Πνευμονική εμβολή: Δεν έχουν περάσει παρά λίγες ημέρες από το θάνατο της 30χρονης Μαρίας από την Κατούνα Αιτωλοακαρνανίας, η οποία πέθανε από πνευμονική εμβολή στον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης της, από πνευμονική εμβολή.
Ο σύζυγός της, Βασίλης, συντετριμμένος και με δάκρυα στα μάτια μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν με την Μαρία στο να αποκτήσουν παιδί, αλλά και τις δυσκολίες που είχε η κοπέλα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της.
Όπως είπε, η 30χρονη είχε δύο αποβολές πριν καταφέρει να μείνει έγκυος.
Την Μεγάλη Παρασκευή ο Βασίλης γύρισε στο σπίτι μετά τη δουλειά. Άκουσε το ξυπνητήρι της γυναίκας του που το είχε σε υπενθύμιση για να παίρνει τα χάπια της να χτυπάει. Άρχισε να τη φωνάζει όμως δεν έπαιρνε απάντηση. Τελικά την βρήκε στο μπάνιο νεκρή.
«Κοιτάω μέσα στο μπάνιο και την βρήκα κάτω. Την πήρα στα χέρια μου και άρχισα να φωνάζω. Δεν είχε αίματα, αλλά ήταν μελανιασμένη παντού. Κάλεσα το ασθενοφόρο και ήρθε μέσα σε 15 λεπτά»
«Ήμασταν πολύ αγαπημένοι. Θέλαμε να κάνουμε τρία παιδάκια. Ήταν το καλύτερο παιδί. Άφησε την Αθήνα και ήρθε στο χωριό για να ζήσουμε μαζί. Πριν λίγες μέρες κάναμε όνειρα, λέγαμε πόσες πάνες θα αγοράσουμε. Μακάρι να μην συμβεί σε κανέναν κάτι τέτοιο», είπε με δάκρυα στα μάτια και φορώντας στον λαιμό του τη βέρα και τον σταυρό της γυναίκας του.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, ο θάνατος της Μαρίας προήλθε από μαζική πνευμονική εμβολή.
Πνευμονική εμβολή: Ο «αθόρυβος» δολοφόνος
Η πνευμονική εμβολή είναι ένας θρόμβος αίματος που προσβάλλει τους πνεύμονες. Τις περισσότερες φορές, αυτός ο θρόμβος προέρχεται από άλλη περιοχή του σώματος, προτού κολλήσει σε μία από τις αρτηρίες (απόφραξη) που τροφοδοτούν με αίμα τους πνεύμονες.
Μία πνευμονική εμβολή μπορεί να βλάψει τμήμα του πνεύμονα λόγω της περιορισμένης ροής αίματος, να μειώσει τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα, καθώς και να προκαλέσει βλάβες σε άλλα όργανα. Οι μεγάλοι ή οι πολλαπλοί θρόμβοι αίματος μπορεί να αποδειχτούν θανατηφόροι.
Η απόφραξη μιας αρτηρίας που συνδέεται με τους πνεύμονες μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή του ατόμου, αλλά η έγκαιρη θεραπεία αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης και αποφυγής μόνιμης βλάβης των πνευμόνων ή άλλων οργάνων (πχ εγκέφαλος).
Αίτια
Θρόμβοι αίματος μπορεί να σχηματιστούν για διάφορους λόγους. Οι πνευμονικές εμβολές είναι δυνατό να προκληθούν από “βαθιά φλεβική θρόμβωση”, όπου οι θρόμβοι σχηματίζονται σε φλέβες που είναι βαθιά στο σώμα. Το πιο πιθανό, ωστόσο, είναι να προέρχονται από τα πόδια ή τα χέρια.
Οι παράγοντες που αυξάνουν τους κινδύνους ενός ατόμου για βαθιά φλεβική θρόμβωσης και πνευμονική εμβολή είναι:
- Καρκίνος
- Οικογενειακό ιστορικό (ένα στενό μέλος της οικογένειας με ιστορικό εμβολών)
- Κατάγματα κνήμης ή ισχίου
- Γενετικές διαταραχές της πήξης του αίματος, συμπεριλαμβανομένου του παράγοντα V-Leiden και των αυξημένων επιπέδων ομοκυστεΐνης
- Ιστορικό καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου
- Μείζονα χειρουργική επέμβαση
- Παχυσαρκία
- Καθιστικός τρόπος ζωής
Πνευμονική εμβολή: Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα μιας πνευμονικής εμβολής εξαρτώνται από το μέγεθος του θρόμβου και την ακριβή τοποθεσία όπου έχει προκαλέσει την απόφραξη στον πνεύμονα.
Το πιο κοινό σύμπτωμα της πνευμονικής εμβολής είναι η δύσπνοια. Αυτή μπορεί να είναι σταδιακή ή αιφνίδια. Εάν έχετε ξαφνική δύσπνοια, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Άλλα συμπτώματα πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν:
- Ανησυχία
- Μπλε απόχρωση στο δέρμα και εφίδρωση
- Βήχας
- Πόνος στο στήθος που μπορεί να εκτείνεται στο χέρι, το σαγόνι, τον λαιμό και τον ώμο
- Λιποθυμικές τάσεις
- Καρδιακή αρρυθμία
- Ζαλάδα
- Γρήγορη αναπνοή
- Ταχυκαρδία
- Αιμόπτυση
- Αδύναμος σφυγμός
ΠΡΟΣΟΧΗ! Εάν παρατηρήσετε ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, ιδιαίτερα δυσκολία στην αναπνοή, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Πνευμονική εμβολή: Αυξάνει τον κίνδυνο ο κορονοϊός
Πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη ενός ή περισσοτέρων κλάδων της πνευμονικής αρτηρίας, συνήθως από θρόμβο των κάτω άκρων.
Είναι η τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου, μετά από το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στις Η.Π.Α.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική διότι σε ποσοστό 22% η διάγνωση μπαίνει στη νεκροτομή.
Συχνά μεταμφιεζόμενη νόσος- πρόκληση για τον κλινικό ιατρό, γιατί η κλασική τετράδα «πλευροδυνία-βήχας-δύσπνοια-αιμόπτυση» συνήθως απουσιάζει.
Η κλινική υποψία είναι το πρώτο βήμα για τη διάγνωση.
Έντονο προβληματισμό προκαλεί ο ιός Covid-19, διότι μπορεί να προσβάλλει νέους χωρίς συνοσηρότητες και να τους προκαλέσει θανατηφόρες επιπλοκές, όπως διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, πολυοργανική ανεπάρκεια, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή.
Από τα τέλη Φεβρουαρίου, στα μεγάλα νοσοκομεία υποδοχής ασθενών με κορονοϊό, είχε παρατηρηθεί αυξημένο ποσοστό θρομβώσεων και διαταραχών της πήξης. Ο θάνατος του 42χρονου Γερμανού καθηγητή στην Κρήτη προβλημάτισε τον ιατρικό κόσμο.
Σε μελέτες από την Κίνα, το ποσοστό φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου ήταν στο 25% και μάλιστα αυτοί οι ασθενείς είχαν χειρότερη πρόγνωση και σχεδόν οι μισοί κατέληξαν.
Επιπλέον, σε νεκροτομικά ευρήματα παρατηρήθηκε παρουσία μικροθρόμβων στα τριχοειδή των πνευμόνων. Ένας στους τρεις θανάτους οφειλόταν σε πνευμονική εμβολή και το 58% έφερε ευρήματα φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου, πολλές φορές χωρίς εμφανή συμπτωματολογία (π.χ. βήχα, δύσπνοια, υποξυγοναιμία, πλευροδυνία, ταχυκαρδία).
Ασθενείς με Covid-19, σε ποσοστό 20% χρειάζονται ενδονοσοκομειακή νοσηλεία, το 5% εξ’ αυτών θα παρουσιάσουν ραγδαία επιδείνωση της κλινικής τους κατάστασης και θα μεταφερθούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας.
Το σύνολο των νοσηλευόμενων με Covid-19 κινδυνεύουν να παρουσιάσουν φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή με μοιραίες συνέπειες. Επίσης, το 75% των ασθενών που κατέληξαν παρουσίασαν διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, μία εξαιρετικά σοβαρή και ραγδαία εξελισσόμενη κατάσταση που προκαλεί θρομβώσεις μικρών αγγείων των πνευμόνων και γρήγορη κατάληξη.
Ασθενείς που νοσηλεύονται για κοινή πνευμονία σε ποσοστό 10% θα παρουσιάσουν φλεβική θρόμβωση.
Βεβαίως αυτό το ποσοστό αυξάνεται σε ασθενείς με προδιαθεσικούς παράγοντες (σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, παχυσαρκία, προχωρημένη ηλικία) και γι’ αυτό χορηγούμε προφυλακτική δόση ηπαρίνης μικρού μοριακού βάρους.
Οι ασθενείς που θα ωφεληθούν από την προφυλακτική χορήγηση ηπαρίνης μικρού μοριακού βάρους σε λοιμώξεις αναπνευστικού από ιούς π.χ. γρίπη, μικρόβια είναι το 30% του συνόλου. Αντίθετα οι ασθενείς του Covid-19 κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για πνευμονική εμβολή.
Από το 2002-2005 με την επιδημία SARS στην Ασία, είχε γίνει αντιληπτό πως ο κορονοϊός προκαλεί διαταραχή στην πήξη. Τώρα στην πανδημία Covid-19 έγινε αντιληπτό πως η θρόμβωση είναι μια κεντρική διαδικασία στη φυσική ιστορία της νόσου, που οδηγεί στην κλινική επιδείνωση και στον θάνατο.
Χαρακτηριστικά στη Γαλλία ο πρώτος καταγεγραμμένος θάνατος από Covid-19 προήλθε από πνευμονική εμβολή.
Πρέπει να λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή ασθενείς με θρομβοφιλία;
Ένα σύγχρονο ερώτημα που απασχολεί τον ιατρικό κόσμο αλλά δεν υπάρχει εύκολη απάντηση είναι εάν θα πρέπει να λάβουν αντιπηκτική αγωγή και σε ποια δόση ασθενείς με θρομβοφιλία, που νοσούν αλλά δεν έχουν συμπτώματα που να επιβάλλουν νοσηλεία. Εδώ χρειάζεται εξατομικευμένη απόφαση για χορήγηση ή όχι θρομβοπροφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψιν τις παρενέργειες των αντιπηκτικών φαρμάκων.
Η Διεθνής Εταιρεία Θρόμβωσης Αιμόστασης (ISTH) καθώς και η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία εξέδωσαν συστάσεις, με βάση νεότερες δημοσιεύσεις, έτσι ώστε οι ασθενείς να λαμβάνουν ενδιάμεσες δόσεις θρομβοπροφύλαξης υπό εντατική παρακολούθηση και εξατομίκευση.
Τέλος, πρέπει να αναφερθώ στη σημαντική βοήθεια του Καθηγητή Γρηγόρη Γεροτζιάφα, Καθηγητή Αιματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, όπου η ομάδα του συντονίζει μια διεθνή προσπάθεια για την πρόληψη και τη θεραπεία της φλεβοθρόμβωσης στην πανδημία Covid-19.