Ρύθμιση οφειλών: Έτσι θα «σβήσεις» χρέη σε Δημόσιο και τράπεζες – Τι πρέπει να κάνεις

Ρύθμιση οφειλών: Μεγάλη ευκαιρία για χιλιάδες δανειολήπτες και οφειλέτες σε Εφορία και Ασφαλιστικά Ταμεία. Τι προσφέρει η νέα ρύθμιση οφειλών. Τα λάθη που δεν πρέπει να κάνετε. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.

Σήμερα κάνει πρεμιέρα ο νέος πτωχευτικός νόμος και η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους, μέσω της οποίας πραγματοποιούνται οι διαδικασίες για ρύθμιση οφειλών ή για πτώχευση και δεύτερη ευκαιρία. Οι βασικές καινοτομίες του νέου θεσμικού πλαισίου είναι:

α) Οι πιστωτές θα πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένες διαδικασίες και χρονοδιάγραμμα για την ενημέρωση του οφειλέτη και να προτείνουν λύσεις πριν από την αξίωση κάθε απαίτησης. Πρόκειται για το πρώτο και καθοριστικό βήμα (έγκαιρη προειδοποίηση και ενημέρωση).

β) Η ρύθμιση χρεών γίνεται για το σύνολο των οφειλών προς Δημόσιο, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης δανείων. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, κάποιος οφειλέτης να ρυθμίσει μόνο χρέη προς δάνεια ή προς εφορία. Προβλέπονται ρυθμίσεις έως 420 δόσεις για οφειλές προς το Δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορία, δήμοι, κά) και έως 240 δόσεις για χρέη προς τράπεζες. Για την πρώτη κατοικία, η δόση επιδοτείται κατά 50 από το Δημόσιο. Στη ρύθμιση μπορεί να περιλαμβάνεται “κούρεμα”. Ο αριθμός των δόσεων, το ύψος της δόσης και το κούρεμα προκύπτει μέσα από αυτοματοποιημένες διαδικασίες, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες, βάσει εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Πρόκειται για τη φάση του λεγόμενης εξωδικαστικής διευθέτησης του χρέους.

γ) Όσοι δανειολήπτες ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και αποτύχουν να ρυθμίσουν το χρέος τους, τότε οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να αποκτήσουν τη μόνιμη κατοικία (με έξοδα δικά τους) για 12 έτη και να τη μισθώσουν στον πρώην ιδιοκτήτη-δανειολήπτη. Ο τελευταίος θα πληρώνει μηνιαίο ενοίκιο για 12 έτη και μπορεί να κάνει χρήση στεγαστικών επιδομάτων. Μετά τη λήξη των 12 ετών, ο ιδιοκτήτης μπορεί να πληρώσει την αναπόσβεστη αξία και να πάρει πίσω το ακίνητό του. Το ίδιο μπορεί να κάνει νωρίτερα από τη 12ετία αρκεί να πληρώσει τα ενοίκια μέχρι τη λήξη της 12ετούς περιόδου συν την αναπόσβεστη αξία. Εάν ο δανειολήπτης δεν πληρώσει τρία ενοίκια, τότε χάνει και την πρώτη κατοικία.

Η ίδια διαδικασία θα ισχύει με τη λειτουργία Φορέα Απόκτησης και Εκμίσθωσης Ακινήτων, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει από το β’ τρίμηνο του 2022. Θα είναι ιδιωτικός και θα προκύψει ύστερα από διεθνή διαγωνιστική διαδικασία. Μέχρι τότε, το ρόλο αυτό θα παίζουν οι τράπεζες με τις ίδιες υποχρεώσεις. Το ύψος του μισθώματος και της αναπόσβεστης αξίας προκύπτουν από υπουργικές αποφάσεις.

δ) Η αποτυχία ρύθμισης χρέους οδηγεί σε πτώχευση με ρευστοποίηση περιουσίας. Με τον νέο νόμο μπορούν να πτωχεύσουν επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα. Μετά την πτώχευση δίνεται δεύτερη ευκαιρία με απαλλαγή από όλες τις απαιτήσεις (οικονομικές και νομικές) σε φυσικά πρόσωπα, εταίρους, μέλη δ.σ., κλπ.

ε) Η διαδικασία για ρύθμιση ή πτώχευση σημαίνει αυτόματα άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου (Ελλάδα και εξωτερικό).Αν υπάρξει δόλος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, σε οποιαδήποτε φάση ή ακόμα και μετά την ολοκλήρωση (πχ ρύθμιση ή πτώχευση) η μέχρι τότε διαδικασία ακυρώνεται και ακολουθείται η νομοθεσία για αστικά και ποινικά αδικήματα.

στ) Δημιουργείται Μητρώο Φερεγγυότητας Οφειλετών, ώστε να παρακολουθείται η συνέπεια των ρυθμίσεων ή των αποφάσεων και να καλλιεργείται κουλτούρα πληρωμών.

Ρύθμιση οφειλών: Οι διαδικασίες

Προβλέπονται τρία βασικά στάδια (έγκαιρη προειδοποίηση, διαδικασία ρύθμισης και πτώχευση, σε περίπτωση αποτυχίας ρύθμισης) για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Σε κάθε στάδιο υπάρχουν βήματα για τη ρύθμιση ή την πτώχευση.

Στάδιο 1: Προληπτικός μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης

Πρόκειται για το πρώτο και βασικό στάδιο προκειμένου να ξεκινήσει κάθε διαδικασία για ρύθμιση ή πτώχευση. Χωρίς έγκαιρη προειδοποίηση των πιστωτών προς τον οφειλέτη, κανένας πιστωτής δεν μπορεί να αξιώσει τίποτα από τον τελευταίο, βάσει των διατάξεων του νέου πτωχευτικού.

Ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης θεσπίζει διαδικασίες ενημέρωσης και παροχής στήριξης στα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα, προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν ή να αναδιαρθρώσουν τις οφειλές τους και έτσι να αποφύγουν διαδικασίες αφερεγγυότητας, ρευστοποίησης ή πτώχευσης.

Στάδιο 2: Αντιμετώπιση και ρύθμιση οφειλών

Προβλέπεται εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών, τόσο για φυσικά όσο και για νομικά πρόσωπα. Η διαδικασία είναι αμιγώς εξωδικαστική και εμπιστευτική μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών.

Διεξάγεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και παρέχει τη δυνατότητα για την αναδιάρθρωση όλων των οφειλών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας “κουρέματος” της οφειλής.

Η παροχή ρύθμισης αποφασίζεται από την πλειοψηφία των θεσμικών πιστωτών (Δημόσιο, τράπεζες, διαχειριστές δανείων). Στην περίπτωση που η πρόταση ρύθμισης προκύπτει από αυτόματο υπολογιστικό εργαλείο, τότε είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της από το δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς.

Η διαδικασία διαρκεί για μέγιστο χρονικό διάστημα δύο μηνών, εντός των οποίων είτε επιτυγχάνεται ρύθμιση, είτε τερματίζεται η διαδικασία με την τυχόν άρνηση των τραπεζικών ιδρυμάτων να προτείνουν ρύθμιση ή με την άρνηση του οφειλέτη προς την προτεινόμενη ρύθμιση. Εναλλακτικά, εισάγεται ο θεσμός της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης, με σκοπό να βοηθήσει τους οφειλέτες και τους πιστωτές, στην εξεύρεση μιας αμοιβαίως ωφέλιμης, συμβιβαστικής λύσης.

Κατά το χρονικό διάστημα των ανωτέρω διαδικασιών, προβλέπεται αναστολή της αναγκαστικής ρευστοποίησης της περιουσίας του οφειλέτη, σε συμφωνία με τους θεσμικούς πιστωτές.

Ρύθμιση οφειλών: Τα βήματα εξωδικαστική ρύθμιση για φυσικά πρόσωπα

1. Ηλεκτρονική αίτηση. Ο ιδιώτης υποβάλλει αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για ρύθμιση οφειλών (σε δημόσιο, ΕΦΚΑ, τράπεζες κλπ).Με την υποβολή της αίτησης γίνεται ηλεκτρονική ανάκτηση δικαιολογητικών και άλλων πληροφοριών, όπως και άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.

2. Εξέταση από πιστωτές. Η αίτηση δρομολογείται ηλεκτρονικά στους πιστωτές (τράπεζες κλπ). Απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των πιστωτών προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία. Αν το στάδιο αυτό διαρκέσει πάνω από δύο μήνες χωρίς να προκύψει αποτέλεσμα, τότε η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η πλειοψηφία των πιστωτών δεν συμφωνήσει να εξετάσει την αίτηση.

3. Ρύθμιση. Αν η πλειοψηφία των πιστωτών δεχθεί να εξετάσει την αίτηση, τότε παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Παρέχεται πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών, η οποία προκύπτει ηλεκτρονικά. Αν δεν υπάρχει οφειλή προς το Δημόσιο, τότε οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης μπορούν να κάνουν άλλη πρόταση χωρίς τη χρήση του ηλεκτρονικού συστήματος. Εναλλακτικά μπορούν να προβούν και σε διαμεσολάβηση. Αν ο οφειλέτης αποδεχθεί τη ρύθμιση και ανήκει παράλληλα σε ευάλωτη κοινωνικά ομάδα τότε θα λάβει και επιδότηση του ρυθμισμένου δανείου για την πρώτη κατοικία. Τα κριτήρια για τον ορισμό της ευάλωτης ομάδας είναι αυτά που πρέπει να πληρούν όσοι δικαιούνται στεγαστικό επίδομα ενοικίου.

4. Πτώχευση. Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, τότε ξεκινά η πτωχευτική διαδικασία για φυσικά πρόσωπα.

Ρύθμιση οφειλών: Τα βήματα για εξωδικαστική ρύθμιση για επιχειρήσεις

1. Αίτηση. Η επιχείρηση με χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο, ταμεία, κλπ. μπορεί να κάνει αίτηση είτε για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών είτε να προσφύγει στη διαδικασία εξυγίανσης.

2. Εξωδικαστική επίλυση. Στην εξωδικαστική διαδικασία απαιτείται αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου. Από την πλατφόρμα ανακτώνται ηλεκτρονικά τα δικαιολογητικά και άλλες πληροφορίες. Η αίτηση δρομολογείται ηλεκτρονικά στους πιστωτές.

Σε περίπτωση άρνησης εξέτασης της αίτησης από την πλειοψηφία των πιστωτών, δεν προχωρά η εξωδικαστική διαδικασία και η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη.

Στην περίπτωση που δεχθεί η πλειοψηφία των πιστωτών να εξετάσουν την αίτηση, παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Παρέχεται πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών, η οποία προκύπτει ηλεκτρονικά από υπολογιστικό εργαλείο. Αν δεν υπάρχει οφειλή προς το Δημόσιο, τότε οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων μπορούν να κάνουν μια άλλη πρόταση, χωρίς το υπολογιστικό εργαλείο. Εναλλακτικά μπορούν να προβούν σε διαμεσολάβηση.

3. Διαδικασία Εξυγίανσης. Αν η επιχείρηση επιλέξει τη διαδικασία εξυγίανσης, αντί της εξωδικαστικής ρύθμισης, τότε χρειάζεται να έχει εξασφαλίσει τη συναίνεση δύο κατηγοριών πιστωτών που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις (πχ Δημόσιο και τράπεζα) και των υπολοίπων πιστωτών σε ποσοστό 50% της κάθε κατηγορίας.

Επιτυγχάνεται συμφωνία μόνο εάν συναινέσει σε μια πρόταση ρύθμισης οφειλών ποσοστό 60% των πιστωτών όλων των κατηγοριών. Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το Δικαστήριο. Με την υποβολή της αίτησης στο δικαστήριο παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από τους πιστωτές.

Οι πιστωτές που μειοψήφησαν δεσμεύονται από τη συμφωνία, εφόσον ικανοποιείται η βασική αρχή της χειροτέρευσης της θέσης και της ίσης μεταχείρισης των πιστωτών. Τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν επηρεάζονται από τη συμφωνία εξυγίανσης και οι απαιτήσεις τους δεν περιλαμβάνονται στην αναστολή καταδιωκτικών μέτρων.

4. Πτώχευση. Αν αποτύχουν όλα τα παραπάνω, η επιχείρηση οδηγείται στην πτωχευτική διαδικασία.

Ρύθμιση οφειλών: Πτώχευση και 2η ευκαιρία

Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επίτευξη προληπτικής αναδιάρθρωσης, τότε προβλέπεται η δυνατότητα πτώχευσης, τόσο των φυσικών όσο και των νομικών προσώπων, με ταυτόχρονη απαλλαγή από όλες τις οφειλές.

Δρομολογείται διαδικασία συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών, με ταυτόχρονη απαλλαγή του οφειλέτη από τα υπόλοιπα των οφειλών του. Στην περίπτωση των νομικών προσώπων, ήδη με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης, αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων αυτής, και αν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται τα επιμέρους περιουσιακά στοιχεία.

Οι διαδικασίες της πτώχευσης συστηματοποιούνται και απλοποιούνται προς το σκοπό της ταχείας διεκπεραίωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η χρήση ηλεκτρονικών μέσων που διασφαλίζουν διαφάνεια και δημοσιότητα, η κατάργηση προσκόμισης δικαιολογητικών (τα οποία θα ανακτώνται ηλεκτρονικά), η εισαγωγή ποσοτικών κριτηρίων που θα καθορίζουν ευχερέστερα την επέλευση της παύσης πληρωμών, η άμεση έναρξη των διαδικασιών ρευστοποίησης, η αυτόματη αναπροσαρμογή της τιμής πρώτης προσφοράς στις διαδικασίες πλειστηριασμού (εφόσον αναδειχθούν άγονοι), καθώς και η βελτίωση του θεσμού των διαχειριστών αφερεγγυότητας.

Επίσης, θεσπίζονται απλοποιημένες διαδικασίες για τις πτωχεύσεις “μικρού αντικειμένου”, ώστε να κινούνται και να περαιώνονται με ταχύτητα οι διαδικασίες κήρυξης της πτώχευσης, ρευστοποίησης και συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών.

Ρύθμιση οφειλών: Πτωχευτική διαδικασία για φυσικά πρόσωπα

1. Προϋποθέσεις. Όσοι απέτυχαν στο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης ή αδυνατούν αντικειμενικά να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, έχουν το δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης. Προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να βρίσκεται σε “παύση πληρωμών” από τον ίδιο (τον οφειλέτη), τον πιστωτή ή από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών.

2. Κήρυξη πτώχευσης από το αρμόδιο Δικαστήριο. Προβλέπεται και απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων “μικρού αντικειμένου” στην οποία είναι απλοποιημένη η αίτηση και η διαδικασία. Γίνεται ανάληψη περιουσίας από πιστοποιημένο διαχειριστή αφερεγγυότητας, ο οποίος αναλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, προβαίνει στη ρευστοποίησή τους, τη συγκέντρωση των απαιτήσεων των πιστωτών και τη διανομή των ποσών που προκύπτουν από τη ρευστοποίηση στους πιστωτές.

3. Χρονικό διάστημα απαλλαγής οφειλέτη από τις οφειλές του.Το χρονικό διάστημα απαλλαγής από τις οφειλές ορίζεται σε 1 έτος για τους οφειλέτες που πρόκειται να ρευστοποιηθεί η κύρια κατοικία τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν το 10% των υποχρεώσεών τους και είναι αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ. Το χρονικό διάστημα απαλλαγής ορίζεται σε 3 έτη για τις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλετών.

4. Ευάλωτες ομάδες. Σε περίπτωση που οι οφειλέτες ανήκουν σε ευάλωτη κοινωνική ομάδα, δίνεται δυνατότητα να προσφύγουν στον Ιδιωτικό Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, με σκοπό να αποφευχθεί η έξωσή τους. Ο φορέας αγοράζει την πρώτη κατοικία πριν βγει στον πλειστηριασμό ακόμα και στην περίπτωση που δεν κηρύσσεται πτώχευση, αλλά πραγματοποιείται αναγκαστική εκτέλεση. Σημειώνεται ότι μέχρι τη λειτουργία του Φορέα, το ρόλο του θα παίζουν οι τράπεζες-πιστωτές. Ο οφειλέτης παραμένει στην κατοικία του καταβάλλοντας μίσθωμα στον Φορέα για 12 έτη και λαμβάνει επίδομα ενοικίου από το κράτος. Εντός 12 ετών οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να επαναγοράσει το ακίνητό του, αφού αποπληρώσει τα μισθώματα της 12ετίας και την αξία του ακινήτου κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς.

Ρύθμιση οφειλών: Πτωχευτική διαδικασία για επιχειρήσεις

1. Προϋποθέσεις. Όσοι απέτυχαν στο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης ή αδυνατούν αντικειμενικά να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, έχουν το δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης. Προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να βρίσκεται σε “παύση πληρωμών” από τον ίδιο (τον οφειλέτη), τον πιστωτή ή από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών.

2. Κήρυξη πτώχευσης από το αρμόδιο Δικαστήριο. Προβλέπεται και απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων “μικρού αντικειμένου” στην οποία είναι απλοποιημένη η αίτηση και η διαδικασία. Με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων της. Αν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται επιμέρους περιουσιακά στοιχεία.

4. Χρονικό διάστημα απαλλαγής των διοικούντων από τις οφειλές τους. Το χρονικό διάστημα απαλλαγής από τις οφειλές τους ορίζεται είτε το διάστημα εντός 3ετίας από την αίτηση πτώχευση είτε εντός 2ετίας από την κήρυξη της πτώχευσης (ό,τι επέλθει πιο σύντομα.