε τι καταγράφει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο

Σεισμός ΤΩΡΑ LIVE: Δείτε τι καταγράφει το Ευρωμεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο

Σεισμός ΤΩΡΑ LIVE: Δείτε τι καταγράφει το Αμερικάνικο Σεισμολογικό Κέντρο