Μετρητά: Βίντεο με δηλώσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εγείρει ερωτήματα για το μέλλον του φυσικού χρήματος στην Ευρώπη.

Μήπως όμως το ψηφιακό ευρώ πρόκειται να αντικαταστήσει το μετρητό από τον Οκτώβριο του 2025; Η αλήθεια είναι πιο πολύπλοκη.

Στις 9 Μαρτίου, σε ανάρτηση στο Facebook, ξεχώρισε δήλωση της Κριστίν Λαγκάρντ ότι το ψηφιακό ευρώ αναμένεται να τεθεί σε κυκλοφορία τον Οκτώβριο του 2025. Το βίντεο όμως που κυκλοφορεί στα social media αφήνει να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ θα αποκτήσει πλήρη έλεγχο των πληρωμών, με δυνατότητες όπως το μπλοκάρισμα συναλλαγών ή η αυτόματη επιβολή φόρων.

Ωστόσο, το συγκεκριμένο υλικό απομονώνει τη δήλωση από το ευρύτερο πλαίσιο μιας συνέντευξης Τύπου που δόθηκε στις 6 Μαρτίου. Εκεί, η Λαγκάρντ αναφέρθηκε σε προοπτικές μείωσης επιτοκίων και απάντησε σε ερώτηση για το ψηφιακό δολάριο, εκφράζοντας την ελπίδα το ψηφιακό ευρώ «να μη θαφτεί», αναφέροντας τον Οκτώβριο του 2025 ως ορόσημο.

Μετρητά: Τι σημαίνει ο Οκτώβριος του 2025

Η ΕΚΤ διευκρίνισε αργότερα, μέσω ανάρτησης στο X (πρώην Twitter), ότι η συγκεκριμένη ημερομηνία αφορά μόνο το τέλος της προπαρασκευαστικής φάσης του ψηφιακού ευρώ, που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2023. Η υιοθέτηση και η κυκλοφορία του ψηφιακού ευρώ εξαρτώνται από σύνθετες νομοθετικές διαδικασίες στις οποίες συμμετέχουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ. Συνεπώς, δεν υπάρχουν προς το παρόν σχέδια για κατάργηση ή άμεση αντικατάσταση του φυσικού χρήματος.

Η Εθνική Τράπεζα της Αυστρίας διαβεβαίωσε μέσω του AFP ότι «το μετρητό δεν θα καταργηθεί» και ότι «κανείς στην ευρωζώνη δεν σκέφτεται να το καταργήσει». Παράλληλα, η ΕΚΤ ετοιμάζει νέα σχέδια για τα τραπεζογραμμάτια ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της στη διατήρηση της φυσικής μορφής του νομίσματος.

Από την πλευρά της, η Τράπεζα της Γαλλίας τόνισε ότι το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στα υπάρχοντα μέσα πληρωμών. Όπως ανέφερε διευθυντής της τράπεζας στο AFP, το ψηφιακό ευρώ αναμένεται να καλύψει ανάγκες παρόμοιες με αυτές των μετρητών, απλά στον ψηφιακό χώρο.

Μετρητά: Τι είναι το ψηφιακό ευρώ

Το ψηφιακό ευρώ αποτελεί πρωτοβουλία της ΕΚΤ για τη δημιουργία ενός ψηφιακού νομίσματος, το οποίο θα υποστηρίξει τη μετάβαση στις ψηφιακές πληρωμές, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα τη νομισματική κυριαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος είναι να προσφέρει ένα προσβάσιμο, ασφαλές και χωρίς αποκλεισμούς μέσο πληρωμής, παρόμοιο με το φυσικό χρήμα.

Παρόλα αυτά, το έργο βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, με προγραμματισμένες δοκιμές, αξιολογήσεις και δημόσιες διαβουλεύσεις να ακολουθούν.

Μετρητά: Απίστευτο αυτό που συμβαίνει στην ελληνική αγορά

Η υιοθέτηση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια αλλά σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, πολλοί καταναλωτές συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μετρητά στις καθημερινές τους συναλλαγές.

Πιο συγκεκριμένα, ένας στους δύο Έλληνες καταναλωτές προτιμά τα μετρητά για τις καθημερινές συναλλαγές του και το στατιστικό αυτό στοιχείο αποτελεί το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Σε αυτό το συμπέρασμα έφτασε η πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, οι κύριοι λόγοι που οδηγούν στην προτίμηση των μετρητών για τις καθημερινές συναλλαγές είναι η Ανωνυμία και προστασία ιδιωτικότητας (41%) καθώς τα μετρητά προσφέρουν πλήρη ανωνυμία, χωρίς να αφήνουν ψηφιακό αποτύπωμα.

Ακόμη, ο Έλεγχος εξόδων (35%) καθώς η χρήση μετρητών βοηθά στην καλύτερη επίγνωση των εξόδων των καταναλωτών.

Επίσης, η Άμεση διεκπεραίωση συναλλαγών (30%) καθώς οι συναλλαγές με μετρητά ολοκληρώνονται αμέσως χωρίς την ανάγκη τεχνολογικής γνώσης ή υποδομής. Τέλος, η Ευρεία αποδοχή (28%) καθώς τα μετρητά παραμένουν το πιο αποδεκτό μέσο πληρωμών.

Παρ όλα αυτά, το 47% της συνολικής αξίας των συναλλαγών στα POS στην Ελλάδα πραγματοποιείται με κάρτες.

Ακόμη, οι συναλλαγές με μετρητά εγείρουν ανησυχίες σχετικά με τη φοροδιαφυγή αλλά ταυτόχρονα αποτελούν βασικό εργαλείο για ευάλωτες ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι και άτομα χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες.

Μετρητά: Έρχονται τα νέα ευρώ

Μεγάλη αλλαγή στα χαρτονομίσματα του ευρώ καθώς νέα θα έρθουν στην κυκλοφορία.

Τα θέματα «Ευρωπαϊκός πολιτισμός» και «Ποταμοί και πτηνά» επέλεξε ως τα πιθανά θέματα για τα μελλοντικά τραπεζογραμμάτια ευρώ το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Η απόφαση λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξήχθησαν το καλοκαίρι του 2023 στο πλαίσιο των οποίων οι Ευρωπαίοι πολίτες εξέφρασαν τις προτιμήσεις τους σχετικά με τα επτά επικρατέστερα θέματα, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.

Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών δημοσιεύονται σήμερα σε σχετική έκθεση.

Στην έρευνα που διενεργήθηκε κατ’ εντολή της ΕΚΤε μεταξύ των πολιτών της ζώνης του ευρώ και ακολουθούν τα θέματα «Ποταμοί: Τα νερά της ζωής στην Ευρώπη» (18%) και «Πτηνά: Ελεύθερα, ανθεκτικά, πηγή έμπνευσης» (17%). Στην έρευνα συμμετείχε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 23.377 Ευρωπαίων.

Η ΕΚΤ επίσης διενήργησε την ίδια έρευνα διαδικτυακά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2023, λαμβάνοντας πολύ μεγάλο αριθμό απαντήσεων (πάνω από 365.000) από Ευρωπαίους.

Τα αποτελέσματα συμπληρώνουν τα ευρήματα της έρευνας με το αντιπροσωπευτικό δείγμα.

Προτιμήθηκαν τα ίδια τρία θέματα, αν και με διαφορετική σειρά.

Και στις δύο έρευνες, τα υπόλοιπα τέσσερα από τα επικρατέστερα θέματα κατατάχθηκαν πολύ χαμηλότερα.

Προκειμένου να αποτυπώσει όσο το δυνατόν ευρύτερα τις προτιμήσεις του κοινού, το Διοικητικό Συμβούλιο έδωσε την έγκρισή του να συνδυαστούν τα θέματα «Ποταμοί: Τα νερά της ζωής στην Ευρώπη» και «Πτηνά: Ελεύθερα, ανθεκτικά, πηγή έμπνευσης» σε ένα ενιαίο θέμα που συνδέεται με τη φύση.

«Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με την ισχυρή συμμετοχή στη διαδικτυακή μας έρευνα», δήλωσε η Πρόεδρος της ΕΚΤ Christine Lagarde.

«Και τα δύο θέματα που επιλέχθηκαν έχουν έναν κοινό άξονα, τη σχέση μεταξύ της Ευρώπης και των Ευρωπαίων, και αυτό συνάδει σε μεγάλο βαθμό με τον στόχο μας να φέρουμε τα τραπεζογραμμάτια πιο κοντά σε ανθρώπους κάθε ηλικίας και υποβάθρου.»

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να συγκροτήσει μια συμβουλευτική ομάδα η οποία θα προτείνει μοτίβα για τα επιλεγμένα θέματα μέχρι το τέλος του 2024.

Στη συνέχεια, θα διεξαχθεί διαγωνισμός για τον σχεδιασμό των νέων τραπεζογραμματίων και οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν και πάλι την ευκαιρία να εκφράσουν τις προτιμήσεις τους για τις επιλογές σχεδίων.

«Τα τραπεζογραμμάτια αποτελούν σύμβολο της ευρωπαϊκής μας ενότητας, σήμερα και στο μέλλον. Έχουμε δεσμευτεί να διασφαλίσουμε ότι όλοι μπορούν να επιλέξουν τον τρόπο με τον οποίο κάνουν τις πληρωμές τους, είτε με μετρητά είτε με ψηφιακό τρόπο,» δήλωσε ο Piero Cipollone, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ αναμένεται να λάβει την απόφαση για τα τελικά σχέδια καθώς και για το πότε θα εκτυπωθούν και θα εκδοθούν τα νέα τραπεζογραμμάτια το 2026.

Μόλις ληφθεί η απόφαση για την παραγωγή τους, θα χρειαστούν ακόμη κάποια χρόνια πριν από την έκδοση των πρώτων τραπεζογραμματίων.

Μετρητά: Οριστική κατάργηση για κέρματα

Όσο πάει και στενεύει ο κλοιός σχετικά με τη χρήση των μετρητών στις συναλλαγές μας.

Με στόχο να αυξήσει και άλλο τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να αλλάξει πάλι τα όρια στις πληρωμές με μετρητά.

Σήμερα ισχύει όριο συναλλαγών έως 500 ευρώ, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, από το οικονομικό επιτελείο εξετάζεται να μειωθεί στα 200 ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι το όριο στα 500 ευρώ ορίστηκε κατά την περίοδο των μνημονίων.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως εφόσον υπάρχουν ποσά άνω των 200 ευρώ που πρέπει να πληρωθούν, θα πρέπει να γίνεται η πληρωμή με ηλεκτρονικά μέσα, δηλαδή με κάρτα, τραπεζικό έμβασμα, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού.

Στα σχέδια του υπουργείου Οικονομικών είναι και η επέκταση των POS σε επαγγελματικές δραστηριότητες όπου, μέχρι σήμερα, δεν είναι υποχρεωτικό. Οι κλάδοι, μεταξύ άλλων, είναι οι εξής:

Κάποια θέατρα και κινηματογράφοι, ταξί, περίπτερα και λαϊκές αγορές ή ακόμα και καφενεία σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως μικρά χωριά.

Από τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε γίνει γνωστό ότι οι τράπεζες εξετάζουν να πουλήσουν τα λεγόμενα sell off μηχανήματα αυτόματων συναλλαγών που είναι τοποθετημένα -για παράδειγμα- έξω από σούπερ μάρκετ, ή σε πολυκαταστήματα και αλλού.

Επίσης, δεν αποκλείεται να «εξαφανιστούν» ΑΤΜ σε διάφορα απομακρυσμένα σημεία της Ελλάδας, αλλά όχι σε πολυσύχναστα ή εμπορικά σημεία και μέρη με μεγάλη τουριστική κίνηση.

Ο λόγος είναι η μείωση του λειτουργικού τους κόστους, τουλάχιστον σε σημεία όπου τα έξοδα συντήρησης των ΑΤΜ είναι αυξημένα.