Ηλεκτρικό ρεύμα: Πρόσφατα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε το ύψος της έκτακτης στήριξης στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, που αφορά σε καταναλώσεις του Μαρτίου. Ωστόσο συζήτηση γίνεται τις τελευταίες μέρες για τα λεγόμενα… μπλε τιμολόγια που έχουν κατακλύσει την αγορά και υπόσχονται πολλά.

Όσοι ενδιαφέρονται να ενταχθούν σε ένα σταθερό τιμολόγιo ( όπως το μπλε) θα πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά μπορεί να κρύβουν σημαντικές παγίδες.

Δύο βασικοί παράγοντες καθορίζουν το τελικό κόστος που πληρώνει ο καταναλωτής κάθε μήνα:

  • Η «έκπτωση συνέπειας», η οποία προσφέρεται μόνο εφόσον οι λογαριασμοί εξοφλούνται εμπρόθεσμα.
  • Το πάγιο τέλος, το οποίο στα μπλε τιμολόγια δεν έχει ανώτατο όριο και κυμαίνεται από 9 έως 10 ευρώ μηνιαίως. Σε αντίθεση, στα «πράσινα» τιμολόγια είχε τεθεί πλαφόν 5 ευρώ.

Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι ακόμα και οι χαμηλές χρεώσεις ανά κιλοβατώρα συνοδεύονται συνήθως από υψηλότερο πάγιο, επηρεάζοντας το τελικό κόστος.

Επιπλέον, η φαινομενικά χαμηλή τιμή του ρεύματος αποτελεί στην ουσία μια προωθητική έκπτωση, η οποία ισχύει μόνο αν η εξόφληση γίνεται στην ώρα της.

Για παράδειγμα, ένα νοικοκυριό με μηνιαία κατανάλωση 400 kWh επιλέγει ένα μπλε τιμολόγιο με χρέωση 9 λεπτά/kWh (0,09 €/kWh) και πάγιο 9,90 ευρώ.

Το πάγιο αυτό, κατανεμημένο στις 400 kWh, αυξάνει την πραγματική χρέωση κατά 2 λεπτά/kWh, ανεβάζοντας τη συνολική τιμή στα 11 λεπτά/kWh (0,11 €/kWh).

Δηλαδή, η αρχική χρέωση εμφανίζεται χαμηλότερη από την πραγματική, η οποία είναι αυξημένη κατά 22%.

Η μεγαλύτερη παγίδα, ωστόσο, αφορά την έκπτωση συνέπειας.

Αν ο καταναλωτής καθυστερήσει ακόμα και για μία ημέρα την πληρωμή του λογαριασμού, τότε η χρέωση εκτοξεύεται από 9 λεπτά/kWh σε 17 λεπτά/kWh (0,17 €/kWh), αυξημένη κατά 89% σε σχέση με την αρχική τιμή.

Για να αποφύγουν τις εκπλήξεις, οι καταναλωτές θα πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά τους όρους των μπλε τιμολογίων πριν δεσμευτούν.

Οι προσφορές μπορεί να φαίνονται δελεαστικές, αλλά το πραγματικό κόστος μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό που διαφημίζεται αρχικά.

Ηλεκτρικό ρεύμα: Πάσχα στο… σκοτάδι – Μεγάλος κίνδυνος για μαζικό μπλακ άουτ

Τα μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν για να μην υπάρξουν ξαφνικές γενικευμένες διακοπές ρεύματος τις ημέρες του Πάσχα, συζήτησαν σε κοινή σύσκεψη την Τρίτη, ΡΑΑΕΥ, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Σύμφωνα με την «Καθημερινή», στη συνάντηση αναλύθηκε και το ενδεχόμενο πλήρους αποκοπής από το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για το τριήμερο από τη Μεγάλη Παρασκευή έως και την Κυριακή του Πάσχα των περίπου 7.000 φωτοβολταϊκών που δεν έχουν εγκαταστήσει σύστημα τηλεχειρισμού για να μπορούν να τεθούν αυτόματα εκτός λειτουργίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ενώ, αποφασίστηκε η απαγόρευση των εισαγωγών μέσω των διασυνδέσεων με τα γειτονικά κράτη αλλά και της αποκοπής από το σύστημα γραμμών μέσης τάσης, ως «έσχατο» μέτρο, αφού θα επηρεάσει την ηλεκτροδότηση καταναλωτών. Σε κείμενο του ΔΕΔΔΗΕ για τη Μεθοδολογία εφαρμογής περιορισμών έγχυσης σε σταθμούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας –που είναι σε διαβούλευση– τα επιπρόσθετα μέτρα «θωράκισης» θα εφαρμοστούν από φέτος και κυρίως εν όψει του Πάσχα. Μάλιστα, σύμφωνα με το κείμενο του Διαχειριστή, σε περίπτωση που δεν είναι αρκετό να υπάρξει περικοπή στα έργα που μπορεί να γίνει το «ψαλίδισμα», τότε η έσχατη λύση θα είναι να μην βρίσκονται γραμμές στη μέση τάση στο δίκτυο, όπου εκτός από ανανεώσιμες πηγές συνδέονται και καταναλωτές. Σε αυτήν την περίπτωση, σημαίνει πως θα υπάρξουν τοπικές διακοπές ρεύματος. Το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοστεί εάν δεν υπάρξει κάποια άλλη εναλλακτική επιλογή. Βασικός λόγος είναι η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ. Ενδεικτικά, από τα 12,5 GW περίπου στο τέλος του 2023 φτάσαμε στα 14,5 GW περίπου στο τέλος του 2024, με την πλεονάζουσα πράσινη παραγωγή σε σχέση με τη ζήτηση να έχει αυξηθεί κατά 2 GW περίπου. Επίσης, ελάχιστος αριθμός από τα φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος άνω των 8,5 χιλιάδων μεγαβάτ που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ έχει εγκαταστήσει σύστημα τηλεμέτρησης, παρά την υποχρέωση που επιβλήθηκε με νόμο από πέρυσι τον Μάιο υπό την απειλή να βρεθούν εκτός σύνδεσης. Ένας ακόμα λόγος που καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο το σύστημα είναι ότι φέτος συμπίπτει το ορθόδοξο Πάσχα με το Πάσχα των Καθολικών με αποτέλεσμα η ζήτηση να είναι χαμηλή σε όλες τις γειτονικές χώρες και να μηδενίζονται οι δυνατότητες για εξαγωγές που θα έδινε μια διέξοδο στην πλεονάζουσα παραγωγή των ΑΠΕ. Η συνθήκη αυτή έχει διπλό κίνδυνο αφού μπορεί από κάποια συστήματα να έρχονται εισαγωγές με τους αρμόδιους φορείς να εξετάζουν από τώρα δυνατότητες περιορισμούς τους που δε θα παραβιάζουν το ευρωπαϊκό πλαίσιο της ελεύθερης διασυνοριακής ροής ηλεκτρικής ενέργειας.

Ηλεκτρικό ρεύμα: Απόφαση… βόμβα – Σε ποιους δεν κόβουν το ρεύμα με απόφαση ΕΕ

Σημαντικά μέτρα προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών από τη διακοπή της ηλεκτροδότησής τους από τους παρόχους προβλέπει η κοινοτική Οδηγία 2024/1711, που προτίθεται να ενσωματώσει η κυβέρνηση στην εθνική νομοθεσία.

Σημειώνεται ότι ήδη η κυβέρνηση είναι εκπρόθεσμη ως προς την ενσωμάτωση της Οδηγίας, αφού η καταληκτική προθεσμία ήταν η 17η Ιανουαρίου.

Ειδικότερα, η Οδηγία αναφέρεται στην υποχρέωση των κρατών μελών να καθιερώσουν προστατευτικούς κανόνες σχετικά με τις αποσυνδέσεις των φτωχότερων νοικοκυριών. Ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να απαγορεύονται οι αποσυνδέσεις των ευάλωτων καταναλωτών.

Όπως αναφέρει,

Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι ευάλωτοι πελάτες και οι πελάτες που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια προστατεύονται πλήρως από τις αποσυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων της απαγόρευσης των αποσυνδέσεων ή άλλων ισοδύναμων ενεργειών.

Τα κράτη μέλη παρέχουν την προστασία αυτή ως μέρος της πολιτικής τους όσον αφορά τους ευάλωτους πελάτες.

Όταν κοινοποιούν στην Επιτροπή τη μεταφορά της παρούσας οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο, τα κράτη μέλη εξηγούν τη σχέση μεταξύ του πρώτου εδαφίου και των αντίστοιχων μερών των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.

Επίσης, οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να μην διακόπτουν τη σύνδεση καταναλωτών, οι οποίοι έχουν διαφορές μαζί τους και έχουν υποβάλει σχετική καταγγελία σε αρμόδια αρχή. Όπως αναφέρει η Οδηγία,

  • Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν καταγγέλλουν συμβάσεις και δεν προβαίνουν σε αποσύνδεση πελατών για τους λόγους για τους οποίους οι πελάτες έχουν υποβάλει καταγγελία, ή για λόγους που υπόκεινται σε μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών. Η εν λόγω καταγγελία ή η χρήση ενός τέτοιου μηχανισμού δεν θίγει τα συμβατικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών. Τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή κατάχρησης της διαδικασίας.

Επιπλέον, η Οδηγία δεσμεύει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να μπορούν οι πελάτες να αποφεύγουν την αποσύνδεση. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

α) προώθηση προαιρετικών κωδίκων για προμηθευτές και πελάτες σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση περιπτώσεων πελατών με καθυστερούμενες οφειλές· οι εν λόγω ρυθμίσεις μπορεί να αφορούν τη στήριξη πελατών στη διαχείριση της χρήσης και του κόστους ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της επισήμανσης ασυνήθιστα υψηλών εκτινάξεων ή χρήσης ενέργειας κατά τη χειμερινή και τη θερινή περίοδο, της προσφοράς κατάλληλων σχεδίων ευέλικτων πληρωμών, μέτρων για την παροχή συμβουλών σχετικά με οφειλές, αυτοανάγνωσης της κατανάλωσης στον μετρητή από τον πελάτη και βελτιωμένης επικοινωνίας με τους πελάτες και τους οργανισμούς υποστήριξης·

β) προώθηση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης των πελατών σχετικά με τα δικαιώματά τους όσον αφορά τη διαχείριση του χρέους τους·

γ) πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κουπόνια ή επιδοτήσεις για τη στήριξη της πληρωμής λογαριασμών.

Γενικότερα, για την προστασία των καταναλωτών, η Οδηγία ορίζει ότι:

  • Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες έχουν ολοκληρωμένη ενημέρωση από τους προμηθευτές σχετικά με τις ευκαιρίες, το κόστος και τους κινδύνους των αντίστοιχων ειδών συμβάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και ότι οι προμηθευτές υποχρεούνται να ενημερώνουν καταλλήλως τους τελικούς πελάτες, επίσης σχετικά με την ανάγκη εγκατάστασης κατάλληλου μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας.
  • Οι ρυθμιστικές αρχές: α) παρακολουθούν τις εξελίξεις της αγοράς, αξιολογούν τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από τα νέα προϊόντα και τις νέες υπηρεσίες και αντιμετωπίζουν τις καταχρηστικές πρακτικές· β) λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα όταν εντοπίζονται ανεπίτρεπτα τέλη τερματισμού».

Τα δικαιώματα των καταναλωτών για τα τιμολόγια

Η Οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν το δικαίωμα των καταναλωτών να συνάπτουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε σταθερή τιμή, αλλά και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας (σ.σ.: τα λεγόμενα «πορτοκαλί» τιμολόγια).

Όπως αναφέρει,

  • Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο παρέχει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να προσφέρουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας.
  • Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες που διαθέτουν έξυπνο μετρητή μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας και ότι όλοι οι τελικοί πελάτες μπορούν να ζητούν τη σύναψη σύμβασης ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή, διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους.

Όπως αναφέρει η Οδηγία, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι προμηθευτές δεν τροποποιούν μονομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις των συμβάσεων ορισμένου χρόνου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερή τιμή και δεν καταγγέλλουν τις εν λόγω συμβάσεις πριν από τη λήξη τους.