Καιρός: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα τελευταία περίπου 30 χρόνια στην Ελλάδα, όπου η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς στον πλανήτη μας, έχουμε χάσει από τις παραλίες μας περίπου 250 τετραγωνικά χιλιόμετρα, γεγονός που ισοδυναμεί με ένα τεράστιο κόστος.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο ακαδημαϊκός Κώστας Συνολάκης, καθηγητής Φυσικών Καταστροφών Πολυτεχνείο Κρήτης, σε συνέντευξη που έδωσε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Το GPS της Επικαιρότητας» με τον Θάνο Σιαφάκα.
Είναι μια τεράστια έκταση την οποία έχουμε χάσει και αυτό συνεχίζεται γιατί οι παραλίες μας από τη στιγμή που έχουν συρρικνωθεί πάρα πολύ, μετά η διάβρωση επιταχύνεται, σημείωσε ο κ. Συνολάκης.
«Κάναμε μερικούς υπολογισμούς στο ερευνητικό κέντρο της Ακαδημίας και σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας το κόστος φτάνει περίπου τα 2,6 δις τον χρόνο. (…) Άμα έχεις χάσει 250 τετραγωνικά μέτρα παραλίας και κάθε τετραγωνικό μέτρο, υπάρχουν υπολογισμοί ότι αφήνει περίπου από 10 έως 15 ευρώ στην τοπική οικονομία. (…) Αυτά τα έχουμε ήδη χάσει, αλλά τα έχουμε χάσει σε ετήσια βάση, γιατί κάθε χρόνο προστίθεται η διάβρωση.
»Όταν λοιπόν έχουμε χάσει 250 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αυτό είναι μια έκταση την οποία αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να την αξιοποιήσουμε. Άρα το κόστος το οποίο μας στοιχίζει είναι αυτό, είναι περίπου 2,9 δις, στα οποία προστίθενται περίπου 81 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, το οποίο είναι το κόστος από τη διάβρωση η οποία γίνεται τώρα, η οποία συνεχίζεται» επισήμανε ο κ. Συνολάκης,.
Μάλιστα σημείωσε πως αυτό είναι μόνο και μόνο το οικονομικό κόστος από την απώλεια του εισοδήματος, ενώ το επόμενο κομμάτι είναι ότι θα υπάρχουν σημεία στην Ελλάδα με κατασκευές κοντά στον αιγιαλό, σε νησιά, στην Πελοπόννησο, σε όλη την Ελλάδα που θα κινδυνεύσουν.
«Φανταστείτε ότι ακόμα και μέχρι το 2050 που υπολογίζεται ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας μπορεί να φτάσει 20 με 30 εκατοστά, σε μερικές παραλίες θα προχωρήσει η ακτογραμμή μέσα ίσως και μέχρι 30 μέτρα. Εξαρτάται από την κλίση της παραλίας. (…) Καταρχάς, αυτό που θα χαθεί, ίσως και πιο άμεσα, η Βουλιαγμένη, θα γίνει κάποια στιγμή νησί. Αντίστοιχα, μικρά νησάκια τα οποία είναι πολύ κοντά στη στάθμη της θάλασσας, δεν θα υπάρχουν» προσέθεσε ο κ. Συνολάκης.
Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό, στην Κρήτη υπήρχε μια παραλία που λεγόταν Καλύβια, η οποία ήταν λίγο έξω από τα Χανιά και εξαφανίστηκε τελείως γιατί έγιναν τεράστιες αμμοληψίες τη δεκαετία του 50 για να χτιστεί το αεροδρόμιο της Σούδας, ενώ άλλες παραλίες που έχουν τεράστιο πρόβλημα είναι στον Πλατανιά στην Κρήτη που υπάρχει μεγάλο πρόβλημα διάβρωσης.
«Μάλιστα, στη Βουλή διάφοροι δήμοι έκαναν δηλώσεις ότι άνθρωποι πληρώνουν ΕΝΦΙΑ για γη η οποία τώρα πλέον είναι υποθαλάσσια. Δεν υπάρχει πλέον αλλά υπήρχε στα συμβόλαιά τους. Έχουν εξαφανιστεί πάρα πολύ μεγάλες εκτάσεις στα νησιά. Η παραλία, ας πούμε στον Πλατύ Γιαλό, στη Σίφνο, κινδυνεύει. Κάποια στιγμή μπορεί να εξαφανιστεί» συμπλήρωσε.
Είμαστε στην «κόκκινη ζώνη», τόνισε καταλήγοντας, γιατί αργήσαμε πάρα πολύ και αργούμε να πάρουμε μέτρα για να σταθεροποιήσουμε τις παραλίες μας.
«Η πιο επιεικής εξήγηση που θα δώσω είναι ότι επειδή στην Ελλάδα δεν είχαμε τεχνογνωσία όσον αφορά την προστασία των παραλιών, αυτό γινόταν από λιμενολόγους, οι οποίοι το μόνο πράγμα που ξέρανε να κάνουν, είναι αυτό που λέμε σκληρά έργα, δηλαδή έργα με μπετόν, με πέτρες. Αυτά τα έργα έχει αποδειχθεί ότι τις περισσότερες φορές αυξάνουν τη διάβρωση. Δεν την μειώνουν. Και αυτό λοιπόν το πράγμα μας πήρε πάρα πολλά χρόνια στην Ελλάδα να αρχίσει να γίνεται κατανοητό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Συνολάκης.
Καιρός: Οι νύχτες πλέον είναι πρόβλημα – Τι συμβαίνει στο σώμα μας
«Θα πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα καιρικά δεδομένα, γιατί όλα δείχνουν ότι οδηγούμαστε προς νέες καιρικές συνθήκες, όπως αυτές που έχουμε φέτος, οι οποίες σε λίγα χρόνια θα γίνουν μια κανονικότητα» τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής – πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Ανδρέας Καζαντζίδης, σχετικά με τις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται αρχές Ιουνίου, στην Ελλάδα.
Παράλληλα, εξηγεί γιατί πλήττονται από καύσωνες συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, όπως, η ανατολική Στερεά Ελλάδα, η Θεσσαλία, η ανατολική Πελοπόννησος, κ.α. Όπως σημειώνει ο Ανδρέας Καζαντζίδης, «ίσως θα πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε μόνο για τις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά να μιλάμε και για πιο βιομετεωρολογικά δεδομένα, όπως για παράδειγμα ο δείκτης δυσφορίας» και προσθέτει: «Ο δείκτης δυσφορίας δεν έχει σχέση μόνο με το πού φθάνει η θερμοκρασία, αλλά ποιο είναι το ποσοστό της υγρασίας, ποια είναι η ηλιακή ακτινοβολία, ποια είναι τα επίπεδα ρύπανσης από την αφρικανική σκόνη, που σημειωτέον είχαμε πολλά φέτος, καθώς και πόση ένταση έχει ο άνεμος, ο οποίος όταν φυσά, δρα καταπραϋντικά.
Σύμφωνα τα όσα προανέφερα, δεν είναι μόνο οι υψηλές θερμοκρασίες το πρόβλημα, διότι η δυσφορία που προκαλείται από τις υψηλές θερμοκρασίες, έχει σχέση και με άλλους παράγοντες. Άλλωστε, υπάρχει ένας ολόκληρος κλάδος, που λέγεται βιομετεωρολογία, δηλαδή η επίδραση των καιρικών συνθηκών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ίσως, λοιπόν, θα πρέπει να συζητάμε για το ποιος είναι ο δείκτης δυσφορίας, δηλαδή, αν για παράδειγμα, είναι στο κόκκινο, στο πράσινο ή στο κίτρινο και ως εκ τούτου ο κόσμος να αρχίσει σιγά – σιγά να εκπαιδεύεται».
Επίσης, ο Ανδρέας Καζαντζίδης, σημειώνει ότι «η επιβάρυνση του ανθρώπινου οργανισμού έχει να κάνει και με το γεγονός ότι καταγράφονται υψηλές ελάχιστες θερμοκρασίες κατά τις νυχτερινές ώρες» και συνεχίζει: «Ναι μεν μεσημβρινές ώρες, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, όλοι μας προσπαθούμε κάπως να προστατευθούμε, αλλά το σημαντικό είναι το πώς διαμορφώνεται η θερμοκρασία τις υπόλοιπες ώρες και κυρίως τη νύχτα. Δηλαδή, είναι σημαντικό η θερμοκρασία να πέφτει τη νύχτα κάτω από τους 25 βαθμούς Κελσίου, διότι όταν τους ξεπερνά, τότε μιλάμε πια για τις λεγόμενες τροπικές νύχτες. Όταν λοιπόν έχουμε σταθερά υψηλές θερμοκρασίες, δηλαδή 40 βαθμούς το μεσημέρι και 28 με 30 τη νύχτα, τότε η επιβάρυνση στον ανθρώπινο οργανισμό είναι σημαντική».
Παράλληλα, όπως υπογραμμίζει, «οι μακροχρόνιες επιπτώσεις από το θερμικό στρες, σύμφωνα με τις στατιστικές, έχουν να κάνουν με ασθένειες, όπως καρδιολογικά προβλήματα, αλλά ακόμα και με θανάτους, για αυτό θα πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται».
Οι μετεωρολογικές προγνώσεις πρέπει να επικεντρώνονται στις περιφέρειες
Όσον αφορά στο γεγονός ότι καταγράφονται υψηλότερες θερμοκρασίες στην ανατολική πλευρά της χώρας, συγκριτικά με την δυτική, ο Ανδρέα Καζαντζίδης λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «αυτό έχει σχέση με την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, η οποία ευνοεί τις θερμές αέριες μάζες να κινηθούν προς τις ανατολικές περιοχές, όμως, κάποια άλλη στιγμή θα συμβεί το αντίθετο».
Ακόμη, αναφέρει ότι «στις περιπτώσεις καύσωνα είναι σε πιο καλή μοίρα οι παραθαλάσσιες περιοχές, σε σχέση με τις ηπειρωτικές και ειδικά τις πεδινές περιοχές, για αυτό και υπάρχουν κάποια hot – spot ας το πούμε έτσι, όπου οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν πάντα πάρα πολύ ψηλά, όπως είναι οι περιοχές, της Βοιωτίας, της Λάρισας, της Σπάρτης, του Άργους, κ.α., αλλά και πιο βόρεια, όπως οι περιοχές της πεδιάδας της Γιαννιτσών, και των Σερρών».
«Αυτό όμως, που έχει ιδιαίτερη σημασία» τονίζει ο καθηγητής στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, «είναι το γεγονός ότι οι μετεωρολογικές προγνώσεις και οι οδηγίες που δίνονται, θα πρέπει να είναι λίγο πιο επικεντρωμένες σε επίπεδο περιφέρειας και όχι να λέμε ότι όλη η χώρα καίγεται από τις υψηλές θερμοκρασίες».
Και τούτο διότι, όπως λέει, «οι πολίτες αρχίζουν να θεωρούν ότι οι προγνώσεις είναι υπερβολικές, όταν δεν επιβεβαιώνονται στις περιοχές, όπου κατοικούν».
Όσον αφορά στο γεγονός ότι οι πολλές πυρκαγιές καταγράφονται σε περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Εύβοιας, της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας και νησιών του Ιονίου, ο Ανδρέας Καζαντζίδης σημειώνει: «Υπάρχουν περιοχές όπου έχουν υψηλούς ανέμους και είναι αρκετά ξηρές, αφού δέχονται λιγότερες βροχές, καθ΄ όλη την διάρκεια της χρονιάς.
Παράλληλα, καταγράφονται πάντα σημαντικές διαφορές στις βροχοπτώσεις ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική πλευρά της χώρας, που χωρίζονται από την οροσειρά της Πίνδου και την ορεινή γραμμή στο κέντρο της Πελοποννήσου, δηλαδή από τον Γράμμο μέχρι και τον Ταΰγετο.
Ως εκ τούτου, στη δυτική πλευρά της χώρας καταγράφονται οι περισσότερες βροχοπτώσεις και άρα, υπάρχει περισσότερη υγρασία στο έδαφος, σε αντίθεση με την ανατολική, η οποία είναι πιο ευάλωτη.
Αν τώρα, αυτό το γεγονός συνδυαστεί και με ανέμους, οι οποίοι τον Αύγουστο συνήθως είναι τα μελτέμια που φυσούν από τον Έβρο, όπου πέρυσι είχαμε τις μεγάλες πυρκαγιές, και φθάνουν μέχρι και την Αττική, τότε μπορούμε να πούμε ότι είναι επιβαρυντικό».
Σοκ και δέος με τον καιρό: Δείτε τι έρχεται στην Ελλάδα σε λίγες ημέρες – Τι είδαν οι Αμερικανοί
Καθώς περάσαμε το πρώτο κύμα με πολλή ζέστη και το πρώτο κύμα καύσωνα μέσα στον Ιούνιο, οι προβλέψεις για το… παρακάτω δεν είναι καθόλου καλές, μιας και οι μεσοπρόθεσμες προγνώσεις των μεγαλύτερων κέντρων σε Ευρώπη και ΗΠΑ κάνουν λόγο για καλοκαίρι-κόλαση!
Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (ΝΟΑΑ) στην πρόγνωση για την Ευρώπη «βλέπει» στην περιοχή των Βαλκανίων και στη χώρα μας άνοδο της μέσης θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο, από τις μέσες τιμές των προηγούμενων 30 ετών.
Η απόκλιση είναι πολύ σημαντική, καθώς αυτό σημαίνει πως σε περιπτώσεις κυμάτων ζέστης, τα θερμόμετρα μπορεί να δείξουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
«Τα τρία μεγαλύτερα προγνωστικά κέντρα ατμοσφαιρικών και ωκεανογραφικών δεδομένων συμφωνούν ότι το καλοκαίρι του 2024 στην Ευρώπη προβλέπεται εξαιρετικά θερμό σε σύγκριση με τα τελευταία 30 χρόνια», αναφέρει στην «Καθημερινή» ο κύριος Σταύρος Ντάφης, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
«Αναλύοντας τα νεότερα προγνωστικά δεδομένα για την θερμοκρασία της ΝΟΑΑ, η περιοχή των Βαλκανίων και γενικά της Ανατολικής Ευρώπης, προβλέπεται να βιώσουν τις υψηλότερες θερμοκρασιακές αποκλίσεις το φετινό καλοκαίρι», συμπληρώνει ο κύριος Ντάφης.
Σύμφωνα με τις καταγραφές του ΝΟΑΑ, το πρώτο δεκαήμερο Ιουνίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες υψηλότερες των μέσων τιμών της περιόδου 1990-2020 κατά 3 βαθμούς Κελσίου στην Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, κατά 4 βαθμούς στη Θεσσαλία και στο μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, ενώ υπήρξαν τάσεις ανόδου έως και 5 βαθμούς από τα κανονικά για την εποχή σε Θράκη και Βόρειο Αιγαίο.
Καιρός: Έρχεται η La Niña!
Το μετεωρολογικό φαινόμενο La Niña θα φθάσει αργότερα φέτος και θα φέρει μαζί του πιο δροσερές θερμοκρασίες, έπειτα από τα ρεκόρ ζέστης που προκάλεσε το φαινόμενο El Niño εδώ και έναν χρόνο.
«Το φαινόμενο El Niño 2023/24, που συνέβαλε στην τροφοδότηση της αύξησης των παγκόσμιων θερμοκρασιών και των ακραίων μετεωρολογικών συνθηκών σε ολόκληρο τον κόσμο, δείχνει ότι φθάνει στο τέλος του.
Το πιθανότερο είναι η επιστροφή στις συνθήκες του La Niña αργότερα αυτόν τον χρόνο», σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας.
Υπάρχουν 60% πιθανότητες το φαινόμενο La Niña να εμφανισθεί κατά την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου και αυξάνονται στο 70% για την περίοδο Αυγούστου-Νοεμβρίου, σύμφωνα με τον Οργανισμό που θεωρεί ότι «ο κίνδυνος επανεμφάνισης του El Niño κατά την περίοδο αυτή είναι αμελητέα».
Για την περίοδο Ιουνίου-Αυγούστου, ο Οργανισμός εκτιμά ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες (50%) οι συνθήκες να είναι ουδέτερες – ούτε El Niño ούτε La Niña – ή μεταβατικές προς την La Niña
Το φαινόμενο La Niña συνίσταται στην υποχώρηση σε μεγάλη κλίμακα των θερμοκρασιών επιφανείας των ωκεανών στον κεντρικό και ανατολικό Ειρηνικό στην ζώνη του Ισημερινού.
Συνδέεται με μεταβολές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην τροπική ζώνη: άνεμος, ατμοσφαιρική πίεση και βροχοπτώσεις.
Ωστόσο, η ακριβής επίδραση του φαινομένου ποικίλλει ανάλογα με την ένταση, την διάρκεια, αλλά επίσης και την περίοδο του έτους κατά την οποία εκδηλώνεται και την διάδραση με άλλα κλιματικά φαινόμενα, επισημαίνει η υπηρεσία του ΟΗΕ.
Η επίδραση ποικίλλει επίσης ανάλογα με τις περιοχές. Στην τροπική ζώνη, το La Niña παράγει κλιματικές συνέπειες αντίθετες με εκείνες του El Niño.
Πάντως, τα φυσικά κλιματικά φαινόμενα «εκδηλώνονται πλέον στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής που προκλήθηκε από τον άνθρωπο, που αυξάνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, οξύνει τις ακραίες μετεωρολογικές και κλιματικές συνθήκες και έχει επίδραση στα εποχικά μοτίβα των βροχοπτώσεων και των θερμοκρασιών», υπενθυμίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας.
Κάθε μήνα από τον Ιούνιο 2023 έχει καταγραφεί και νέο ρεκόρ υψών θερμοκρασιών – και το 2023 ήταν μακράν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ.
«Το τέλος του φαινομένου El Niño δεν σημαίνει παύση στην κλιματική αλλαγή μακροπρόθεσμα, διότι ο πλανήτης μας θα συνεχίζει να θερμαίνεται εξαιτίας των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου που παγιδεύουν την ζέστη.
Οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας θα συνεχίσουν να παίζουν σημαντικό όλο κατά την διάρκεια των προσεχών μηνών», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο Κο Μπάρετ, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας.
Ετσι, το φαινόμενο La Niña έχει ενσωματωθεί στις προβλέψεις της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) για την εποχή των κυκλώνων του 2024 στον βόρειο Ατλαντικό, που αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του Ιουνίου και θεωρείται ότι θα είναι εξαιρετικού χαρακτήρα και θα περιλαμβάνει τέσσερις έως επτά κυκλώνες της κατηγορίας 3 ή και περισσότερους, σύμφωνα με την NOAA.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας υπενθυμίζει ότι τα τελευταία εννέα χρόνια ήταν τα θερμότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ, παρά την δροσιστική επίδραση του φαινομένου La Niña από το 2020 μέχρι τις αρχές του 2023.
Οσο για το El Niño, κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο 2023 και είναι ένα από τα πέντε ισχυρότερα επεισόδια που έχουν εκδηλωθεί.
«Οι μετεωρολογικές μας συνθήκες εξακολουθούν να είναι περισσότερο ακραίες εξαιτίας της επιπλέον ζέστης και υγρασίας στην ατμόσφαιρά μας», επισημαίνει ο Κο Μπάρετ.
«Για τον λόγο αυτό η πρωτοβουλία Alertes για όλους παραμένει προτεραιότητα για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας».
Ο Οργανισμός του ΟΗΕ έχει θέσει ως προτεραιότητα την κάλυψη του παγκόσμιου πληθυσμού με σύστημα έγκαιρων συναγερμών για τους μετεωρολογικούς κινδύνους μέχρι το τέλος του 2027, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις πλέον υποβαθμισμένες ζώνες, όπως στην Αφρική.