Ηλεκτρονικές αγορές: Ειδικά μετά την πανδημία, αυξήθηκαν ραγδαία οι αγορές μέσω ίντερνετ και eshops. Η ΕΛΑΣ έδωσε στη δημοσιότητα τις πιο συχνές απάτες και τι να προσέχετε.
Διεθνούς κλίμακας αστυνομική επιχείρησε πραγματοποιήθηκε μαζί με τη Europol για να εντοπιστούν και να αποκαλυφθούν οι πιο κοινές απάτες που γίνονται κατά τις αγορές μέσω ίντερνετ.
Για να διαλευκανθούν οι τρόποι που οι επιτήδειοι σας εξαπατούν όταν κάνετε αγορές από eshops, συμμετείχαν οι ευρωπαϊκές αστυνομικές αρχές – και η ΕΛΑΣ- οι τράπεζες αλλά και έμποροι ηλεκτρονικών καταστημάτων.
Όπως φάνηκε, οι επιτήδειοι καταφέρνουν και αποσπούν τα στοιχεία των τραπεζικών καρτών και πραγματοποιούν αγορές από ηλεκτρονικά καταστήματα και όχι μόνο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάθε λογής αγορά από το ίντερνετ είναι και επικίνδυνη, για αυτό και η Ελληνική Αστυνομία, δημοσιεύει τις απάτες στις οποίες μπορεί να υποπέσετε.
Μάλιστα, για τέτοιες υποθέσεις, στην Ελλάδα έχουν ταυτοποιηθεί συγκεκριμένα εμπλεκόμενα άτομα, σε βάρος των οποίων σχηματίστηκε δικογραφία τακτικής διαδικασίας.
Πιο αναλυτικά, αυτές είναι οι περιπτώσεις απάτης στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου:
- Απάτη phishing, vishing και smishing, όπου οι δράστες επικοινωνούν με άτομα μέσω τηλεφώνου, μηνυμάτων κειμένου (sms) και μηνυμάτων ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email) και τους πείθουν να γνωστοποιήσουν τα στοιχεία της πιστωτικής τους κάρτας.
Για να πετύχουν τον σκοπό τους, υπόσχονται μια ανταμοιβή ή υποδύονται μια αξιόπιστη επιχείρηση ή κυβερνητική υπηρεσία.
- Απάτη κλοπής ταυτότητας (Account takeover fraud), κατά την οποία ένας δράστης αποκτά πρόσβαση στον λογαριασμό ενός χρήστη σε ένα κατάστημα ηλεκτρονικού εμπορίου.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ποικίλων μεθόδων, όπως η αγορά κλεμμένων κωδικών πρόσβασης, κωδικών ασφαλείας ή προσωπικών πληροφοριών στον σκοτεινό ιστό ή κατόπιν επιτυχούς επίθεσης phishing.
Όταν αποκτήσουν πρόσβαση στον λογαριασμό ενός χρήστη, μπορούν να προβούν σε περαιτέρω παράνομη δραστηριότητα.
Για παράδειγμα, μπορούν να αλλάξουν τα στοιχεία του λογαριασμού ενός χρήστη, να κάνουν αγορές σε καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου, να κάνουν ανάληψη χρημάτων και ακόμη ή να αποκτήσουν πρόσβαση σε άλλους λογαριασμούς του.
- Απάτη με ψεύτικους-ψευδείς ιστοτόπους (fake or replica websites), όπου οι δράστες δημιουργούν έναν ψεύτικο ιστότοπο και δελεάζουν τους αγοραστές με φθηνά προϊόντα.
Σε πολλές περιπτώσεις οι ψεύτικοι ιστότοποι, εμφανίζονται σε διαφημίσεις ή αποστέλλονται στο email ενός χρήστη, κατευθύνοντάς τον στον ιστότοπο, μέσω μιας προσπάθειας ηλεκτρονικού ψαρέματος.
Τα προς πώληση προϊόντα δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα και δεν αποστέλλονται ποτέ.
«Χειρόφρενο» στις απάτες των e – shop
«Χειρόφρενο» στα κρούσματα απάτης από e-shop που πληθαίνουν, δεδομένης της ανοδικής πορείας που διαγράφει ο κλάδος του ηλεκτρονικού εμπορίου, επιχειρεί να τραβήξει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΥΠΑΝ). Σε σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, μάλιστα, που αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα προβλέπεται η δυνατότητα αποζημίωσης των καταναλωτών για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Το ΥΠΑΝ, από την πλευρά του, έχει στα… σκαριά νομοσχέδιο, με τέσσερις βασικές τομές στην ισχύουσα καταναλωτική νομοθεσία.
«Προκαταβολική» κύρωση
Στο πλαίσιο αυτού, θα προβλέπεται η λήψη προληπτικών μέτρων για περιπτώσεις όπως οι παραπάνω, όταν εντοπίζονται, δηλαδή, κίνδυνοι για τον καταναλωτή που μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια χρηματικών ποσών.
«Θα μπορούμε να κλείνουμε το e-shop που έχει ξεκινήσει μία επικίνδυνη πολιτική για τον καταναλωτή», δήλωσε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο γενικός γραμματέας Εμπορίου, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, προσθέτοντας πως αντίστοιχη πρόβλεψη θα υπάρχει και για τα φυσικά καταστήματα. Οπως εξήγησε, αν αργήσει να επιβληθεί η κύρωση, είναι πιθανό να ζημιωθεί πλήθος καταναλωτών. Γι’ αυτόν τον λόγο, «πρέπει να φέρουμε μπροστά την κύρωση και να σταματήσει, προσωρινά, η λειτουργία του καταστήματος, μέχρι να επιβεβαιωθεί τι ακριβώς συμβαίνει. Είναι μία δυνατότητα που θα έχει η διοίκηση, η οποία δεν υπήρχε πριν», είπε ο ίδιος.
Διεκδίκηση αποζημιώσεων
Με τα νέα δεδομένα, ο καταναλωτής θα δύναται να διεκδικήσει αποζημίωση, σε περιπτώσεις παραβίασης της σχετικής νομοθεσίας. «Μέχρι τώρα υπήρχε μόνο το πρόστιμο. Πολλές φορές, όμως, τα συμφέροντα του καταναλωτή βλάπτονται, σε βαθμό που να δικαιολογείται και η αποζημίωση», σημείωσε ο γ.γ. Εμπορίου. Αυτό θα είναι δυνατό, πλέον, μέσω των συλλογικών αγωγών (αντιπροσωπευτικών αγωγών, όπως λέγονται, στην ενωσιακή νομοθεσία).
Επί της ουσίας, παλαιότερα, μία προσφυγή οδηγούσε σε παύση της αθέμιτης εμπορικής πρακτικής και σε επιβολή προστίμου, όμως ο καταναλωτής δεν μπορούσε να αποζημιωθεί. Με το ν/σ που προωθείται, οι πολίτες -μέσω των Ενώσεων Καταναλωτών- θα μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια, διεκδικώντας αποζημίωση. Μάλιστα, όπως υπογράμμισε ο κ. Αναγνωστόπουλος, σε περίπτωση που επιδικαστεί η αποζημίωση και κάποιοι καταναλωτές δεν εκπροσωπούνται από την Ενωση που είχε προσφύγει, θα μπορούν κι εκείνοι -παρότι δηλαδή δεν συμμετείχαν στην αγωγή- να διεκδικήσουν αποζημίωση. Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου θα βγάζει απόφαση στην οποία θα ορίζει πώς ακριβώς μπορεί να αξιοποιηθεί η έτερη απόφαση (αυτή του δικαστηρίου) για την αποζημίωση των καταναλωτών που έχουν βλαφθεί από τη συγκεκριμένη αθέμιτη πρακτική.
Αξίζει να επισημανθεί πως οι Ενώσεις Καταναλωτών δεν θα πληρώνουν δικαστικά παράβολα. Σκοπός είναι «να ενισχύσουμε τη δυνατότητα των Καταναλωτικών Ενώσεων να “κυνηγάνε” αυτές τις υποθέσεις και να μη φοβούνται τα έξοδα», τόνισε ο γ.γ. Εμπορίου, προσθέτοντας πως το καταναλωτικό κίνημα είναι σημαντικός βραχίονας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που εντοπίζονται κατά την εφαρμογή της καταναλωτικής νομοθεσίας. Οπως επισήμανε, το κράτος ρυθμίζει μεν νομικά, επιβάλλοντας πρόστιμα, αλλά είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν αποζημιώσεις, όπως και πολύ καλή ενημέρωση των καταναλωτών για την προστασία τους, ώστε να μην προβούν σε αγορές που θα τους ζημιώσουν.
Έλεγχος κατά προτεραιότητα
Ακόμη, το ν/σ φέρνει αλλαγές στη διαδικασία ελέγχου των καταγγελιών. «Πλέον δεν θα είναι τυχαίος ο τρόπος με τον οποίο θα ελέγχονται οι καταγγελίες των καταναλωτών», σημείωσε ο γ.γ. Εμπορίου, αναφέροντας πως καθημερινά η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΑΝ δέχεται εκατοντάδες καταγγελίες, που δεν θα μπορούσαν, ασφαλώς, να έχουν όλες την ίδια αξία. Μέσω ειδικού αλγόριθμου, ο οποίος θα συνδυαστεί με τον τρόπο επιβολής των προστίμων, θα γίνεται κατηγοριοποίηση των καταγγελιών, προκειμένου να δίνεται έμφαση στις σημαντικότερες.
Πρόκειται για ένα πέρασμα από την παλιά πρακτική της εξυπηρέτησης με βάση τη σειρά κατάθεσης της καταγγελίας (first come first serve), στην εξυπηρέτηση που θα εδράζεται στην ανάλυση κινδύνου. «Ο,τι είναι σημαντικό θα έρχεται πρώτο και ό,τι είναι ακατάληπτο ή δεν μπορεί να οδηγήσει σε επιβολή κύρωσης θα μπαίνει στο αρχείο ή θα συμπεριλαμβάνεται χαμηλότερα στη λίστα των προτεραιοτήτων», τόνισε ο κ. Αναγνωστόπουλος. Σε αυτήν την κατεύθυνση, γίνεται μία προσπάθεια ενίσχυσης των ελεγκτικών μηχανισμών, με αύξηση του αριθμού των ελεγκτών στα αρμόδια κλιμάκια.
«Κατέβασμα» ψηφιακού περιεχομένου
Τέλος, στο νομοσχέδιο θα υπάρχει διάταξη, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου να ελέγξει περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών από πρόσωπα ή επιχειρήσεις που δεν έχουν άδεια λειτουργίας. Θα τους περικόπτει τη δυνατότητα να διαφημίζονται. Αυτό θα γίνει με εντολές προς την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), κατά πάσα δυνατότητα, προκειμένου να κατέβει το ψηφιακό περιεχόμενο.
Οσον αφορά στην κυρωτική διαδικασία, δεν θα αλλάξει, απλώς θα βελτιωθεί σε κάποια σημεία, όπως διευκρίνισε ο κ. Αναγνωστόπουλος, υπενθυμίζοντας πως τον περασμένο Μάιο υπήρξε σημαντική αύξηση στα όρια των προβλεπόμενων προστίμων.