Μισθοί: Οι αυξήσεις ξεκινούν από 78 ευρώ και φτάνουν έως και 234 ευρώ και θα έρθουν νωρίτερα για τους παλαιούς με σημαντική προϋπηρεσία πριν τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 και αργότερα για τους νεότερους μισθωτούς, ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης του δικαιώματος τους. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.
Άμεσα έρχεται στη Βουλή – πιθανότατα ως τροπολογία στο εργασιακό νομοσχέδιο που συζητείται ήδη στο Κοινοβούλιο – η νομοθετική διάταξη για το πρόωρο ξεπάγωμα των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα από 1/1/2024.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Η» η νομοθετική ρύθμιση θα κατατεθεί εντός της ερχόμενης εβδομάδας, ώστε να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί από 1/1/2024, δηλαδή ένα με ενάμισι χρόνο νωρίτερα από το αναμενόμενο, σύμφωνα με τις χθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ 2023.
Στόχος είναι να ενισχυθεί το εισόδημα χιλιάδων μισθωτών που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό αλλά και με κλαδικούς μισθούς σε συνθήκες πληθωρισμού και ακρίβειας.
Οι αυξήσεις ξεκινούν από 78 ευρώ και φτάνουν έως και 234 ευρώ (με βάση τον σημερινό κατώτατο) και θα έρθουν νωρίτερα για τους παλαιούς με σημαντική προϋπηρεσία πριν τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 και αργότερα για τους νεότερους μισθωτούς, ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης του δικαιώματος τους.
Αυτό σημαίνει πως οι πρώτες αυξήσεις θα πληρωθούν σε κάποιους ακόμη και εντός του 2024 – για τους παλαιούς εργαζόμενους και ανάλογα την προϋπηρεσία – ενώ για τους νέους οι πρώτες προσαυξήσεις θα έρθουν από το 2027 και μετά.
Μισθοί: Ποιους αφορά
Με το βλέμμα στραμμένο στην ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε την επιτάχυνση του ξεπαγώματος των επιδομάτων προϋπηρεσίας προεξοφλώντας ουσιαστικά τη μείωση της ανεργίας σε μια προσπάθεια αύξησης των εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα.
Το «ξεπάγωμα» των 3ετιών αφορά κατά αρχήν όλους τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό, αλλά και όλους τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, που αμείβονται με κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες προβλέπουν επιδόματα προϋπηρεσίας.
Όπως εξηγούν έγκριτοι εργατολόγοι, στις κλαδικές συμβάσεις, η εξέλιξη των επιδομάτων προϋπηρεσίας ακόμη κι αν προβλεπόταν στο κείμενο της σύμβασης δεν είχε υποχρεωτικό χαρακτήρα για τον εργοδότη, καθώς η ΠΥΣ του 2012 που έβαλε στην… βαθιά κατάψυξη όλες τις προσαυξήσεις προϋπηρεσίας υπερισχύει.
Με τη νέα ρύθμιση η εξέλιξη των 3ετιών, 5ετιών ή όποιων άλλων ωριμάνσεων ορίζονται σε ενεργές συλλογικές συμβάσεις θα έχει πλέον υποχρεωτικό χαρακτήρα κατά αρχήν για τους εργοδότες που συμβάλλονται στην κλαδική και εφόσον αυτή καταστεί γενικώς υποχρεωτική με επέκταση (υπουργική απόφαση) τότε θα αφορά όλους τους εργαζόμενους του κλάδου υποχρεωτικά.
Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, «από 1.1. 2024 ανοίγει η προσμέτρηση και αφορά όλων των ειδών τις προσαυξήσεις της προϋπηρεσίας, δηλαδή 3ετιες στον κατώτατο ή 3ετιες, 5ετιες ή άλλες κλίμακες που ορίζονται σε ενεργές συλλογικές συμβάσεις.
Με την ΠΥΣ 6/2012 είχαν αναστέλλει άρα δεν έτρεχαν και δεν υπήρχε υποχρέωση καταβολής μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω του 10%».
Μισθοί: Πώς θα χτίζεται η προσαύξηση
Ο μηχανισμός με τον οποίο θα «ξεπαγώσουν» οι τριετίες προβλέπει διαφορετικές ταχύτητες ανάμεσα σε παλαιούς και τους νέους εργαζόμενους, με στόχο αυτές οι δυο ταχύτητες σταδιακά να συγκλίνουν στην ίδια αρχιτεκτονική μισθού.
Κατά αρχήν το διάστημα μεταξύ 14.2.2012 (όταν μπήκαν στον «πάγο» τα επιδόματα προϋπηρεσίας) – έως 31.12.2023 είναι «χαμένο» ως χρόνος θεμελίωσης προϋπηρεσίας και δεν θα υπάρχει αξίωση για αναδρομικές αναζητήσεις διαφορών.
Δεν φαίνεται να υπάρχει άλλωστε νομικό έρεισμα για αναδρομική αναβίωση των 3ετιών, καθώς εύκολα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να καταπέσει στα δικαστήρια, ενώ θα τίναζε στον… αέρα τους προϋπολογισμούς όλων των επιχειρήσεων, δεδομένου πως πρόκειται για ένα διάστημα – πλέον – 11 ετών.
Το «χτίσιμο» της προϋπηρεσίας, βάσει της οποίας ο εργαζόμενος θα παίρνει αύξηση, θα γίνει με βάση τα έτη δουλειάς που είχε ο μισθωτός πριν την 14η Φεβρουαρίου του 2012 και μετά την 1/1/2024.
Ο χρόνος από τον ερχόμενο Γενάρη και μετά θα προστίθεται στον χρόνο πριν τον Φεβρουάριο του 2012 ώστε να προκύπτει η προϋπηρεσία για το επίδομα.
Το υπουργείο Εργασίας προτάσσει ως λύση τη συνέχιση του «κτισίματος» των τριετιών από το σημείο που διακόπηκαν το 2012.
Ετσι, ο εργαζόμενος που είχε εξασφαλίσει 2,5 χρόνια προϋπηρεσίας το 2012, με το ξεπάγωμα την 1/1/2024, θα κτίσει την πρώτη του τριετία σε έξι μήνες , τον Ιούνιο του 2024 και θα πρέπει να πάρει τότε αύξηση 10% επί του βασικού μισθού που θα ισχύει τον Ιούνιο του 2024.
Μισθοί: Οι νέοι εργαζόμενοι
Όσοι ξεκίνησαν να δουλεύουν μετά τις 14 Φεβρουαρίου του 2012 θα αρχίσουν να χτίζουν το δικαίωμα επιδόματος για πρώτη φορά. Έτσι ένας εργαζόμενος που σήμερα αμείβεται με τον κατώτατο των 780 ευρώ και ξεκίνησε να δουλεύει μετά τον Φεβρουάριο του 2012 θα πάρει αύξηση για πρώτη φορά το 2027 (2024 – 2026), 10% επί του τότε κατώτατου μισθού όποιος κι αν είναι τότε ο ελάχιστος μισθός.
Ας υποθέσουμε πως ο βασικός μισθός είναι 780 ευρώ, ο εν λόγω εργαζόμενος θα δικαιούται, αναλόγως την προϋπηρεσία του μετά την 1/1/2024 ανά τριετία προσαύξηση 10%.
Δηλαδή θα λαμβάνει:
- 0 ως 3 χρόνια: 780 ευρώ
- 3 έως 6 χρόνια: 858 ευρώ
- 6 έως 9 έτη: 936 ευρώ
- πάνω από 9 έτη: 1.014 ευρώ
Για παράδειγμα, εργαζόμενος με τον κατώτατο μισθό που ξεκίνησε να δουλεύει το 2014. Σήμερα παίρνει 780 ευρώ. Δικαιούται προσαύξηση το 2027 λόγω μιας 3ετίας, 10% επί του τότε βασικού μισθού. Αν ο ελάχιστος μισθός το 2027 είναι 960 ευρώ, θα δικαιούται και μια προσαύξηση 96 ευρώ: Σύνολο μισθού 1.056 ευρώ.
Μισθοί: Οι παλαιοί εργαζόμενοι
Πολύ πιο άμεσες θα είναι οι αυξήσεις για όλους όσοι είχαν ήδη συμπληρώσει χρόνια προϋπηρεσίας έως τον Φεβρουάριο του 2012. Γι αυτούς, το δικαίωμα της αύξηση θα μπορεί να ασκηθεί ακόμη και εντός του 2024 (αν υπολείπονταν τον Φεβρουάριο του 2012 μόνο μερικοί μήνες για να συμπληρωθεί 3ετία) ή στις αρχές του 2025 αν υπολείπονταν από ένα έτος και πάνω.
Αναλυτικά γι αυτούς που είχαν προσληφθεί πριν την 14.2.2012:
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 2 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση τριετίας την 1.1.25 με αύξηση 10% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,1=858. Η αύξηση είναι 78 ευρώ). Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος θα λάβει 1/1/2025 προσαύξηση 10% επί του μισθού του. Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 82 ευρώ τον Γενάρη του 2025.
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 5 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 2ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εξαετίας την 1.1.25 με αύξηση 20% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,2=936. Η αύξηση είναι 156 ευρώ). Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 164 ευρώ τον Γενάρη του 2025.
- Εργαζόμενος με πρόσληψη προ του 2012 και προϋπηρεσία 8 χρόνων: Το δικαίωμα ωρίμανσης της 1ης τριετίας ενεργοποιείται 1.1.24 και καθίσταται πληρωτέο με τη συμπλήρωση εννιαετίας την 1.1.25 με αύξηση 30% επί του τότε ισχύοντος βασικού μισθού (πχ με σημερινές τιμές 780+780×0,3=1014. Η αύξηση είναι 234 ευρώ). Αν όμως στο μεταξύ ο κατώτατος έχει αυξηθεί, π.χ. στα 820 ευρώ, θα λάβει προσαύξηση 246 ευρώ τον Γενάρη του 2025 και μισθό 1.066 αντί των 820 ευρώ.
Μισθοί: Όσοι παίρνουν πάνω από τον κατώτατο
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με όλους όσοι παίρνουν μισθούς ανώτερους του κατώτατου. Όπως διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου Εργασίας, «σε περίπτωση συλλογικών συμβάσεων τα ανωτέρω όρια προσαρμόζονται ανάλογα με τον ισχύοντα σε επίπεδο βασικού μισθού και κλίμακας προσαυξήσεων».
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως οι ωριμάνσεις στους κλαδικούς μεσαίους ή υψηλότερους μισθούς θα καθίστανται υποχρεωτικές πλέον και θα πρέπει να πληρώνονται όπως ορίζονται στην κλαδική σύμβαση.
Μισθοί: Όσοι έχουν πάρει ήδη αυξήσεις
Σε περίπτωση επίσης που οι εργαζόμενοι έχουν ήδη δει αυξήσεις στους μισθούς τους ενδιαμέσως από το 2012 έως το 2023 και υπερβαίνουν τα σημερινά ισχύοντα, είτε στον κατώτατο, είτε σε αυτα που ορίζονται στις ΣΣΕ, τότε θα συμψηφίζονται με τα καταβαλλόμενα.
Για παράδειγμα:
- Έστω μισθωτός που αμείβεται βάσει της ατομικής ή επιχειρησιακής σύμβασης του με τον κατώτατο μισθό, αλλά λαμβάνει από την επιχείρηση 1.200 ευρώ (το υπερβάλλον ως οικειοθελή παροχή του εργοδότη). Ο εργοδότης θα έχει το δικαίωμα να συμψηφίσει την αύξηση της προϋπηρεσίας με την οικειοθελή παροχή και έτσι ο εργαζόμενος θα συνεχίσει να λαμβάνει στην τσέπη 1.200 ευρώ.
- Έστω μισθωτός που αμείβεται με κλαδική η οποία προβλέπει ελάχιστο μισθό 950 ευρώ αλλά εκείνος λαμβάνει 1.400 ευρώ (το υπερβάλλον ως οικειοθελή παροχή του εργοδότη). Ο εργοδότης θα έχει το δικαίωμα να συμψηφίσει την αύξηση της προϋπηρεσίας με την οικειοθελή παροχή και έτσι ο εργαζόμενος θα συνεχίσει να λαμβάνει στην τσέπη 1.400 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ ο μέσος μισθός στη χώρα μας είναι 1190 ευρώ, δηλαδή 52% πάνω από τον κατώτατο.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία το Μάιο μειώθηκε σε 10.8% για πρώτη φορά από το 2009.
Μισθοί: Πότε είχαν «παγώσει» οι τριετίες
Υπενθυμίζουμε ότι οι τριετίες πάγωσαν την ίδια ώρα που συρρικνώθηκε ο κατώτατος μισθός στα 586 ευρώ με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου στο τέλος Φεβρουαρίου του 2012, σε εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου.
Ετσι, όσοι δεν είχαν κατορθώσει να εξασφαλίσουν έστω και μία τριετία έως το 2012, επί δέκα χρόνια λαμβάνουν μόνο τον κατώτατο μισθό χωρίς κανένα επίδομα. Από την άλλη πλευρά όσοι κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν μία -δύο τριετίες (έως τρεις, δηλαδή 9 έτη προϋπηρεσίας το ανώτερο) συνέχιζαν να πληρώνονται το επίδομά τους «παγωμένο».
Μισθοί: Οι ωφελούμενοι
«Πρέπει να διευκρινιστεί- επισημαίνει ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος– ότι από το ξεπάγωμα των τριετιών επωφελούνται:
- οι 600.000 αμειβόμενοι με τον κατώτατο μισθό,
- οι εργαζόμενοι των οποίων η συλλογική σύμβαση προβλέπει ρητά το επίδομα προϋπηρεσίας αλλά και
- όσοι καλύπτονται από διαιτητική απόφαση μετά από την προσφυγή τους στη διαιτησία.
Επίσης δεν έχει ξεκαθαριστεί τι θα συμβεί με τους υψηλότερους μισθούς. Από τη στιγμή που δεν προβλέπεται κάτι ρητά στην κλαδική ή την επιχειρησιακή σύμβαση, εάν δεν υπάρξει ρητή πρόβλεψη σε νέο νόμο, ο εργοδότης μπορεί να θεωρήσει ότι οι τριετίες εμπεριέχονται στον μισθό».
Οι παγωμένες τριετίες που συνοδεύουν τον κατώτατο μισθό ύψους 780 ευρώ μεικτά έχουν διαμορφωθεί ως εξής:
- Προϋπηρεσία 0-3 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 780 ευρώ
- Προϋπηρεσία 3-6 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 858 ευρώ
- Προϋπηρεσία 6-9 έτη έως τον Φεβρουάριο του 2012: 936 ευρώ
- Προϋπηρεσία 9 έτη και άνω έως τον Φεβρουάριο του 2012: 1.014 ευρώ
Μισθοί: Δεν είναι φάρσα – Ποιοι θα λάβουν διπλάσιο σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα
Διπλή αύξηση θα λάβει η πλειοψηφία των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα το 2024 με την αύξηση του κατώτατου μισθού και την επαναφορά των τριετιών.
Σημαντικές ημερομηνίες για τον ιδιωτικό τομέα είναι η 1η Ιανουαρίου 2024 με την επαναφορά των τριετιών και η 1η Μαΐου 2024 με την νέα αύξηση του κατώτατου.
Ωστόσο από 1η Ιανουαρίου 2024 αύξηση στους μισθούς θα δουν και οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, κανείς εργαζόμενος στην χώρα -είτε απασχολείται στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα- δεν θα λαμβάνει λιγότερα από 700 ευρώ καθαρά μετά την 01/05/2024 αρκεί να απασχολείται με πλήρες ωράριο.
Οι αυξήσεις στους μισθούς αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε δύο φάσεις: από την 1/1/2024 για τους δημοσίους υπαλλήλους με το νέο μισθολόγιο και τις τριετίες στον ιδιωτικό τομέα, από την 01/05/2024 στον ιδιωτικό τομέα για περίπου 600.000 εργαζόμενους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό των 780 ευρώ.
Το βέβαιο είναι ότι ο κατώτατος μισθός θα «σπάσει» το φράγμα των 800 ευρώ αν και καθοριστικό ρόλο θα παίξει η φετινή πορεία της οικονομίας και ο τελικός ρυθμός ανάπτυξης, αλλά και η αντίστοιχη στις αρχές του 2024.
Τα 810 ευρώ μεικτά (από 780 ευρώ που είναι σήμερα) ανεβάζουν τις καθαρές αποδοχές από τα 667 ευρώ στα 690 ευρώ.
Τα 820 ευρώ μεικτά βελτιώνουν τις καθαρές αποδοχές στα 698 ευρώ. Το δεύτερο αυτό σενάριο θα είναι και το πιθανότερο καθώς τα 820 ευρώ αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό αύξησης της τάξεως του 5%, λίγο πάνω από τον εκτιμώμενο πληθωρισμό του 2023.
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες θα υπάρξει αύξηση του μέσου μισθού πάνω από 25% μέσα στην τετραετία 2023-2027 (στα 1.500 από 1.170 ευρώ) και αύξηση κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ εντός της τετραετίας.
Ο καθορισμός του κατώτατου μισθού από το 2025 θα καθορίζεται ψηφιακά, σύμφωνα με σχετική σύμβαση που έχει υπογράψει το υπουργείο Εργασίας στο πλαίσιο υλοποίησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η σύμβαση για το έργο του υπουργείου Εργασίας αφορά στον σχεδιασμό, ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ψηφιακού μηχανισμού συγκέντρωσης και ανάλυσης στοιχείων καθώς και τη διασφάλιση των κατάλληλων υπολογιστικών εφαρμογών, ώστε να εξάγεται εμπεριστατωμένα ο νόμιμος κατώτατος μισθός και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας.
Νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο
Αναφορικά με τους δημοσίους υπαλλήλους, η ΝΔ δεσμεύεται για τη δημιουργία νέου μισθολογίου στο Δημόσιο από 1/1/2024 με αυξήσεις στους 650.000 δημοσίους υπαλλήλους έως 100 ευρώ, για πρώτη φορά ύστερα από 14 χρόνια.
Στόχος είναι να συγκλίνουν οι κατώτατοι μισθοί στο Δημόσιο με αυτούς του ιδιωτικού τομέα.
Με το υφιστάμενο καθεστώς ο κατώτατος μισθός στον δημόσιο τομέα, υπολογιζόμενος σε 12μηνη βάση, υπολείπεται σημαντικά του επιπέδου στο οποίο αντιστοιχεί, σε 12μηνη βάση, ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα.
Ειδικότερα, από την 1/1/2024 οι δημόσιοι υπάλληλοι θα δουν τις μηνιαίες αποδοχές τους να αυξάνονται μέσω της εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου.
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, η συνολική ενίσχυση για τους δημοσίους υπαλλήλους θα φτάσει τα 900 δισ. ευρώ, αφού στα 500 εκατομμύρια που θα εκταμιευθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό πρέπει να προστεθεί το ποσό από την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων που αφορά 600.000 δημοσίους υπαλλήλους και η αναπροσαρμογή του ειδικού μισθολογίου των 20.000 γιατρών του ΕΣΥ, με αύξηση του βασικού μισθού, του επιδόματος.
Τριετίες
Ξεπαγώνουν από 1.1 2024 οι τριετίες και τα επιδόματα προϋπηρεσίας
Θα ισχύουν:
α) Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από την 14η.2.2012, όπως η προϋπηρεσία αυτή είχε διαμορφωθεί τη 14η.2.2012 οπότε και ανεστάλη η συμπλήρωσή της, συνεχίζει να συμπληρώνεται μετά από την 1η.01.2024.
β) Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που προσλήφθηκε μετά από την 14η.2.2012, ξεκινά να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024.
γ) Ειδικώς για την προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας σε όσους εργαζόμενους αμείβονται με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό ή ημερομίσθιο, ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιοδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από την 14η.2.2012 και μετά από την 1η.1.2024.
Η κατά τα ανωτέρω προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας καθορίζεται ως εξής:
α) Για τους υπαλλήλους με εξαρτημένη σχέση εργασίας, σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις (3) τριετίες και συνολικά σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία εννέα (9) ετών και άνω.
β) Για τους εργατοτεχνίτες, με εξαρτημένη σχέση εργασίας σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι (6) τριετίες και συνολικά τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία δεκαοκτώ (18) ετών και άνω.