Από την μακρινή Ινδία μπορούμε να πάρουμε ένα παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν καταργούνταν τα χαρτονομίσματα του ευρώ.
Ένα σενάριο δηλαδή με φόντο το ψηφιακό ευρώ, για το οποίο γίνονται σημαντικά βήματα. Η εξέλιξη θα ήταν αναίμακτη ή θα βλέπαμε σκηνές όπως στην Ινδία, όταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε το 2016 μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος το τέλος των μετρητών.
Δεν είχε προηγηθεί καμία προειδοποιήση, δεν το γνώριζε κανείς, ούτε καν τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του. Ο λαός έπαθε σοκ και εικόνες που εξελίχθηκαν προκάλεσαν σοκ στην έβδομη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη.
Ας θυμηθούμε τι συνέβη και ας ελπίσουμε ότι δεν θα δούμε παρόμοιες σκηνές στο μέλλον. Παρακάτω αποσπάσματα από το άρθρο της Καθημερινής
«Ο Μόντι ανακοινώνει ότι οι Ινδοί έχουν λίγες εβδομάδες περιθώριο για να καταθέσουν ή να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους. Διαφορετικά, αυτά θα γίνουν κυριολεκτικά άχρηστα.
Υποτίθεται ότι θα ήταν ένα μεγάλο βήμα εκσυγχρονισμού για την Ινδία, που θα έβαζε την οικονομία σε μονοπάτι για να γίνει πιο μοντέρνα, πιο ηλεκτρονική. Οι Ινδοί όμως έπαθαν… σοκ και δέος.
Ο Μόντι ανακοίνωσε ότι τα χαρτονομίσματα των 1.000 και των 500 ρουπιών δεν θα ίσχυαν πια. Οι Ινδοί έπρεπε να προσέλθουν στις τράπεζες και να ανταλλάξουν αυτά τα χαρτονομίσματα με νέα, των 500 και 2.000 ρουπιών. Πρακτικά, αυτό σήμαινε ότι το 86% των χαρτονομισμάτων στη χώρα δεν θα μπορούσαν πια να χρησιμοποιηθούν.
Οι στιγμές που ακολούθησαν ήταν δραματικές. Σε κάθε γωνιά της Ινδίας, άνθρωποι άφησαν ό,τι έκαναν και έτρεξαν στις τράπεζες για να ανταλλάξουν τα χρήματά τους. Ατελείωτες ουρές σχηματίστηκαν έξω από τις τράπεζες, γεμίζοντας τους δρόμους με ανθρώπους που περίμεναν.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Σκοπός του Μόντι ήταν να βάλει τέλος στο μαύρο χρήμα και να βγάλουν οι Ινδοί τα… λεφτά από το σεντούκι.
Για να μην διαρρεύσει το σχέδιο, ο Μόντι δεν είχε δώσει εντολή να τυπωθούν τα νέα χαρτονομίσματα εκ των προτέρων. Έτσι, για μήνες μετά την ανακοίνωση, η Ινδία αντιμετώπιζε δραματικές ελλείψεις ρευστού, με τα ATM να αδειάζουν και τους Ινδούς να περιμένουν για ώρες στις ουρές, πολλές φορές μάταια. Το στρες έσπρωξε κάποιους στην αυτοκτονία, άλλοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που περίμεναν στις ουρές. Επιχειρήσεις κατέρρευσαν γιατί δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα. Άλλωστε, το 90% των συναλλαγών στην Ινδία γίνονταν με μετρητά.
Και σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας, φαίνεται ότι το πείραμα της απονομισματοποίησης δεν πέτυχε. Και αυτό γιατί το 99% της αξίας των παλιών χαρτονομισμάτων που απομακρύνθηκαν από την κυκλοφορία, τελικά βρήκε τρόπο να επιστρέψει στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εγκληματίες και όσοι κρατούσαν κρυμμένο μαύρο χρήμα, βρήκαν τρόπο να ανταλλάξουν τα χαρτονομίσματά τους με τα καινούργια, όπως όλοι οι άλλοι.
Σε έναν βαθμό, πάντως, το τραπεζικό σύστημα και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας ευνοήθηκαν, καθώς εκατομμύρια Ινδών άνοιξαν τραπεζικούς λογαριασμούς για πρώτη φορά στη ζωή τους. Όμως ακόμα και σήμερα, τα μετρητά βασιλεύουν στην Ινδία. Στα καταστήματα, οι πωλητές συνηθίζουν να δίνουν στον πελάτη δύο τιμές: Μία εάν σκοπεύει να πληρώσει με κάρτα, και άλλη μία, αισθητά χαμηλότερη, εάν θα δώσει μετρητά.
Ξεχάστε το ευρώ: Ανακοινώθηκε νέο νόμισμα – Τι θα γίνει στην Ελλάδα
Ευρώ: Ξεχάστε ό,τι ξέρατε μέχρι σήμερα για τις συναλλαγές μας με τις τράπεζες, καθώς μετά το ευρώ έρχεται ένα νόμισμα, με τις επίσημες ανακοινώσεις να γίνονται σε λίγες ημέρες από την Αθήνα.
Μιλάμε για το ψηφιακό εύρω, η ανακοίνωση του οποίου θα γίνει από την Αθήνα, καθώς μέσα στον Οκτώβριο ολοκληρώνονται οι σχετικές προετοιμασίες που ξεκίνησε δύο χρόνια πριν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ημερομηνία για τις ανακοινώσεις φαίνεται πως θα είναι η 26η Οκτωβρίου, η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ και οι λοιποί κεντρικοί τραπεζίτες – μέλη της ΕΚΤ έρχονται στην Αθήνα για την μία συνεδρίαση που πραγματοποιεί ετησίως το ΔΣ της ΕΚΤ εκτός Φρανκφούρτης προκειμένου να λάβει τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, εκείνη την ημέρα μπορεί να γίνουν και οι ανακοινώσεις για το ψηφιακό ευρώ, αποτελώντας, έτσι, μία κομβική στιγμή για την ΕΚΤ και την Ευρωζώνη
Σημειώνεται ότι της άφιξης και της συνεδρίασης του ΔΣ της ΕΚΤ στην Αθήνα, αναμένεται να έχει προηγηθεί η δεύτερη απονομή επενδυτικής βαθμίδας στη χώρα (μετά την DBRS), από την Standard & Poor’s, γεγονός που θα στρέψει τα φώτα και στην Ελλάδα.
Αν και οι κεντρικοί τραπεζίτες θα πραγματοποιήσουν μία ακόμη συνάντηση πριν το ραντεβού τους στην Αθήνα για να οριστικοποιήσουν την ατζέντα τους για το ψηφιακό ευρώ, οι προετοιμασίες στην Τράπεζα της Ελλάδος έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό, με τον διοικητή και οικοδεσπότη, Γιάννη Στουρνάρα, να μεριμνά για την φιλοξενία των ομολόγων του.
Στο πλαίσιο αυτό, ο δεύτερος όροφος στο κεντρικό κτίριο της ΤτΕ στην Πανεπιστημίου έχει αναδιαμορφωθεί για τη δημιουργία των χώρων όπου θα συνεδριάσει το ΔΣ της ΕΚΤ, αλλά και των προσωπικών γραφείων που, βάσει πρωτοκόλλου, θα πρέπει να διαθέτει ο κάθε κεντρικός τραπεζίτης – μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ-, καθώς επίσης και της αίθουσας για τις συνεντεύξεις Τύπου. Παράλληλα, το προσωπικό ασφαλείας της ΤτΕ εκπαιδεύτηκε εντατικά από την αρχές του καλοκαιριού από την Ελληνική Αστυνομία, ώστε να παράσχει τις υψηλού επιπέδου προδιαγραφές ασφαλείας που απαιτεί η διοργάνωση
Τι είναι το ψηφιακό ευρώ
Η ΕΚΤ ξεκίνησε την προετοιμασία για το ψηφιακό ευρώ τον Οκτώβριο του 2021.
Η Ευρώπη χρειαζόταν ένα ψηφιακό ευρώ, καθώς μετά την πανδημική κρίση, η εντατικοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας επιτάχυνε κατακόρυφα τις ηλεκτρονικές αγορές και τις ψηφιακές πληρωμές.
Έτσι, 350 εκατομμύρια καταναλωτές και 50 εκατομμύρια επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ θα μπορούν να έχουν (μάλλον από το 2025) στο «πορτοφόλι» τους το ψηφιακό ευρώ, όπως και τα μετρητά, αποφασίζοντας πώς θα πληρώνουν στις συναλλαγές τους. Στην πράξη, το ψηφιακό ευρώ θα έχει τη μορφή πορτοφολιού το οποίο οι πολίτες θα φορτίζουν με ευρώ από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται να μπει ένα πλαφόν (2.000 ή 3.000 ευρώ ανά χρήστη) στη ρευστότητα που θα μπορούν να διατηρούν σε ψηφιακό ευρώ οι πολίτες. Επομένως, το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώσει και δεν θα αντικαταστήσει τα μετρητά, τα οποία θα εξακολουθήσουν να είναι διαθέσιμα στη ζώνη του ευρώ, όπως και τα άλλα ιδιωτικά ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Το νέο ψηφιακό μέσο πληρωμής θα γίνει αποδεκτό από όλους στη ζώνη του ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών πληρωμών. Θα διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων παρέχοντας κάτι το οποίο δεν υπάρχει σήμερα: ένα ψηφιακό μέσο πληρωμής που είναι καθολικά αποδεκτό σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, για πληρωμές σε καταστήματα, ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Ενώ, όπως τα μετρητά, το ψηφιακό ευρώ θα είναι μηδενικού κινδύνου, ευρέως προσβάσιμο, εύχρηστο και δωρεάν για βασική χρήση.
Το ψηφιακό ευρώ θα διατηρεί υψηλό βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής και ευκολία στη χρήση. Θα παρέχει επίσης τον υψηλότερο βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής στις ψηφιακές πληρωμές: το Ευρωσύστημα δεν θα έχει πρόσβαση ούτε θα αποθηκεύει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών. Οι επιλογές για υψηλότερο βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής θα ισχύουν για τις πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ που δεν γίνονται σε απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση και οι οποίες θα είναι γνωστές μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο της πληρωμής.