Ηλεκτρικό ρεύμα: «Βόμβα» αναμένεται να πέσει στους λογαριασμούς ρεύματος, εφόσον τελικά ισχύσουν και στην Ελλάδα οι αλλαγές στις επιδοτήσεις που προκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το ολλανδικό μοντέλο επιδοτήσεων στο ρεύμα που τέθηκαν σε ισχύ με την αλλαγή του χρόνου, φαίνεται πως άρεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που πλέον προτείνει να εφαρμοστούν αλλαγές και στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Έτσι, με εντολή Βρυξελλών, πάμε σε αλλαγές στο σύστημα επιδοτήσεων στο ρεύμα που υπάρχει σε ολόκληρη την Ευρώπη και τίθεται στο τραπέζι των συζητήσεων της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.
Οι προτάσεις της Κομισιόν βασίζονται σε ένα μοντέλο που θα έχει δύο στάδια επιδοτήσεων, με τη διάκριση να γίνεται ανάλογα με το εισόδημα, αλλά και έναν όρο ακόμα: Να υπάρχει μείωση της κατανάλωσης του ρεύματος.
Η αλλαγή δεν θα είναι άμεση, αλλά οι Βρυξέλλες προετοιμάζουν από τώρα το έδαφος για το νέο σύστημα που θα περιορίζει τις πολλές εκπτώσεις στους λογαριασμούς, αλλά δεν θα επηρεάζει -τουλάχιστον με όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής- τους πιο ευάλωτους. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με όσους δεν είναι στα πρόθυρα της φτώχειας.
Αναλυτικά:
- Το πρώτο στάδιο θα αφορά τους ευάλωτους καταναλωτές, όπου θα επιδοτείται το σύνολο της αύξησης των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος.
- Το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει τους καταναλωτές με μεσαία και υψηλά εισοδήματα με μεσαίες και υψηλές καταναλώσεις, όπου εκεί θα προβλέπεται κλιμακωτή επιδότηση με την προϋπόθεση ότι θα μειώνουν όμως και την κατανάλωση.
Το ολλανδικό μοντέλο προβλέπει πως τα νοικοκυριά δεν πληρώνουν περισσότερο από μία ανώτατη τιμή για φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια και τηλεθέρμανση μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο χρήσης. Έτσι, τα νοικοκυριά λαμβάνουν έκπτωση στον λογαριασμό ενέργειας χωρίς όμως να ισχύει η έκπτωση που δινόταν προς όλους τους λογαριασμούς.
Σε ό,τι αφορά τις παραπάνω αλλαγές που προωθεί η Κομισιόν, η Ελλάδα διαβεβαιώνει ότι το πλέγμα των μέτρων θα παραμείνει ίδιο μέχρι και τον Ιούλιο του 2023.
Οι επιδοτήσεις ρεύματος Ιανουαρίου 2023
Σε τρεις κλίμακες η επιδότηση για τους οικιακούς καταναλωτές:
- Για κατανάλωση έως 500 κιλοβατώρες, η επιδότηση διαμορφώνεται στα 330 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η κατηγορία αυτή αφορά το 90% των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Απορροφάται το 87% της αύξησης.
- Για κατανάλωση από 501 έως 1000 κιλοβατώρες, η επιδότηση διαμορφώνεται στα 280 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
- Για κατανάλωση πάνω από 1001 κιλοβατώρες, η επιδότηση διαμορφώνεται στα 190 ευρώ ανά μεγαβατώρα.Η κατηγορία αυτή αφορά το 2% των νοικοκυριών στην Ελλάδα.
Να σημειωθεί ότι ισχύει και πάλι μπόνους μειωμένης κατανάλωσης. Έτσι εάν ένα νοικοκυριό μειώσει την κατανάλωση κατά 15% σε σχέση με το 2021 η επιδότηση αυξάνεται κατά 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Για τα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, η επιδότηση διαμορφώνεται στα 378 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Απορροφάται σχεδόν το 100% της αύξησης.
Το συνολικό κόστος της επιδότησης για τα νοικοκυριά ανέρχεται στα 470 εκατ. ευρώ, ενώ το συνολικό ποσό της επιδότησης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις τον Ιανουάριο του 2023 ανέρχεται σε 840 εκατ. ευρώ και είναι διπλάσιο από τον μήνα Δεκέμβριο.
Γιατί πληρώνουμε ακόμα ακριβά το ηλεκτρικό ρεύμα
Η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση, καθώς είναι η μοναδική αγορά στην οποία δεν αποτυπώνεται η σημαντική αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο του TTF, η οποία έκλεισε τον Δεκέμβριο στα 119 ευρώ/μεγαβατώρα και υποχώρησε χθες στα 72 ευρώ, επιστρέφοντας στα επίπεδα προ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η τιμή της μεγαβατώρας στην ελληνική αγορά εξακολουθεί να είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη (269 ευρώ για σήμερα Τρίτη) και μάλιστα με απόκλιση κατά 120 ευρώ/μεγαβατώρα ακόμη και από τη γειτονική διασυνδεδεμένη αγορά της Βουλγαρίας και πάνω από 123 ευρώ από τις αγορές της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σε επίπεδο μήνα (Δεκέμβριος 2022) η Ελλάδα με τιμή στα 276,9 ευρώ/μεγαβατώρα είναι η 6η ακριβότερη αγορά της Ευρώπης, πίσω από το Βέλγιο (278,06 ευρώ), την Ιρλανδία (279,57), τη Γαλλία (279,57), την Ελβετία (289,19) και την Ιταλία (297,26). Σε επίπεδο έτους, ανεβαίνει θέση και καθίσταται η τρίτη ακριβότερη αγορά της Ευρώπης με τιμή στα 279,89 ευρώ/μεγαβατώρα, πίσω από την Ελβετία (282,43) και την Ιταλία που βρίσκεται στην πρώτη θέση με τιμή στα 304,17 ευρώ/ μεγαβατώρα.
Οι σημαντικές αποκλίσεις τιμών από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές βρέθηκαν στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης από την περασμένη εβδομάδα με την κυβέρνηση να τις αποδίδει στον διαφορετικό τρόπο που τιμολογούν το φυσικό αέριο οι εγχώριοι παραγωγοί σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Πράγματι στην Ελλάδα το μοντέλο τιμολόγησης του φυσικού αερίου λαμβάνει υπόψη τη μέση τιμή του προηγούμενου μήνα έναντι της ημερήσιας τιμής που διαμορφώνεται στη χρηματιστηριακή αγορά, μοντέλο τιμολόγησης που ισχύει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο ετεροχρονισμός αυτός δεν επιτρέπει την άμεση μετακύλιση στη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος της υποχώρησης της τιμής του φυσικού αερίου, κάτι που συνέβη στις υπόλοιπες αγορές, όπου οι τιμές κατρακύλησαν ακόμη και σε μηδενικά επίπεδα. Εάν μόνο αυτός ο παράγοντας έκανε τη διαφορά στις τιμές, τότε θα ήταν ζήτημα χρόνου η σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που δεν επιβεβαιώνουν τα στοιχεία για τη μέση τιμή του Δεκεμβρίου και πολύ περισσότερο για τη μέση τιμή το 2022, αλλά και τα στοιχεία για την προ κρίσης περίοδο, όπου η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των χωρών με τις υψηλότερες τιμές ρεύματος στη χονδρική αγορά.
Η βασική αιτία των υψηλών τιμών βρίσκεται στο μείγμα καυσίμου για ηλεκτροπαραγωγή, στο οποίο κυρίαρχη θέση έχει το φυσικό αέριο με ποσοστό πάνω από 40%. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπως η Γαλλία όπου την οριακή τιμή του συστήματος μπορεί να ορίζουν για κάποιες ημέρες τα πυρηνικά, ή τη Γερμανία και τις χώρες της Β. Ευρώπης τα αιολικά, κάτι που συνέβη τις προηγούμενες ημέρες όταν η αιολική παραγωγή στη Γερμανία έφτασε στο 85% και στη Δανία στο 130%, στην Ελλάδα την οριακή τιμή καθορίζει το ακριβό φυσικό αέριο. Η συμμετοχή του λιγνίτη είναι χαμηλή, ενώ οι ΑΠΕ μόνο για μερικές ώρες μπορούν να ορίσουν τιμή.