Μεγάλη αλλαγή στα σούπερ μάρκετ: Τέλος στα «κόλπα» με τις τιμές

Σούπερ μάρκετ: Τι αλλάζει στην αναγραφή των τιμών. «Φρένο» στα τρικ με τις συσκευασίες των προϊόντων στα Σούπερ μάρκετ. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

Σε πονοκέφαλο διαρκείας εξελίσσεται η «μάχη» στα σούπερ μάρκετ, με τις τιμές να καλπάζουν και τη μία αύξηση να διαδέχεται την άλλη και να μην υπάρχει στο ορίζοντα η προοπτική αποκλιμάκωσης.

Για την μέση ελληνική οικογένεια η επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ αναδεικνύεται σαν μία από τις μεγαλύτερες δοκιμασίες, με αποτέλεσμα πολλοί καταναλωτές να έχουν κάνει σημαντικές περικοπές στα ψώνια τους, προκειμένου να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις βασικές τους υποχρεώσεις.

Με βάση τα στοιχεία που έχει παρουσιάσει η Eurostat στην Ελλάδα ο σχετικός δείκτης για τα είδη διαστροφής είναι αυξημένες σε τέτοια επίπεδα που όντως υπολείπεται του αντίστοιχου δείκτη που διαμορφώνεται σε χώρες της ΕΕ, αλλά και του μέσου όρου.

Σούπερ μάρκετ: Αλλάζει ο τρόπος αναγραφής των τιμών

Στην κυβέρνηση, πάντως, και ειδικά στο υπουργείο Ανάπτυξης αναζητούν τρόπος αναχαίτισης της ακρίβειας.

Έτσι ένα από τα μέτρα που σχεδιάζονται είναι η αλλαγή στον τρόπο αναγραφής των τιμών, έτσι ώστε να αποφεύγεται το τρικ που τελευταία χρησιμοποιούν κάποιες βιομηχανίες, με την μείωση της ποσότητας, ώστε να φαίνεται πιο μικρή η αύξηση που επιβάλλεται.

Συγκεκριμένα, με βάση τα εν στοιχεία της Eurostat ο πληθωρισμός στα είδη διατροφής είναι αυξημένος για τον Δεκέμβριο του 2022, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021 και τρέχει με ρυθμό 15,6%.

Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ, διαμορφώνεται σε 18,2%, ενώ υψηλότερος από την Ελλάδα είναι σε χώρες όπως η Γερμανία με 20,5%, η Πορτογαλία με 20,4% και η Ισπανία με 15,90%, ενώ αντίθετα χαμηλότερος είναι στην Ιταλία με 13,3%.

Εκείνο, πάντως, που κάνει την κατάσταση στην Ελλάδα να μοιάζει ίσως περισσότερο δύσκολη σε σχέση με τις άλλες χώρες, είναι το γεγονός ότι οι τιμές σε προϊόντα που έχουν περίοπτη θέση στο οικογενειακό καλάθι, είναι πολύ υψηλές, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τα κρέατα (αιγοπρόβειο, χοιρινό και βόειο), τα γαλακτοκομικά και το ελαιόλαδο.

Για παράδειγμα, η τιμή για το γιαούρτι, η τιμή του οποίου έχει αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο κατά 26,6% στην Ελλάδα, έναντι αύξησης 23,6% στην ΕΕ.

Επίσης, σύμφωνα με την Eurostat στην Ελλάδα το αιγοπρόβειο κρέας έχει ακριβύνει πολύ περισσότερο από άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Συγκεκριμένα παρουσίασε αύξηση κατά 10,10% στην Ελλάδα, έναντι 2,3% στην Ισπανία, 8,3% στην Πορτογαλία και 9% στην Ιταλία.

Σούπερ μάρκετ: Ανοδος σε κρέας και γαλακτοκομικά

Το βόειο αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά 18,7%, ενώ σε μέσα επίπεδα στην ΕΕ η αύξηση ήταν 13,90%. Αντίστοιχα για το χοιρινό η άνοδος ήταν 19,7% και στην ΕΕ ήταν 18,4%.

Μεγαλύτερες ανατιμήσεις σε σύγκριση με την Ισπανία και την Ιταλία καταγράφηκαν στα τυριά (25,2% στην Ελλάδα έναντι 22,10% στην Ισπανία και 17,50% στην Ιταλία), με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να διαμορφώνεται σε 26,90%.

Υψηλή ετήσια αύξηση έχει καταγραφεί και στο φρέσκο γάλα 26%, ενώ στην Ε.Ε. ήταν 31,10%. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη αν συνυπολογίσει κανείς ότι ούτως η άλλος η μέση τιμή στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.

Διαμορφώνεται στο 1,63 ευρώ το λίτρο, έναντι 1,37 ευρώ ανά λίτρο στην Ισπανία και 1,04 ευρώ ανά λίτρο στην Πορτογαλία.

Στο υπουργείο Ανάπτυξη πάντως υπάρχει έντονος προβληματισμός και αναζητούνται τρόποι να τιθασευτεί η ακρίβεια, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό.

Όπως έχει σημειώσει πρόσφατα ο υπουργός Αδωνις Γεωργιάδης πρόθεση του υπουργείου είναι να θεσμοθετήσει αλλαγές στον τρόπο αναγραφής της τιμής ανά μονάδα μέτρησης στα προϊόντα που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ώστε να υπάρχει καλύτερη εικόνα για τον καταναλωτή και να πάψει το τρικ που εφαρμόζουν κάποιες βιομηχανίες, που μειώνουν το προϊόν, ώστε η όποια αύξηση παρουσιάζουν να είναι δήθεν μικρότερη, ενώ στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερη.

Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες αυξήσεις τιμών όπως παρουσιάζονται σε δημοσιεύματα εφημερίδων οι οποίες, όπως είπε, δημιουργούν την εντύπωση μιας γενικευμένης εικόνας ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει ότι είναι μεμονωμένες περιπτώσεις.

Σε ό,τι αφορά στους ελέγχους επεσήμανε ότι τα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους καταστήματα τροφίμων που επηρεάζουν το 95% των εξόδων είναι περίπου 5.000 ενώ 35.000 είναι το σύνολο των επιχειρήσεων τροφίμων στην χώρα, οπότε ο βασικός έλεγχος, από την ΔΙΜΕΑ και τις περιφερειακές μονάδες ελέγχου, εστιάζεται κυρίως στις 5.000.

Για την αλλαγή συσκευασίας από τις βιομηχανίες επισημάνθηκε ότι δεν είναι παράνομη πρακτική, αλλά πρέπει να αναγράφεται η ποσότητα του προϊόντος που περιέχει. Παράνομο είναι στη συσκευασία να μην αναγράφονται οι πραγματικές πληροφορίες για το προϊόν (γραμμάρια κλπ) ενώ σχετικά με τη συζήτηση για το πότε υπάρχει αισχροκέρδεια όταν μικραίνει η συσκευασία ή αλλάζει η τιμή, ο γενικός γραμματέας εξήγησε ότι αυτό ορίζεται από τη χονδρική τιμή που έχει αγοράσει η επιχείρηση και αυτό είναι ένα θέμα που υπάγεται στους ελέγχους που πραγματοποιεί η ΔΙΜΕΑ.

Σημειώθηκε ακόμη, ότι αυτό που έχει αλλάξει στους ελέγχους σε σχέση με το παρελθόν είναι ότι δεν γίνονται πλέον «έλεγχοι πεδίου», δηλαδή από κοντά στο κάθε μαγαζί, αλλά γίνεται ανταλλαγή στοιχείων ηλεκτρονικά «από το γραφείο» και έτσι, για πρώτη φορά, όπως υπογράμμισε, γίνονται μαζικοί και καθολικοί έλεγχοι. «Γι’ αυτό ξέρουμε το σύνολο της αισχροκέρδειας», σημείωσε ο υπουργός, καθώς γνωρίζουμε τι γίνεται στο σύνολο της αγοράς».

Σχετικά με την εισπραξιμότητα των προστίμων υπογραμμίστηκε ότι πλέον εισπράττονται στο σύνολό τους, καθώς η νομοθεσία δίνει αμάχητα πλεονεκτήματα στην δικαστική διαδικασία.

Επιπλέον, αναφέρθηκε ότι από την αρχή της πληθωριστικής κρίσης έχουν γίνει 4.000 έλεγχοι κατά της αισχροκέρδειας με πρόστιμα άνω των 3 εκατ. ευρώ και το μεγαλύτερο πρόστιμο, άνω των 600.000 ευρώ, που επιβλήθηκε σε σούπερ μάρκετ εισπράχθηκε στο ακέραιο.

Ο διοικητής της Διϋπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) Χαράλαμπος Μελισσινός σημείωσε ότι δεν γίνεται έλεγχος μόνο για τους 51 κωδικούς του καλαθιού αλλά ελέγχονται και τουλάχιστον δύο ανταγωνιστικά προϊόντα, δηλαδή περισσότεροι από 150 κωδικοί, και σε συνάρτηση με τα προϊόντα στην αποθήκη και ως προς τις ποσότητες.

Στην συνέντευξη Τύπου είχε κληθεί να τοποθετηθεί και ο Απόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας, ο οποίος είπε ότι τα στοιχεία που έχει για αυξήσεις στα σούπερ μάρκετ, δεν θα τα δημοσιοποιήσει αλλά θα τα δώσει στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου.

Σούπερ μάρκετ: Τι ισχύει για τις ανατιμήσεις

Αν και στο σύνολο των αλυσίδων το μέσο ελάχιστο κόστος του καλαθιού ανά μονάδα προϊόντος εξακολουθεί να παρουσιάζει μείωση, έχει αρχίσει να διαφαίνεται το κύμα ανατιμήσεων στις τιμές των τροφίμων που έχουν αναγγείλει ήδη φορείς της αγοράς και θα δυσχεράνουν την καθημερινότητα του μέσου καταναλωτή.

Επικεντρώνοντας την διερεύνηση στις 6 μεγαλύτερες αλυσίδες (οι οποίες συνολικά κατέχουν μερίδιο μεγαλύτερο από το 90% της αγοράς), διαπιστώνεται ότι η πλειονότητα αυτών, από την αρχή του εγχειρήματος σχεδίασε ένα «οικονομικό» καλάθι το ελάχιστο κόστος του οποίου διατηρήθηκε σταθερό για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σταθερό είναι πάντως το ελάχιστο κόστος του καλαθιού του νοικοκυριού την 12η εβδομάδα εφαρμογής τους μέτρου, ενώ οι ανατιμήσεις που παρατηρούνται στις τιμές των προϊόντων στην ευρύτερη αγορά, φαίνεται να μην επηρεάζουν σημαντικά το κόστος του καλαθιού μέχρι σήμερα.

Αυτό προκύπτει από την επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων που ανεβαίνουν στο portal του e-katanalotis την οποία πραγματοποίησε η εταιρεία Inesis, επισημαίνοντας, ωστόσο ότι η σταθερότητα που παρατηρείται στο ελάχιστο κόστος του καλαθιού των μεγάλων αλυσίδων ενδεχομένως να είναι και προάγγελος μελλοντικών αυξήσεων.

Επισημαίνεται, ακόμη, ότι σε πολλές περιπτώσεις οι αυξομειώσεις που καταγράφονται στις εβδομαδιαίες μεταβολές του μέσου ελάχιστου κόστος του καλαθιού δεν ξεπερνούν το 0.05%. Κοινώς η αύξηση ή/και μείωση στην αξία των καλαθιών σε πολλές περιπτώσεις είναι πάρα πολύ μικρή (μικρότερη από 30 λεπτά). Υποθέτοντας ότι αυξομειώσεις της τάξης του  ±0.05% υποδηλώνουν ένα αμετάβλητο καλάθι ως προς το ελάχιστο κόστος ανά μονάδα, τότε η εικόνα είναι ελαφρώς διαφορετική.

Πιο συγκεκριμένα, το 41,7% των αλυσίδων προσφέρει ένα καλάθι όπου το κόστος του παραμένει σταθερό (τιμή ανά μονάδα προϊόντος), για το 29,4% το κόστος αυξάνει, και μόλις το 23,5% προσφέρει καλάθι μειωμένου κόστους.