Καιρός: Παγκόσμιο ρεκόρ θερμοκρασιών καταγράφηκαν φέτος. Ο Ιούνιος του 2024 ήταν ο πιο θερμός που έχει μετρηθεί ποτέ και κατέρριψε το ρεκόρ του αντίστοιχου μήνα του 2023.
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο Ιούνιος του 2024 ήταν ο δέκατος τρίτος συνεχόμενος μήνας κατά τη διάρκεια του οποίου καταγράφτηκε ρεκόρ μέσων θερμοκρασιών, σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιοποίησε σήμερα το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος.
Με τη σειρά ρεκόρ αυτή, τροφοδοτούμενη από την άνευ προηγουμένου υπερθέρμανση των ωκεανών, οι οποίοι απορροφούν το 90% της υπερβολικής ζέστης λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, «η μέση παγκόσμια θερμοκρασία κατά τους 12 τελευταίους μήνες (Ιούλιος 2023 – Ιούνιος 2024) είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφτεί ποτέ», τόνισε η υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του παρατηρητηρίου Κοπέρνικος.
Την περίοδο αυτή, η μέση θερμοκρασία ήταν κατά «1,64° Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο της προβιομηχανικής εποχής», από το 1850 ως το 1900, όταν ακόμη η αποψίλωση των δασών, η καύση άνθρακα, αερίου και πετρελαίου δεν είχαν οδηγήσει στην υπερθέρμανση της Γης.
Ο Ιούνιος του 2024 είναι εξάλλου «ο 12ος συνεχόμενος μήνας που ξεπεράστηκε κατά 1,5° Κελσίου ο μέσος όρος της προβιομηχανικής εποχής», τόνισε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, ο διευθυντής της C3S.
Το όριο του 1,5° Κελσίου είναι ο πιο φιλόδοξος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα (2015), την οποία είχαν προσυπογράψει σχεδόν όλες οι χώρες. Αυτή η ανωμαλία θα πρέπει να καταγράφεται πάντως για αρκετές δεκαετίες προτού θεωρηθεί πως το κλίμα έχει σταθεροποιηθεί στο επίπεδο αυτό.
Αν και η θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά περίπου 1,2° Κελσίου σε σύγκριση με την περίοδο 1850-1900, η GIEC —η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή— προβλέπει πως οι πιθανότητες είναι 50-50 να ξεπεραστεί το όριο αυτό την περίοδο 2030-2035 με τον τρέχοντα ρυθμό εκπομπών, η κορύφωση των οποίων αναμένεται να καταγραφτεί το 2025.
Τον Ιούνιο, ενώ το θερμόμετρο ήταν κοντά ή κάτω από το φυσιολογικό επίπεδο για την εποχή (της περιόδου 1991-2020), στη Γαλλία και στη δυτική Ευρώπη οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετώπισαν υψηλότερες, σε ορισμένες περιπτώσεις εξαιρετικά υψηλότερες, θερμοκρασίες.
Εξάλλου στη Σαουδική Αραβία πάνω από 1.300 άνθρωποι πέθαναν κατά το μεγάλο προσκύνημα στη Μέκκα, καθώς η θερμοκρασία έφθανε ως ακόμη και τους 51,8° Κελσίου στο μεγάλο τζαμί της ιερής πόλης του ισλάμ.
Στην Ελλάδα, η Ακρόπολη χρειάστηκε να κλείσει στα μέσα Ιουνίου, καθώς η θερμοκρασία ξεπερνούσε τους 44° Κελσίου. Στην Κίνα, ο βορράς, ανάμεσά τους και το Πεκίνο, υπέμεινε θερμοκρασίες πάνω από 40° Κελσίου, την ώρα που ο νότος σαρωνόταν από πλημμύρες.
Η Κένυα, το Αφγανιστάν και η Γαλλία επίσης χτυπήθηκαν από καταστροφικές πλημμύρες, άλλο φαινόμενο που επιτείνεται σε διεθνές επίπεδο εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς αυξάνεται η μέγιστη υγρασία στην ατμόσφαιρα και, κατά συνέπεια, η δυνητική ένταση των βροχοπτώσεων.
Στις ΗΠΑ και στο Μεξικό, τα κύματα θανατηφόρου καύσωνα στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου έγιναν 35 φορές πιο πιθανά εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, εκτίμησε το επιστημονικό δίκτυο αναφοράς World Weather Attribution (WWA).
Στο μέτωπο των πυρκαγιών, ο Ιούνιος στην Αμαζονία, που υπομένει ιστορική ξηρασία, ολοκλήρωσε το χειρότερο εξάμηνο τα τελευταία 20 χρόνια ως προς των αριθμό των εστιών, ενώ κηρύχθηκε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» στη Μάτου Γκρόσου ντου Σουλ της Βραζιλίας.
Άλλη συνέπεια των καυσώνων: οι πληθυσμοί των Βαλκανίων, του Πακιστάν και της Αιγύπτου υπέστησαν εκτεταμένες διακοπές της ηλεκτροδότησης, συνώνυμες με το ότι έπαυαν να λειτουργούν άκρως απαραίτητες συσκευές: συστήματα εξαερισμού, ανεμιστήρες, κλιματιστικά, ψυγεία…
Καθώς αναμένεται να εκδηλωθεί ως το τέλος της χρονιάς το κυκλικό κλιματικό φαινόμενα Λα Νίνια, συνώνυμο με χαμηλότερες θερμοκρασίες παγκοσμίως, «μπορούμε να αναμένουμε ότι η παγκόσμια θερμοκρασία θα μειωθεί τους επόμενους μήνες», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ζιλιέν Νικολά, επιστήμονας του C3S.
Η παγκόσμια θερμοκρασία στα τέλη του 2024 θα εξαρτηθεί κατά μεγάλο μέρος από την εξέλιξη του επιπέδου θερμότητας στους ωκεανούς, που καλύπτουν το 70% της επιφάνειας του πλανήτη και η θερμοκρασία των επιφανειακών νερών των οποίων είναι καθαρά πάνω από όλα τα χρονικά για πάνω από έναν χρόνο.
Η πολύ ασυνήθιστη ζέστη στην επιφάνεια του βόρειου Ατλαντικού ενίσχυσε έτσι την ισχύ του Μπέριλ, κυκλώνα μεγάλης ισχύος, που προκάλεσε καταστροφές στις Αντίλες από τον Ιούλιο. Άφησε πίσω του τουλάχιστον επτά νεκρούς στην Καραϊβική και στη Βενεζουέλα και πλέον απειλεί την αμερικανική πολιτεία Τέξας.
«Αν οι θερμοκρασίες-ρεκόρ επιμείνουν, παρά την εκδήλωση του Λα Νίνια, το 2024 μπορεί να είναι πιο ζεστό από το 2023», την πιο θερμή χρονιά στα χρονικά ως σήμερα, «όμως είναι πολύ νωρίς για να το πούμε», κατά τον Ζιλιέν Νικολά.
Καιρός: Οι νύχτες πλέον είναι πρόβλημα – Τι συμβαίνει στο σώμα μας
«Θα πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα καιρικά δεδομένα, γιατί όλα δείχνουν ότι οδηγούμαστε προς νέες καιρικές συνθήκες, όπως αυτές που έχουμε φέτος, οι οποίες σε λίγα χρόνια θα γίνουν μια κανονικότητα» τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής – πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Ανδρέας Καζαντζίδης, σχετικά με τις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται αρχές Ιουνίου, στην Ελλάδα.
Παράλληλα, εξηγεί γιατί πλήττονται από καύσωνες συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, όπως, η ανατολική Στερεά Ελλάδα, η Θεσσαλία, η ανατολική Πελοπόννησος, κ.α. Όπως σημειώνει ο Ανδρέας Καζαντζίδης, «ίσως θα πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε μόνο για τις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά να μιλάμε και για πιο βιομετεωρολογικά δεδομένα, όπως για παράδειγμα ο δείκτης δυσφορίας» και προσθέτει: «Ο δείκτης δυσφορίας δεν έχει σχέση μόνο με το πού φθάνει η θερμοκρασία, αλλά ποιο είναι το ποσοστό της υγρασίας, ποια είναι η ηλιακή ακτινοβολία, ποια είναι τα επίπεδα ρύπανσης από την αφρικανική σκόνη, που σημειωτέον είχαμε πολλά φέτος, καθώς και πόση ένταση έχει ο άνεμος, ο οποίος όταν φυσά, δρα καταπραϋντικά.
Σύμφωνα τα όσα προανέφερα, δεν είναι μόνο οι υψηλές θερμοκρασίες το πρόβλημα, διότι η δυσφορία που προκαλείται από τις υψηλές θερμοκρασίες, έχει σχέση και με άλλους παράγοντες. Άλλωστε, υπάρχει ένας ολόκληρος κλάδος, που λέγεται βιομετεωρολογία, δηλαδή η επίδραση των καιρικών συνθηκών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ίσως, λοιπόν, θα πρέπει να συζητάμε για το ποιος είναι ο δείκτης δυσφορίας, δηλαδή, αν για παράδειγμα, είναι στο κόκκινο, στο πράσινο ή στο κίτρινο και ως εκ τούτου ο κόσμος να αρχίσει σιγά – σιγά να εκπαιδεύεται».
Επίσης, ο Ανδρέας Καζαντζίδης, σημειώνει ότι «η επιβάρυνση του ανθρώπινου οργανισμού έχει να κάνει και με το γεγονός ότι καταγράφονται υψηλές ελάχιστες θερμοκρασίες κατά τις νυχτερινές ώρες» και συνεχίζει: «Ναι μεν μεσημβρινές ώρες, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, όλοι μας προσπαθούμε κάπως να προστατευθούμε, αλλά το σημαντικό είναι το πώς διαμορφώνεται η θερμοκρασία τις υπόλοιπες ώρες και κυρίως τη νύχτα. Δηλαδή, είναι σημαντικό η θερμοκρασία να πέφτει τη νύχτα κάτω από τους 25 βαθμούς Κελσίου, διότι όταν τους ξεπερνά, τότε μιλάμε πια για τις λεγόμενες τροπικές νύχτες. Όταν λοιπόν έχουμε σταθερά υψηλές θερμοκρασίες, δηλαδή 40 βαθμούς το μεσημέρι και 28 με 30 τη νύχτα, τότε η επιβάρυνση στον ανθρώπινο οργανισμό είναι σημαντική».
Παράλληλα, όπως υπογραμμίζει, «οι μακροχρόνιες επιπτώσεις από το θερμικό στρες, σύμφωνα με τις στατιστικές, έχουν να κάνουν με ασθένειες, όπως καρδιολογικά προβλήματα, αλλά ακόμα και με θανάτους, για αυτό θα πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται».
Οι μετεωρολογικές προγνώσεις πρέπει να επικεντρώνονται στις περιφέρειες
Όσον αφορά στο γεγονός ότι καταγράφονται υψηλότερες θερμοκρασίες στην ανατολική πλευρά της χώρας, συγκριτικά με την δυτική, ο Ανδρέα Καζαντζίδης λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «αυτό έχει σχέση με την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, η οποία ευνοεί τις θερμές αέριες μάζες να κινηθούν προς τις ανατολικές περιοχές, όμως, κάποια άλλη στιγμή θα συμβεί το αντίθετο».
Ακόμη, αναφέρει ότι «στις περιπτώσεις καύσωνα είναι σε πιο καλή μοίρα οι παραθαλάσσιες περιοχές, σε σχέση με τις ηπειρωτικές και ειδικά τις πεδινές περιοχές, για αυτό και υπάρχουν κάποια hot – spot ας το πούμε έτσι, όπου οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν πάντα πάρα πολύ ψηλά, όπως είναι οι περιοχές, της Βοιωτίας, της Λάρισας, της Σπάρτης, του Άργους, κ.α., αλλά και πιο βόρεια, όπως οι περιοχές της πεδιάδας της Γιαννιτσών, και των Σερρών».
«Αυτό όμως, που έχει ιδιαίτερη σημασία» τονίζει ο καθηγητής στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, «είναι το γεγονός ότι οι μετεωρολογικές προγνώσεις και οι οδηγίες που δίνονται, θα πρέπει να είναι λίγο πιο επικεντρωμένες σε επίπεδο περιφέρειας και όχι να λέμε ότι όλη η χώρα καίγεται από τις υψηλές θερμοκρασίες».
Και τούτο διότι, όπως λέει, «οι πολίτες αρχίζουν να θεωρούν ότι οι προγνώσεις είναι υπερβολικές, όταν δεν επιβεβαιώνονται στις περιοχές, όπου κατοικούν».
Όσον αφορά στο γεγονός ότι οι πολλές πυρκαγιές καταγράφονται σε περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Εύβοιας, της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας και νησιών του Ιονίου, ο Ανδρέας Καζαντζίδης σημειώνει: «Υπάρχουν περιοχές όπου έχουν υψηλούς ανέμους και είναι αρκετά ξηρές, αφού δέχονται λιγότερες βροχές, καθ΄ όλη την διάρκεια της χρονιάς.
Παράλληλα, καταγράφονται πάντα σημαντικές διαφορές στις βροχοπτώσεις ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική πλευρά της χώρας, που χωρίζονται από την οροσειρά της Πίνδου και την ορεινή γραμμή στο κέντρο της Πελοποννήσου, δηλαδή από τον Γράμμο μέχρι και τον Ταΰγετο.
Ως εκ τούτου, στη δυτική πλευρά της χώρας καταγράφονται οι περισσότερες βροχοπτώσεις και άρα, υπάρχει περισσότερη υγρασία στο έδαφος, σε αντίθεση με την ανατολική, η οποία είναι πιο ευάλωτη.
Αν τώρα, αυτό το γεγονός συνδυαστεί και με ανέμους, οι οποίοι τον Αύγουστο συνήθως είναι τα μελτέμια που φυσούν από τον Έβρο, όπου πέρυσι είχαμε τις μεγάλες πυρκαγιές, και φθάνουν μέχρι και την Αττική, τότε μπορούμε να πούμε ότι είναι επιβαρυντικό».
Σοκ και δέος με τον καιρό: Δείτε τι έρχεται στην Ελλάδα σε λίγες ημέρες – Τι είδαν οι Αμερικανοί
Καθώς περάσαμε το πρώτο κύμα με πολλή ζέστη και το πρώτο κύμα καύσωνα μέσα στον Ιούνιο, οι προβλέψεις για το… παρακάτω δεν είναι καθόλου καλές, μιας και οι μεσοπρόθεσμες προγνώσεις των μεγαλύτερων κέντρων σε Ευρώπη και ΗΠΑ κάνουν λόγο για καλοκαίρι-κόλαση!
Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (ΝΟΑΑ) στην πρόγνωση για την Ευρώπη «βλέπει» στην περιοχή των Βαλκανίων και στη χώρα μας άνοδο της μέσης θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο, από τις μέσες τιμές των προηγούμενων 30 ετών.
Η απόκλιση είναι πολύ σημαντική, καθώς αυτό σημαίνει πως σε περιπτώσεις κυμάτων ζέστης, τα θερμόμετρα μπορεί να δείξουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
«Τα τρία μεγαλύτερα προγνωστικά κέντρα ατμοσφαιρικών και ωκεανογραφικών δεδομένων συμφωνούν ότι το καλοκαίρι του 2024 στην Ευρώπη προβλέπεται εξαιρετικά θερμό σε σύγκριση με τα τελευταία 30 χρόνια», αναφέρει στην «Καθημερινή» ο κύριος Σταύρος Ντάφης, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
«Αναλύοντας τα νεότερα προγνωστικά δεδομένα για την θερμοκρασία της ΝΟΑΑ, η περιοχή των Βαλκανίων και γενικά της Ανατολικής Ευρώπης, προβλέπεται να βιώσουν τις υψηλότερες θερμοκρασιακές αποκλίσεις το φετινό καλοκαίρι», συμπληρώνει ο κύριος Ντάφης.
Σύμφωνα με τις καταγραφές του ΝΟΑΑ, το πρώτο δεκαήμερο Ιουνίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες υψηλότερες των μέσων τιμών της περιόδου 1990-2020 κατά 3 βαθμούς Κελσίου στην Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα, κατά 4 βαθμούς στη Θεσσαλία και στο μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, ενώ υπήρξαν τάσεις ανόδου έως και 5 βαθμούς από τα κανονικά για την εποχή σε Θράκη και Βόρειο Αιγαίο.