Μεγάλη προσοχή: Πραγματικότητα ο μεγάλος φόβος για τους εμβολιασμένους

Κορονοϊός: Μπορεί τα εμβόλια να είναι το μεγαλύτερο όπλο που έχουμε εναντίον του κορονοϊού, ωστόσο μια νέα έρευνα αποδεικνύει πως απέναντι στη μετάλλαξη Δέλτα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά.

Οι ανεμβολίαστοι αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών στις ΜΕΘ των νοσοκομείων.

Αυξάνονται, όμως, πια οι ενδείξεις πως η πολύ πιο μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα του κορονοϊού έχει αυξημένες πιθανότητες, σε σχέση με τις προηγούμενες παραλλαγές, να μολύνει έναν άνθρωπο (συνήθως χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα) και να μεταδοθεί ακόμη και από πλήρως εμβολιασμένους. Παραμένει, όμως, ακόμη ασαφές σε ποιο βαθμό αυτό συμβαίνει.

Οι έρευνες που επιβεβαίωσαν τους φόβους
Η επικρατούσα μέχρι πρόσφατα εικόνα ήταν ότι τα εμβόλια όχι μόνο προστατεύουν όσους εμβολιάζονται κατά του κορονοϊού αλλά και ότι μειώνουν τη μετάδοση του ιού.

Όμως, οι περισσότερες σχετικές μελέτες είχαν γίνει πριν η μετάλλαξη Δέλτα εξαπλωθεί παγκοσμίως. Τώρα, σύμφωνα με το «Nature» και τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», έρχονται ενδείξεις από διάφορες χώρες που φαίνεται να επιβεβαιώνουν τους φόβους ορισμένων επιστημόνων: Η Δέλτα είναι πιθανότερο να μολύνει τους εμβολιασμένους και στη συνέχεια να εξαπλωθεί μέσω και αυτών.

Στοιχεία από τεστ Covid-19 στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Σιγκαπούρη δείχνουν ότι οι εμβολιασμένοι που μολύνονται από τη Δέλτα μπορούν να έχουν τόσο ιικό φορτίο στη μύτη τους όσο και οι ανεμβολίαστοι. Αυτό σημαίνει πιθανότατα ότι, παρά την προστασία των εμβολίων, οι εμβολιασμένοι μπορεί να περάσουν τον ιό σε άλλους.

Οι περιπτώσεις μόλυνσης των εμβολιασμένων λέγονται «breakthrough», επειδή ο κορονοϊός έχει διασπάσει την ανοσιακή προστασία του εμβολίου. Σύμφωνα με τον ιολόγο Ντέηβιντ Ο’ Κόνορ του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον, «οι άνθρωποι που έχουν ιό Δέλτα και συμβαίνει να έχουν μόλυνση breakthrough, μπορούν να διαθέτουν πραγματικά υψηλά επίπεδα του ιού, συνεπώς μπορεί άθελά τους να τον εξαπλώσουν σε άλλους».

Κορονοϊός: «Αναγκαία η χρήση μάσκας»

Στο μέτρο που αυτό, όντως, συμβαίνει, καθίσταται αναγκαία η χρήση μάσκας ακόμη και από εμβολιασμένους, ιδίως σε κλειστούς χώρους, καθώς, σύμφωνα με τον Ο’ Κόνορ, «οι εμβολιασμένοι πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν προφυλάξεις» για να μειωθεί η μετάδοση του ιού.

Μία νέα μελέτη, με επικεφαλής τον ίδιο, η οποία προδημοσιεύθηκε στο medRxiv, συνέκρινε το ιικό φορτίο σε τεστ που έκαναν φέτος τον Ιούλιο 719 άνθρωποι (εμβολιασμένοι και μη). Έγινε, επίσης, γενετική ανάλυση στα 122 από τα δείγματα και το 90% βρέθηκαν με την παραλλαγή Δέλτα. Από τους 311 εμβολιασμένους που βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό, οι περισσότεροι είχαν δείκτη Ct κάτω του 25 (πρόκειται για έμμεσο δείκτη του ιικού φορτίου:

Όσο χαμηλότερο είναι το Ct του τεστ, τόσο πιο έντονη είναι η παρουσία του γενετικού υλικού του κορονοϊού στο δείγμα από τη μύτη ή τον φάρυγγα). Αυτό το επίπεδο παραπέμπει σε επαρκή παρουσία του ιού για να είναι μεταδοτικός.

Προς επιβεβαίωση, οι ερευνητές έκαναν εργαστηριακή καλλιέργεια σε 55 τυχαία δείγματα -τόσο εμβολιασμένων όσο και ανεμβολίαστων- που είχαν δείκτη κάτω του 25 και βρήκαν μολυσματικό ιό σχεδόν σε όλα τα δείγματα. Οι περισσότεροι ανεμβολίαστοι είχαν, επίσης, δείκτη κάτω του 25.

«Το συμπέρασμα είναι ότι αυτό μπορεί πράγματι να συμβεί: Οι εμβολιασμένοι μπορεί να εξαπλώσουν τον ιό. Δεν ξέρουμε, όμως, ακόμη ποιος είναι ο σχετικός ρόλος τους στη μετάδοση του ιού στην κοινότητα», δήλωσε ο ιολόγος Τόμας Φρίντριχ του Πανεπιστημίου Ουισκόνσιν-Μάντισον.

Παρόμοια είναι τα ευρήματα από άλλη αμερικανική μελέτη τον Αύγουστο, από τη Μασαχουσέτη, που βρήκε ότι τόσο οι εμβολιασμένοι όσο και οι ανεμβολίαστοι, που είχαν διαγνωσθεί θετικοί στον κορονοϊό, είχαν γενικά χαμηλούς δείκτες Ct, άρα μάλλον υψηλό ιικό φορτίο. Από τα 133 δείγματα που αναλύθηκαν γενετικά, πάλι το 90% αφορούσαν τη Δέλτα. Ήταν αυτή η μελέτη, κυρίως, που ώθησε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC) των ΗΠΑ να συστήσει ξανά τη χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους.

Επίσης, ερευνητές του Νοσοκομείου Μεθοδιστών στο Χιούστον του Τέξας ανέλυσαν σχεδόν όλα τα περιστατικά Covid-19 στο νοσοκομείο τους και βρήκαν ότι από φέτος τον Μάρτιο και μετά περίπου, το 17% των κρουσμάτων λόγω Δέλτα είναι εμβολιασμένοι, ένα σχεδόν τριπλάσιο ποσοστό περιπτώσεων breakthrough σε σχέση με όλες μαζί τις άλλες παραλλαγές του κορονοϊού. Επίσης η έρευνα, με επικεφαλής τον μοριακό παθολόγο Τζέιμς Μάσερ, βρήκε ότι τα επίπεδα Ct (άρα και ιικού φορτίου) ήταν παρόμοια σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους.

Κορονοϊός: Τα καλά νέα

Όμως, σύμφωνα με ερευνητές από τη Σιγκαπούρη, οι εμβολιασμένοι που μολύνονται από τη Δέλτα μπορεί να παραμένουν μεταδοτικοί για μικρότερο χρονικό διάστημα. Η μελέτη από το Εθνικό Κέντρο Λοιμωδών Νόσων της χώρας συνέκρινε τα ιικά φορτία σε ημερήσια βάση μεταξύ ανεμβολίαστων και εμβολιασμένων που είχαν διαγνωστεί θετικοί στον κορονοϊό. Ενώ τα ιικά φορτία της Δέλτα ήταν παρόμοια στις δύο ομάδες κατά την πρώτη εβδομάδα της λοίμωξης, μειώνονταν γρήγορα μετά την έβδομη μέρα στους εμβολιασμένους.

«Με δεδομένα τα υψηλά επίπεδα του ιού κατά την πρώτη εβδομάδα της ασθένειας λόγω της Δέλτα, μέτρα όπως οι μάσκες και η υγιεινή των χεριών, που μπορούν να μειώσουν τη μετάδοση, είναι σημαντικά, άσχετα αν έχει κανείς εμβολιαστεί ή όχι», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μπάρναμπι Γιανγκ.

Εξάλλου, η συνεχιζόμενη μεγάλη μελέτη στη Βρετανία REACT-1, με επικεφαλής επιστήμονες του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, η οποία κάθε λίγες εβδομάδες κάνει τεστ σε περισσότερα από 100.000 άτομα, μετά από ανάλυση τυχαίων δειγμάτων για το ιικό φορτίο τους, βρήκε ότι κατά το τρίμηνο Μαΐου-Ιουλίου, που η Δέλτα συνεχώς αύξανε την παρουσία της, όσοι είχαν εμβολιαστεί και είχαν διαγνωστεί θετικοί για κορονοϊό είχαν κατά μέσο όρο χαμηλότερο ιικό φορτίο σε σχέση με τους ανεμβολίαστους.

Κορονοϊός: Ποιο εμβόλιο αντιμετωπίζει την μετάλλαξη Δέλτα αποτελεσματικότερα

Παράλληλα, οι πολίτες σε όλο τον πλανήτη σπεύδουν να εμβολιαστούν, όμως πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι μεταλλάξεις μπορεί να χτυπήσουν και τους εμβολιασμένους. Ποιο εμβόλιο όμως προστατεύει καλύτερα από την μετάλλαξη Δέλτα;

Τα εγκεκριμένα εμβόλια έναντι του ιού SARS-CoV-2 έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο της πανδημίας, αλλά έχουν σχεδιαστεί στις αρχές της πανδημίας πριν εμφανιστούν τα νεότερα στελέχη. Κάποια από τα στελέχη αυτά έχουν τη δυνατότητα να ξεπερνούν την ανοσία που παρέχουν τα εμβόλια.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.

Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο διεθνές περιοδικό Lancet (E.C.Wall και συνεργάτες, AZD1222-induced neutralising antibody activity against SARS-CoV-2 Delta VOC, DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)01462-8) εκτιμήθηκε η αποτελεσματικότητα του εμβολίου της εταιρείας AstraZeneca ενάντια στο νέο στέλεχος Δέλτα.

Όσον αφορά στην παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό με δύο δόσεις ASTRA ZENECA (AZD1222), σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες (55/63, 87%) είχαν ανιχνεύσιμα εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι των στελεχών D614G (αρχικό στέλεχος) και Β.1.1.7 (στέλεχος άλφα, Ηνωμένο Βασίλειο), ενώ σημαντικά λιγότεροι εμβολιασμένοι είχαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του Β.1.351 (στέλεχος Βήτα, Νότια Αφρική) (38/63, 60%) και του Β.1.617.2 (στέλεχος Δέλτα, Ινδία) (39/63, 62%).

Αντίθετα, άνω του 95% από τους εμβολιασμένους με τις δύο δόσεις του εμβολίου Pfizer (BNT162b2) ανέπτυξαν εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι των στελεχών Βήτα και Δέλτα.Ακόμη ένα σημαντικό εύρημα της μελέτης έγκειται στο ότι οι συμμετέχοντες με προηγούμενη λοίμωξη COVID-19 είχαν σημαντικά υψηλότερα εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι σε όλα τα στελέχη μετά από μία μόνο δόση του εμβολίου ASTRA ZENECA (AZD1222) συγκριτικά με όσους δεν είχαν νοσήσει. Συμπερασματικά, οι ερευνητές της μελέτης σημειώνουν ότι οι εμβολιασθέντες με το ASTRA ZENECA έχουν υποδεέστερη αντισωματική απάντηση έναντι του SARS-CoV-2 συγκριτικά με το Pfizer, το οποίο συνάδει τόσο με τα δεδομένα των κλινικών μελετών όσο και με τα προσφάτως δημοσιευμένα δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενάντια στο στέλεχος B.1.617.2 (60% ASTRA ZENECA έναντι 79% BNT162b2) και στο στέλεχος Β.1.1.7 (73% AZD1222 έναντι 92% Pfizer) (Lancet. 2021; 397: 2461-2462; MedRxiv https://doi.org/10.1101/2021.05.22.21257658).

Πρόσφατη προδημοσίευση των A.Choi και συνεργατών (https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.06.28.449914v1) ανέλυσε την ικανότητα εξουδετέρωσης στελεχών του SARS-CoV-2. Οι ερευνητές συλλέξανε ορούς εμβολιασμένων με δύο δόσεις του εμβολίου Moderna μία εβδομάδα μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου και έλεγξαν την ικανότητα εξουδετέρωσης στο εργαστήριο. Ο πλήρης εμβολιασμός οδήγησε σε παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων απέναντι σε όλα τα στελέχη, όπως το στέλεχος Βήτα (B.1.351, Νότιας Αφρικής), το στέλεχος Β.1.617 (Ινδίας), το στέλεχος Κάππα (Β.1.617.1), το στέλεχος Δέλτα (Β.1.617.2), το στέλεχος Ητα (Β.1.525, Νιγηρίας), το στέλεχος Α.23.1 (Ουγκάντα) και το στέλεχος Α.VOI.V2 (Αγκόλα).

Συμπερασματικά, τα ανωτέρω δεδομένα δείχνουν ότι αφενός είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί το πλήρες εμβολιαστικό πρόγραμμα και με τις δύο δόσεις των εμβολίων AstraZeneca, Pfizer και Moderna καθώς προσφέρουν προστασία ενάντια και στα νεότερα στελέχη του SARS-CoV-2. Μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα περίπου το 50% των Ελλήνων έχει λάβει τουλάχιστον την 1η δόση του εμβολίου και στο 36% ο εμβολιασμός έχει ολοκληρωθεί. Αφετέρου αξίζει να αξιολογηθεί η πιθανή χορήγηση αναμνηστικών δόσεων ειδικά για όσους έχουν χαμηλή αντισωματική απάντηση.