Ηλεκτρικό ρεύμα: Τα SOS και πώς θα πάτε… ταμείο για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος – Αναλυτικά η διαδικασία…
Επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος και επιστροφή αυξήσεων των τιμών της κιλοβατώρας συνολικού ύψους 3,2 δισ. ευρώ καθώς και πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών με ταυτόχρονη αναστολή λειτουργίας της ρήτρας αναπροσαρμογής περιλαμβάνει το κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων της ηλεκτρικής ενέργειας.
Το κυριότερο σημείο των μέτρων που ανακοίνωσαν οι πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι η διαδικασία απευθείας επιστροφής αυξήσεων συνολικού ύψους 280 εκατ. ευρώ που επιβάρυναν ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές κύριας κατοικίας κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2021 – Μαΐου 2022. Πρόκειται για ανατιμήσεις που δεν καλύφθηκαν από τις επιδοτήσεις του προαναφερόμενου χρονικού διαστήματος.
Τον Ιούνιο αναμένεται να ανοίξει ειδική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων από τους καταναλωτές προκειμένου να λάβουν αποζημίωση έως 600 ευρώ για τις πρόσθετες χρεώσεις ρεύματος οι οποίες δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις που έχουν δοθεί μέσω των λογαριασμών, από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
– Επιστρέφεται το 60% του αυξημένου κόστους ρεύματος που έχουν χρεωθεί οι οικιακοί καταναλωτές για λογαριασμούς της κύριας κατοικίας τους, που έχουν εκδοθεί από 1η Δεκεμβρίου 2021 έως 31 Μαΐου 2022 (ανεξαρτήτως περιόδου αναφοράς κατανάλωσης λογαριασμού). Μετράει η ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού και με βάση αυτή γίνεται η επιστροφή, όχι βάσει της περιόδου κατανάλωσης.
– Η αποζημίωση αφορά οικιακούς καταναλωτές για χρεώσεις της κύριας κατοικίας τους, που δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις που έχουν δοθεί μέσω των λογαριασμών ρεύματος, είτε από το κράτος είτε από τους παρόχους.
– Η επιδότηση αφορά νοικοκυριά-φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος, με δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα έως 45.000 ευρώ. Λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα που δηλώθηκε στις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2021.
– Τα ποσά της αποζημίωσης θα επιστρέφονται στον λογαριασμό IBAN του καταναλωτή.
– Η επιστροφή δίνεται σε όσους πλήρωσαν συνολική αύξηση ρεύματος τους έξι μήνες άνω των 30 ευρώ και επομένως θα λάβουν τουλάχιστον 18 ευρώ. Η επιδότηση δεν μπορεί να ξεπερνάει τα 600 ευρώ, ανά καταναλωτή.
Αποζημίωση δικαιούνται και οι φοιτητές για τη φοιτητική κατοικία εφόσον υποβάλουν οι ίδιοι φορολογική δήλωση και έχουν δηλώσει τη φοιτητική κατοικία ως κύρια.
– Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη της ενίσχυσης είναι η υποβολή αίτησης σε ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δημιουργείται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και την ΑΑΔΕ. Μέσω της πλατφόρμας θα αντλούνται τα στοιχεία της κύριας κατοικίας από την ΑΑΔΕ, όπως και ο σχετικός αριθμός του ρολογιού ρεύματος και ο ωφελούμενος θα βεβαιώνει τα στοιχεία αυτά ή θα τα επικαιροποιεί σε περίπτωση που έχει αλλάξει κύρια κατοικία. Κατόπιν, τα στοιχεία των χρεώσεων ρεύματος, για κάθε ρολόι, θα αντλούνται από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας.
– Ο καταναλωτής δηλαδή δεν θα χρειάζεται να εισάγει τις χρεώσεις, αυτό θα γίνεται απευθείας από τις εταιρείες – παρόχους ενέργειας. Αυτό που θα κάνει είναι να εισέρχεται στην πλατφόρμα όπου θα εμφανίζεται η πρώτη κατοικία σύμφωνα με το Ε1, το ρολόι και το ποσοστό χρήσης. Στη συνέχεια θα συναινεί στην ορθότητα των στοιχείων ενώ σε περίπτωση που τα στοιχεία δεν είναι ορθά θα προχωρά στην επικαιροποίησή τους.
– Για όσους άλλαξαν κατοικία θα υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης σε περίπτωση που δεν εμφανίζεται στην Εφορία η οικία ως πρώτη κατοικία.
– Το ποσό επιστροφής υπολογίζεται, ανά μήνα, σύμφωνα με τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο: Ποσό επιστροφής = (Ποσό ρήτρας αναπροσαρμογής λογαριασμού που εκδόθηκε εντός του μηνός – Ποσό έκπτωσης από το κράτος επί της ρήτρας αναπροσαρμογής – Ποσό έκπτωσης από τον πάροχο επί της ρήτρας αναπροσαρμογής) * Ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης * 60%.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Επιδοτήσεις
Εξάλλου, για τον Μάιο και τον Ιούνιο, όπως έγινε γνωστό θα ισχύσουν οι επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος όχι μόνο για τις κύριες αλλά και για τις μη κύριες κατοικίες και θα αφορούν και καταναλώσεις άνω των 300 κιλοβατώρων μηνιαίως. Για τον Μάιο η μέση μηνιαία επιδότηση για νοικοκυριά με κατανάλωση μέχρι 300 κιλοβατώρες ανέρχεται στα 56,6 ευρώ. Για μία οικογένεια με κατανάλωση 400 κιλοβατωρών η ενίσχυση είναι στα 65,6 ευρώ. Τον ίδιο μήνα επιχορήγηση ύψους 170 ευρώ ανά μεγαβατώρα θα λάβουν 1.250.000 επαγγελματικές παροχές. Στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα θα είναι η επιδότηση μεσαίων επιχειρήσεων.
ΠΛΑΦΟΝ. Από την 1η Ιουλίου και έως το τέλος του χρόνου θα επιβληθεί πλαφόν στην αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών με τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος να μην ξεπερνά τα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Σκοπός είναι μαζί με τις επιδοτήσεις που θα συνεχιστούν στους λογαριασμούς ρεύματος και την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής η τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά να κινείται στα 0,15 ευρώ, λίγο πάνω δηλαδή από τα επίπεδα πριν από την κρίση.
Ηλεκτρικό ρεύμα: «Φουσκωμένοι λογαριασμοί»
Αναλυτικά παραδείγματα για αναδρομική αποζημίωση
Σε λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος κύριας κατοικίας για το διάστημα Δεκεμβρίου 2021-Μαΐου 2022 η ρήτρα αναπροσαρμογής ανέρχεται συνολικά σε 1.300 ευρώ. Η κρατική επιδότηση για το συγκεκριμένο διάστημα ανήλθε σε 500 ευρώ.
Για τα 800 ευρώ της επιβάρυνσης ο καταναλωτής θα λάβει αποζημίωση 480 ευρώ.
Σε λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος κύριας κατοικίας για το διάστημα Δεκεμβρίου 2021-Μαΐου 2022 η ρήτρα αναπροσαρμογής ανέρχεται συνολικά σε 2.500 ευρώ. Η κρατική επιδότηση για το συγκεκριμένο διάστημα ανήλθε σε 1.000 ευρώ. Η επιβάρυνση των 1.500 ευρώ που απομένει δεν οδηγεί σε αποζημίωση 900 ευρώ καθώς ενεργοποιείται ο «κόφτης» και ο καταναλωτής θα δει στον τραπεζικό λογαριασμό του αποζημίωση 600 ευρώ.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Διευκρινίσεις από τη ΡΑΕ για τη ρήτρα αναπροσαρμογής
Με ανακοίνωσή της η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, «αποβλέποντας στην πλήρη και ορθή ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής», προχώρησε σε διευκρινίσεις για τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής.
Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:
Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής στις Συμβάσεις Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί αμιγώς και αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας και δεν «επιβλήθηκε» από τη ΡΑΕ.
Η παροχή από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας κυμαινόμενων τιμολογίων, δηλαδή τιμολογίων όπου η Χρέωση Προμήθειας διαμορφώνεται βάσει Ρήτρας Αναπροσαρμογής, αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική, προβλεπόμενη στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που εκδόθηκε με απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τον Απρίλιο του 2013 (ΦΕΚ Β΄ 832/9.4.2013).
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια τα οποία ενσωματώνουν Ρήτρα Αναπροσαρμογής είναι διαδεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτέλεσαν για τους εναλλακτικούς Προμηθευτές το εργαλείο διαφοροποίησης και ανάπτυξης ανταγωνιστικής δραστηριότητας προς τα έως τότε προσφερόμενα τιμολόγια, που ήταν αποκλειστικά σταθερής χρέωσης.
Από την υπό έκδοση έκθεση Market Monitoring Report – Consumer Protection Volume του Council of the European Energy Regulators (CEER) για το έτος 2021 προκύπτει ότι από τις 24 χώρες που απάντησαν στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που αφορούν τα διαθέσιμα προσφερόμενα συμβόλαια στη λιανική, 22 χώρες έχουν τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση.
Ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας του 2013 εξαρχής επέβαλε σαφή, εύλογα και διαφανή κριτήρια βάσει των οποίων λαμβάνει χώρα η αναπροσαρμογή των Χρεώσεων Προμήθειας (βλέπε, το άρθρο 28 παρ. 3 (γ), άρθρο 1 παρ. 2(στ) του Παραρτήματος ΙΙ).
Τα εν λόγω κριτήρια αποσκοπούν στην: (α) επαρκή ενημέρωσή των καταναλωτών εκ των προτέρων, αναφορικά με τη φύση του τιμολογίου τους ως κυμαινόμενου, (β) κατανόηση και επαληθευσιμότητα της μεθοδολογίας υπολογισμού της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και (γ) δυνατότητα επιλογής προμηθευτή και προγράμματος προμήθειας, κατά τις ανάγκες τους.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, διαπίστωσε ότι υφίσταται έλλειμμα διαφάνειας ως προς την επιβολή και την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και, εξ αυτού του λόγου, εξέδωσε την υπ’ αρ. 409/2020 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διαφάνεια και την επαληθευσιμότητα των χρεώσεων στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων ΧΤ» (ΦΕΚ Β΄ 1364/14.04.2020). Με την ως άνω απόφαση η ΡΑΕ:
α) επέβαλε στους Προμηθευτές την υποχρέωση παροχής τουλάχιστον ενός σταθερού τιμολογίου,
β) τυποποίησε την ονομασία της Ρήτρας και όρισε ότι η διακύμανση οφείλει να γίνεται βάσει ενός μόνο μεγέθους της αγοράς, το οποίο να είναι εύκολα προσβάσιμο και επαληθεύσιμο από τον μέσο καταναλωτή,
γ) τυποποίησε τη μεθοδολογία της Ρήτρας Αναπροσαρμογής ώστε να είναι σαφέστερος και περισσότερος κατανοητός ο υπολογισμός της
και δ) συνέστησε να καθορίζεται η «περιοχή ασφαλείας», δηλαδή το εύρος τιμών πέραν του οποίου αναπροσαρμόζεται η Χρέωση Προμήθειας, κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η ανάγκη ενεργοποίησης του μηχανισμού αναπροσαρμογής.
Η Αρχή, ήδη από τις 8 Απριλίου 2022, έχει εκκινήσει διαδικασία ακροάσεων των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας που παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους εκ της 409/2020 Απόφασης ΡΑΕ, είτε παραλείποντας να παρέχουν σταθερά τιμολόγια είτε διαμορφώνοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής κατά τρόπο που αποκλίνει ουσιωδέστατα από την κατεύθυνση της Αρχής είτε ακόμη παραπλανώντας τους καταναλωτές εμφανίζοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής ως μη εντασσόμενη στις ανταγωνιστικές χρεώσεις, δηλαδή τις χρεώσεις που διαμορφώνουν ελεύθερα οι Προμηθευτές.
Η ΡΑΕ δεν διαθέτει αποφασιστική αρμοδιότητα για τα ζητήματα που αφορούν την προμήθεια ενέργειας, καθώς δεν έχει την αρμοδιότητα έκδοσης και τροποποίησης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (άρθρο 138 ν. 4001/2011).
Ωστόσο, στο πλαίσιο της αδιάλειπτης εποπτικής παρακολούθησης των διαμορφούμενων επιχειρηματικών πρακτικών και με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση των καταναλωτών και την ενίσχυση της ευχερούς κατανόησης των τιμολογίων, εξέδωσε την υπ’ αρ. 967/2021 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την υιοθέτηση πρότυπου εγγράφου «Αίτησης Προσφοράς Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας ΧΤ» και υποδείγματος «Λογαριασμού Κατανάλωσης ΧΤ».
Με ως άνω απόφαση, που επέχει τον χαρακτήρα ερμηνευτικής οδηγίας – σύστασης, προωθείται αποφασιστικά η αρχή της διαφάνειας τόσο σε προσυμβατικό επίπεδο, όταν δηλαδή οι καταναλωτές συγκρίνουν τις προσφορές προμήθειας, όσο και κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ιδίως στο επίπεδο του λογαριασμού κατανάλωσης.
Πλέον καθίσταται απολύτως ευχερές στους καταναλωτές να αντιλαμβάνονται εκ των προτέρων τη φύση του προσφερόμενου τιμολογίου και του βαθμού έκθεσής τους στον κίνδυνο τιμών των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Αρχή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρακολουθεί και εποπτεύει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και ενεργεί με γνώμονα την προστασία των καταναλωτών και την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού.