Ηλεκτρικό ρεύμα: Όπως είχαμε γράψει πριν από λίγες εβδομάδες, η απόφαση της Ρυθμιστικής αρχής Ενέργειας για αύξηση των συντελεστών στις ρευματοκλοπές είχε πάρει ΦΕΚ και σε αυτό καθορίζονται οι χρεώσεις που θα ισχύσουν για όλους τους καταναλωτές ρεύματος ανεξαρτήτως παρόχου.
Όπως εξηγεί η ΡΑΑΕΥ κατά τη μεταφορά ηλεκτρικής ισχύος προς τελική κατανάλωση μέσω των δικτύων διανομής ηλεκτρισμού, μέρος αυτής χάνεται μετατρεπόμενο σε θερμότητα στις γραμμές και τα καλώδια (απώλειες χαλκού) και για τη δημιουργία ηλεκτρομαγνητικού πεδίου στους μετασχηματιστές του δικτύου (απώλειες σιδήρου).
Επιπλέον, η ενέργεια που καταναλώνεται για τη λειτουργία εξοπλισμού του δικτύου, κυρίως σε υποσταθμούς τροφοδότησης του Δικτύου από το Σύστημα, συνήθως δεν μετράται.
Τέλος, οι ποσότητες ενέργειας που καταναλώνονται αλλά δεν μετρούνται λόγω σφαλμάτων μέτρησης, ρευματοκλοπής ή για άλλους λόγους, προσμετρώνται επίσης στις απώλειες ενέργειας του δικτύου.
Για τις απώλειες ενέργειας που σχετίζονται με τα εγγενή χαρακτηριστικά των ηλεκτρικών δικτύων (απώλειες χαλκού και σιδήρου) έχει επικρατήσει ο όρος «τεχνικές απώλειες». Για τις λοιπές απώλειες ενέργειας, χρησιμοποιείται ο όρος «μη τεχνικές απώλειες».
Οι τεχνικές απώλειες ενέργειας εξαρτώνται από πλήθος παραμέτρων που σχετίζονται κυρίως με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του δικτύου (μήκη γραμμών, πλήθος μετασχηματιστών, πυκνότητα φορτίου, διεσπαρμένη παραγωγή), τα χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές αποδοτικότητας του εξοπλισμού και των στοιχείων του δικτύου και το επίπεδο φόρτισης σε σχέση με τη μέγιστη δυναμικότητά τους.
Οι μη τεχνικές απώλειες συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό με φαινόμενα ρευματοκλοπής.
Οι απώλειες ενέργειας στα δίκτυα διανομής αποτελούν σημαντική συνιστώσα του συνολικού κόστους ενέργειας για τον τελικό καταναλωτή.
Σύμφωνα με τον τρέχοντα σχεδιασμό της αγοράς, οι προμηθευτές υφίστανται το κόστος προμήθειας αυτής της ενέργειας από την αγορά και το ενσωματώνουν στα τιμολόγια λιανικής.
Για τις ανάγκες λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι αναμενόμενες απώλειες ενέργειας στα δίκτυα διανομής προσεγγίζονται μέσω συντελεστών απωλειών, οι οποίοι υπολογίζονται από τους Διαχειριστές Δικτύου και εγκρίνονται από τη ΡΑΕ.
Οι νέοι συντελεστές 1.1619 στη Χαμηλή Τάση σημαίνει με απλά λόγια ότι για κάθε 100kwh που καταναλώνεις θα πληρώνεις άλλες 16kwh extra χωρίς να τις έχεις κάψει.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Με ποιο χρώμα θα πληρώσετε τα λιγότερα χρήματα
«Ψυχραιμία» και… μετακίνηση στο μπλε ή στο κίτρινο τιμολόγιο συνεχίζουν να τονίζουν αρμόδιες πηγές της αγοράς ενέργειας σχολιάζοντας τις πτωτικές εξελίξεις στο πράσινο τιμολόγιο για τον Απρίλιο του 2025. Παράγοντες της αγοράς τονίζουν ότι η παραμονή στο πράσινο τιμολόγιο δεν είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών, καθώς συνεχίζουν να είναι ακριβότερη επιλογή, ενώ οι τιμές διαμορφώνονται κάθε μήνα και οι εξελίξεις του Απριλίου δεν προδικάζουν τους επόμενους μήνες. Μάλιστα όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα οι τιμές στο πράσινο τιμολόγιο κινούνταν ανοδικά και οι περισσότεροι πάροχοι (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων που κράτησαν σταθερές τιμές) ανέβασαν τις τιμές. Σε κάθε περίπτωση είναι ξεκάθαρο ότι ακόμη και μετά τις μειώσεις στο πράσινο τιμολόγιο Απριλίου, το μπλε σταθερό τιμολόγιο παραμένει φθηνότερο, ενώ το ίδιο ισχύει και για το κίτρινο τιμολόγιο. Ειδικά δε με την ανακοίνωση των διζωνικών τιμολογίων, υπάρχουν σταθερά μπλε τιμολόγια που είναι σημαντικά φθηνότερα από τα πράσινα και κυρίως σταθερά για 12 μήνες ή περισσότερο. Ανάλογη είναι η εικόνα της αγοράς στα κίτρινα τιμολόγια, τα οποία είναι μόνιμα πιο φτηνά από τα πράσινα. Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικές αλλαγές στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος των καταναλωτών προτείνει η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Κάποιες από αυτές αφορούν μεταξύ άλλων τις εκπτώσεις, την ενεργοποίηση του μηχανισμού διακύμανσης για τα κυμαινόμενα τιμολόγια αλλά και την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος. Αναλυτικά, οι αλλαγές αυτές αφορούν: Για να επιλέξει κάποιος τα μεικτά τιμολόγια θα πρέπει να έχει έναν εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή μέσω του οποίου θα παρακολουθεί την κατανάλωσή του ρεύματος. Μάλιστα ο Προμηθευτής δεν θα μπορεί να αναφέρεται μόνο στο ένα σκέλος της τιμής προμήθειας χωρίς να γίνεται αναφορά στο άλλο. 2.Τα κυμαινόμενα τιμολόγια 12 μήνες είναι η ελάχιστη διάρκεια των συμβάσεων. Διευκρινίζεται πως η τροποποίηση των ορών συμβάσεων θα γίνεται μόνο για κάποιο σημαντικό λόγο. Αυτό γίνεται κατόπιν παρέλευσης 6 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης και κατόπιν έγγραφης και ατομικής ενημέρωσης του καταναλωτή, η οποία πραγματοποιείται τουλάχιστον για 2 μήνες πριν από την έναρξη ισχύος της προτεινόμενης τροποποίησης. Επίσης είναι αναγκαίο να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός διακύμανσης. Αυτός θα προκύπτει ως εξαιρετική περίπτωση μέσω της διαμόρφωσης ενός πιο κατάλληλου εύρους τιμών . Την ίδια στιγμή στα Κυμαινόμενα Τιμολόγια δεν θα υπάρχει χρέωση ρήτρας πρόωρης αποχώρησης του πελάτη από τη σύμβαση του. Ο πελάτης θα κρατάει τα όποια δώρα πήρε κατά την υπογραφή της σύμβασης και δεν θα τα επιστρέψει. Επιπλέον θα μπορούν να προσφέρονται σταθερές εκπτώσεις κατά τη διάρκεια της σύμβασης του πελάτη. Αυτό δεν θα ισχύει εάν αυτές αλλάζουν προς όφελος του καταναλωτή. Πριν συναφθεί η Σύμβαση Προμήθειας κυμαινόμενης τιμολόγησης δίνεται στους τελικούς πελάτες η «Περίληψη της Σύμβασης». Πρόκειται για το έγγραφο το οποίο θα περιλαμβάνει τους βασικούς συμβατικούς όρους αλλά και τις προϋποθέσεις με εμφανή τρόπο και με σαφή και περιεκτική διατύπωση. 3.Τα πορτοκαλί τιμολόγια Δεν τροποποιούνται μονομερώς από τους προμηθευτές οι όροι των συμβάσεων προμήθειας για την δυναμική τιμολόγηση. Στα δυναμικά τιμολόγια μπορούν να προσφέρονται σταθερές εκπτώσεις κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Πριν συναφθεί η Σύμβαση Προμήθειας δυναμική τιμολόγησης δίνεται στους τελικούς πελάτες η «Περίληψη της Σύμβασης». Πρόκειται για το έγγραφο το οποίο περιλαμβάνει τους βασικούς συμβατικούς όρους και τις προϋποθέσεις με εμφανή τρόπο και με σαφή και περιεκτική διατύπωση. Η διενέργεια της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται αφού προηγουμένως έχει συναφθεί σύμβαση προμήθειας μεταξύ του Προμηθευτή και του Τελικού Πελάτη και καταρτιστεί μόνο εγγράφως σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Διευκρινίζεται πως οι συμβάσεις που έχουν καταρτιστεί προφορικά δεν είναι έγκυρες. 4.Τα σταθερά τιμολόγια Τα σταθερά τιμολόγια έχουν διάρκεια τουλάχιστον 12 μηνών και αποτελούνται από μία πάγια χρέωση και μία τιμή προμήθειας. Αυτές δεν αλλάζουν σύμφωνα με την κατανάλωση του πελάτη ή οποιασδήποτε άλλης συνθήκης.
Πάντως εάν ο Πελάτης αποχωρήσει πρόωρα από τη σύμβαση του εν λόγω τιμολογίου, τότε η ρήτρα πρόωρης αποχώρησης είναι αναλογική του κόστους που προκαλεί στον προμηθευτή σε μηνιαία βάση. Στα σταθερά τιμολόγια μπορούν να προσφέρονται σταθερές εκπτώσεις κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Πριν συναφθεί η σύμβαση προμήθειας ορισμένου χρόνου και σταθερής τιμολόγησης δίνεται στους τελικούς πελάτες η «Περίληψη της Σύμβασης». Σε περίπτωση που ο πελάτης δεν επιλέξει κάποιο τιμολόγιο μετά τη λήξη της σύμβασης, τότε θα “περάσει” αυτομάτως είτε σε συγκεκριμένο κυμαινόμενο τιμολόγιο, είτε σε σταθερό τιμολόγιο χωρίς ωστόσο την πρόβλεψη δυνατότητας χρέωσης ρήτρας πρόωρης αποχώρησης. Tα μεικτά προϊόντα Απαγορεύεται η αναφορά των μεικτών προϊόντων σε οποιοδήποτε άλλο χρώμα πέραν της κίτρινης χρωματικής σήμανσης στο πλαίσιο προώθησής τους. Εάν η τιμή αφορά στην τιμή ύστερα από έκπτωση με προϋπόθεση (π.χ. τιμή μετά από εφαρμογή έκπτωσης συνέπειας) τότε θα πρέπει να αναφέρεται προφορικά και γραπτώς ότι η τελική τιμή προκύπτει μετά την εφαρμογή έκπτωσης με προϋπόθεση.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Πάσχα στο… σκοτάδι – Μεγάλος κίνδυνος για μαζικό μπλακ άουτ
Τα μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν για να μην υπάρξουν ξαφνικές γενικευμένες διακοπές ρεύματος τις ημέρες του Πάσχα, συζήτησαν σε κοινή σύσκεψη την Τρίτη, ΡΑΑΕΥ, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Σύμφωνα με την «Καθημερινή», στη συνάντηση αναλύθηκε και το ενδεχόμενο πλήρους αποκοπής από το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για το τριήμερο από τη Μεγάλη Παρασκευή έως και την Κυριακή του Πάσχα των περίπου 7.000 φωτοβολταϊκών που δεν έχουν εγκαταστήσει σύστημα τηλεχειρισμού για να μπορούν να τεθούν αυτόματα εκτός λειτουργίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ενώ, αποφασίστηκε η απαγόρευση των εισαγωγών μέσω των διασυνδέσεων με τα γειτονικά κράτη αλλά και της αποκοπής από το σύστημα γραμμών μέσης τάσης, ως «έσχατο» μέτρο, αφού θα επηρεάσει την ηλεκτροδότηση καταναλωτών. Σε κείμενο του ΔΕΔΔΗΕ για τη Μεθοδολογία εφαρμογής περιορισμών έγχυσης σε σταθμούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας –που είναι σε διαβούλευση– τα επιπρόσθετα μέτρα «θωράκισης» θα εφαρμοστούν από φέτος και κυρίως εν όψει του Πάσχα. Μάλιστα, σύμφωνα με το κείμενο του Διαχειριστή, σε περίπτωση που δεν είναι αρκετό να υπάρξει περικοπή στα έργα που μπορεί να γίνει το «ψαλίδισμα», τότε η έσχατη λύση θα είναι να μην βρίσκονται γραμμές στη μέση τάση στο δίκτυο, όπου εκτός από ανανεώσιμες πηγές συνδέονται και καταναλωτές. Σε αυτήν την περίπτωση, σημαίνει πως θα υπάρξουν τοπικές διακοπές ρεύματος. Το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοστεί εάν δεν υπάρξει κάποια άλλη εναλλακτική επιλογή. Βασικός λόγος είναι η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ. Ενδεικτικά, από τα 12,5 GW περίπου στο τέλος του 2023 φτάσαμε στα 14,5 GW περίπου στο τέλος του 2024, με την πλεονάζουσα πράσινη παραγωγή σε σχέση με τη ζήτηση να έχει αυξηθεί κατά 2 GW περίπου. Επίσης, ελάχιστος αριθμός από τα φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος άνω των 8,5 χιλιάδων μεγαβάτ που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ έχει εγκαταστήσει σύστημα τηλεμέτρησης, παρά την υποχρέωση που επιβλήθηκε με νόμο από πέρυσι τον Μάιο υπό την απειλή να βρεθούν εκτός σύνδεσης. Ένας ακόμα λόγος που καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο το σύστημα είναι ότι φέτος συμπίπτει το ορθόδοξο Πάσχα με το Πάσχα των Καθολικών με αποτέλεσμα η ζήτηση να είναι χαμηλή σε όλες τις γειτονικές χώρες και να μηδενίζονται οι δυνατότητες για εξαγωγές που θα έδινε μια διέξοδο στην πλεονάζουσα παραγωγή των ΑΠΕ. Η συνθήκη αυτή έχει διπλό κίνδυνο αφού μπορεί από κάποια συστήματα να έρχονται εισαγωγές με τους αρμόδιους φορείς να εξετάζουν από τώρα δυνατότητες περιορισμούς τους που δε θα παραβιάζουν το ευρωπαϊκό πλαίσιο της ελεύθερης διασυνοριακής ροής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Απόφαση… βόμβα – Σε ποιους δεν κόβουν το ρεύμα με απόφαση ΕΕ
Σημαντικά μέτρα προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών από τη διακοπή της ηλεκτροδότησής τους από τους παρόχους προβλέπει η κοινοτική Οδηγία 2024/1711, που προτίθεται να ενσωματώσει η κυβέρνηση στην εθνική νομοθεσία.
Σημειώνεται ότι ήδη η κυβέρνηση είναι εκπρόθεσμη ως προς την ενσωμάτωση της Οδηγίας, αφού η καταληκτική προθεσμία ήταν η 17η Ιανουαρίου.
Ειδικότερα, η Οδηγία αναφέρεται στην υποχρέωση των κρατών μελών να καθιερώσουν προστατευτικούς κανόνες σχετικά με τις αποσυνδέσεις των φτωχότερων νοικοκυριών. Ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να απαγορεύονται οι αποσυνδέσεις των ευάλωτων καταναλωτών.
Όπως αναφέρει,
Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι ευάλωτοι πελάτες και οι πελάτες που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια προστατεύονται πλήρως από τις αποσυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων της απαγόρευσης των αποσυνδέσεων ή άλλων ισοδύναμων ενεργειών.
Τα κράτη μέλη παρέχουν την προστασία αυτή ως μέρος της πολιτικής τους όσον αφορά τους ευάλωτους πελάτες.
Όταν κοινοποιούν στην Επιτροπή τη μεταφορά της παρούσας οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο, τα κράτη μέλη εξηγούν τη σχέση μεταξύ του πρώτου εδαφίου και των αντίστοιχων μερών των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.
Επίσης, οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να μην διακόπτουν τη σύνδεση καταναλωτών, οι οποίοι έχουν διαφορές μαζί τους και έχουν υποβάλει σχετική καταγγελία σε αρμόδια αρχή. Όπως αναφέρει η Οδηγία,
- Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν καταγγέλλουν συμβάσεις και δεν προβαίνουν σε αποσύνδεση πελατών για τους λόγους για τους οποίους οι πελάτες έχουν υποβάλει καταγγελία, ή για λόγους που υπόκεινται σε μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών. Η εν λόγω καταγγελία ή η χρήση ενός τέτοιου μηχανισμού δεν θίγει τα συμβατικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών. Τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή κατάχρησης της διαδικασίας.
Επιπλέον, η Οδηγία δεσμεύει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να μπορούν οι πελάτες να αποφεύγουν την αποσύνδεση. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
α) προώθηση προαιρετικών κωδίκων για προμηθευτές και πελάτες σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση περιπτώσεων πελατών με καθυστερούμενες οφειλές· οι εν λόγω ρυθμίσεις μπορεί να αφορούν τη στήριξη πελατών στη διαχείριση της χρήσης και του κόστους ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της επισήμανσης ασυνήθιστα υψηλών εκτινάξεων ή χρήσης ενέργειας κατά τη χειμερινή και τη θερινή περίοδο, της προσφοράς κατάλληλων σχεδίων ευέλικτων πληρωμών, μέτρων για την παροχή συμβουλών σχετικά με οφειλές, αυτοανάγνωσης της κατανάλωσης στον μετρητή από τον πελάτη και βελτιωμένης επικοινωνίας με τους πελάτες και τους οργανισμούς υποστήριξης·
β) προώθηση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης των πελατών σχετικά με τα δικαιώματά τους όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους τους·
γ) πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κουπόνια ή επιδοτήσεις για τη στήριξη της πληρωμής λογαριασμών.
Γενικότερα, για την προστασία των καταναλωτών, η Οδηγία ορίζει ότι:
- Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες έχουν ολοκληρωμένη ενημέρωση από τους προμηθευτές σχετικά με τις ευκαιρίες, το κόστος και τους κινδύνους των αντίστοιχων ειδών συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και ότι οι προμηθευτές υποχρεούνται να ενημερώνουν καταλλήλως τους τελικούς πελάτες, επίσης σχετικά με την ανάγκη εγκατάστασης κατάλληλου μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας.
- Οι ρυθμιστικές αρχές: α) παρακολουθούν τις εξελίξεις της αγοράς, αξιολογούν τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από τα νέα προϊόντα και τις νέες υπηρεσίες και αντιμετωπίζουν τις καταχρηστικές πρακτικές· β) λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα όταν εντοπίζονται ανεπίτρεπτα τέλη τερματισμού».
Τα δικαιώματα των καταναλωτών για τα τιμολόγια
Η Οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν το δικαίωμα των καταναλωτών να συνάπτουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε σταθερή τιμή, αλλά και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας (σ.σ.: τα λεγόμενα «πορτοκαλί» τιμολόγια).
Όπως αναφέρει,
- Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο παρέχει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να προσφέρουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας.
- Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες που διαθέτουν έξυπνο μετρητή μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας και ότι όλοι οι τελικοί πελάτες μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή, διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους.
Όπως αναφέρει η Οδηγία, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν τροποποιούν μονομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις των συμβάσεων ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και δεν καταγγέλλουν τις εν λόγω συμβάσεις πριν από τη λήξη τους.