Έρχεται η ψηφιακή κάρτα εργαζόμενου: Τι είναι, πώς θα λειτουργεί

Εργασιακά: Εντός των επόμενων εβδομάδων ξεκινά το μέτρο της ψηφιακής κάρτας, με τις μεγάλες επιχειρήσεις να είναι οι πρώτες που θα το εφαρμόσουν. Διαβάστε στο xristika.gr τι είναι και πώς θα λειτουργεί.

Η πορεία υλοποίησης της ψηφιακής κάρτας εργασίας, που έχει κομβικό ρόλο στο νέο εργασιακό νομοσχέδιο συζητήθηκε στη συνάντηση που είχαν σήμερα ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης και ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης.

Στη συνάντηση μετείχε επίσης η γενική γραμματέας Εργασίας, Άννα Στρατινάκη.

Η επένδυση για την ψηφιακή κάρτα στην πλήρη της μορφή θα ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου οι απαιτούμενες επενδύσεις να υλοποιηθούν το συντομότερο.

Η εφαρμογή της θα ξεκινήσει από μεγάλες επιχειρήσεις που ήδη χρησιμοποιούν συστήματα ωρομέτρησης για τους εργαζόμενους, συνήθως ηλεκτρονικά, και θα επεκταθεί σταδιακά σε όλη την αγορά.

1. Σε πρώτη φάση, εντός του έτους οι εργαζόμενοι θα αποκτήσουν ηλεκτρονικά πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που καταχωρίζονται στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» σχετικά με τον εργασιακό τους βίο.
2. Ως τις αρχές του 2022 θα είναι έτοιμη η «μήτρα» της κάρτας εργασίας, δηλαδή το ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο θα υποδέχεται τις πληροφορίες που θα καταχωρούν ψηφιακά εργαζόμενοι και εργοδότες. Παράλληλα, καταργείται μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών με στόχο τη διευκόλυνση εργαζομένων και επιχειρήσεων.
3. Εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 θα ξεκινήσει η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας με παρακολούθηση της πραγματικής απασχόλησης σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.

Η αρχιτεκτονική του συστήματος σχεδιάζεται με τρόπο που προβλέπει δυνατότητα αμοιβαίου ελέγχου της δήλωσης του ωραρίου, της υπερεργασίας, των υπερωριών κλπ. τόσο από τους εργαζόμενους όσο και από τους εργοδότες με «κόφτες» που θα αποκλείουν τις παράτυπες δηλώσεις.

Έτσι αποφεύγεται το ενδεχόμενο κατάχρησης από τη μια πλευρά ή η υποδήλωση της εργασίας από την άλλη, υποστηρίζει το υπουργείο.

Εργασιακά: Τι είναι η ψηφιακή κάρτα

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας είναι το σύστημα παρακολούθησης του χρόνου εργασίας στην ψηφιακή εποχή:

• Αποτελεί πρωτοποριακό εργαλείο για τον έλεγχο της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας.
• Αποτελεί εγγύηση για την τήρηση του ωραρίου των εργαζομένων και την αμοιβή τυχόν υπερωριών σύμφωνα με τους κανόνες.
• Συντελεί στην αποφυγή του αθέμιτου ανταγωνισμού που υφίστανται οι επιχειρήσεις που τηρούν τη νομοθεσία από εκείνες που εφαρμόζουν πρακτικές «μαύρης» ή υποδηλωμένης εργασίας. Πρακτικές οι οποίες δυστυχώς δεν είναι σπάνιες και εκτός των άλλων στερούν πόρους από το ασφαλιστικό σύστημα και τον προϋπολογισμό.

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας καθιστά, επιπλέον, τους ελέγχους από την Επιθεώρηση Εργασίας διαφανείς και αντικειμενικούς και αποτελεί το «κλειδί» για την δίκαιη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όπως το δικαίωμα της αποσύνδεσης στην τηλεργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η εξίσωση των υπερωριών σε βιομηχανία και υπηρεσίες.
Η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας αποτελεί πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ που ικανοποιείται σήμερα.

Η Ψηφιακή Κάρτα δεν θα είναι απαραίτητα μια κάρτα σε φυσική μορφή όπως αυτές που διαθέτουν ήδη σήμερα πολλές επιχειρήσεις που εφαρμόζουν συστήματα ωρομέτρησης του χρόνου εργασίας.

Μπορεί να είναι:

• μια εφαρμογή στο κινητό και ένα πρόγραμμα στους υπολογιστές της επιχείρησης, διασυνδεδεμένα αμφότερα με το ΕΡΓΑΝΗ.
• τα συστήματα ωρομέτρησης (κάρτα εισόδου – εξόδου) όπου υπάρχουν θα διατηρηθούν και θα διασυνδεθούν με το νέο σύστημα, προκειμένου να λειτουργήσουν με ψηφιακό τρόπο.

Σημειώνεται ακόμη ότι:

• Το σύστημα θα διαθέτει απεικόνιση όλων των νόμιμων ορίων υπερωριών, ημερήσιου χρόνου ανάπαυσης κ.λπ. όπως προβλέπονται από τη νομοθεσία.
• Το σύστημα θα διαθέτει κόφτες ώστε να εμποδίζονται οι παράτυπες δηλώσεις.
• Ο μισθός θα απεικονίζεται και σε επίπεδο ώρας.
• Θα υπάρχουν προβλέψεις σε τεχνικό επίπεδο για όλες τις ειδικές συνθήκες που καταγράφηκαν κατά τη διαβούλευση, όπως ενδεικτικά εργασίες εκτελούμενες έξω από την έδρα της επιχείρησης, επαγγελματικά ταξίδια, έκτακτη απουσία του εργαζόμενου για προσωπικούς λόγους κ.λπ.

Εργασιακά: Ανατροπές σε ωράρια, υπερωρίες, απολύσεις, απεργίες και μισθούς

Με δικλείδα ασφαλείας την ψηφιακή κάρτα εργασίας και σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης το ελαστικό 8ωρο, το εργασιακό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, με στόχο να τεθεί σε ψηφοφορία στις 17 Ιουνίου, αλλάζει άρδην την καθημερινότητα των εργαζομένων αλλά και τις δυνατότητες που έχουν πλέον οι επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους το νέο «οπλοστάσιο».

Παράλληλα το σχέδιο νόμου ρυθμίζει το καθεστώς της τηλεργασίας, καταργεί το ΣΕΠΕ δημιουργώντας νέα Ανεξάρτητη Αρχή, αλλάζει τις γονικές άδειες θεσπίζοντας για πρώτη φορά άδεια για τον πατέρα, αλλάζει τον συνδικαλιστικό νόμο και θεσπίζει αυστηρότερες διατάξεις για την παρενόχληση στους χώρους δουλειάς.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, το σχέδιο νόμου αντιμετωπίζει σύγχρονα, πραγματικά προβλήματα των εργαζομένων και ιδιαίτερα των γυναικών και των νέων, αποκαθιστά αδικίες, καταργεί αναχρονιστικές ρυθμίσεις, προσαρμόζει το πλαίσιο της εργασιακής νομοθεσίας στις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.

Αντίθετα, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, το νέο εργασιακό καταργεί το οκτάωρο και μειώνει τους μισθούς, επιβάλλει τη δεκάωρη εργασία με μείωση αποδοχών, το σπαστό ωράριο στη μερική απασχόληση, και τον διπλασιασμό των φθηνών υπερωριών. Καταλύει τις συλλογικές συμβάσεις και οδηγεί σε ανεξέλεγκτες απολύσεις. Πραγματοποιεί μία επίθεση χωρίς προηγούμενο στις συνδικαλιστικές ελευθερίες και στο δικαίωμα της απεργίας.

Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, λαμβάνοντας υπόψη και τις αλλαγές που προέκυψαν από τη διαβούλευση, είναι οι εξής:

• Διευθέτηση χρόνου εργασίας

Ο εργαζόμενος μόνο με δικό του αίτημα και κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη (ατομική σύμβαση) μπορεί να εργαστεί με ελαστικό ωράριο για οικογενειακούς, εκπαιδευτικούς ή άλλους λόγους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εργάζεται έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Όπως διευκρινίζεται στη σχετική διάταξη, το ωράριο εργασίας στο πλαίσιο συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας θα δηλώνεται και στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.

Συνεπώς οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» εντός έξι μηνών εργαζόμενο με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Το κέρδος για τον εργαζόμενο είναι ότι με τη διευθέτηση μπορεί να εξασφαλίσει -αν το επιθυμεί- 4ήμερη εργασία την εβδομάδα χωρίς μείωση αποδοχών. Επιπλέον, όπως προβλέπει η επαναδιατυπωμένη διάταξη, καλύπτεται από δικλείδα ασφαλείας ότι δεν θα απολυθεί αν αρνηθεί να υποβάλει αίτηση για διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Στο αρχικό κείμενο η διάταξη σημείωνε ότι απαγορεύεται να απολυθεί αν αρνηθεί αίτημα του εργοδότη να δεχτεί τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.

Στην περίπτωση που λυθεί η σύμβαση εργασίας πριν από τη λήξη, εν όλω ή εν μέρει, του χρονικού αντισταθμίσματος που προβλέπεται κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος μπορεί να λάβει αποζημίωση για τις υπερβάλλουσες ώρες που έχει απασχοληθεί. Στο πλαίσιο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας προβλέπεται η χορήγηση διαλείμματος μετά από 4 ώρες εργασίας (αντί για 6 ώρες).

• Ψηφιακή κάρτα εργασίας

Η θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας είναι από τις βαρύνουσες διατάξεις του νομοσχεδίου καθώς θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην προστασία του 8ώρου, στην τήρηση του ωραρίου του τηλεργαζόμενου (δικαίωμα στην αποσύνδεση) αλλά και στη λεγόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Πώς θα λειτουργεί στην πράξη: Ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα του όταν ξεκινά και όταν τελειώνει την εργασία του. Η κάρτα θα συνδέεται απευθείας με online σύστημα του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και, με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται αμέσως και σε πραγματικό χρόνο η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου, οι υπερεργασίες και οι υπερωρίες του, και έτσι θα επέρχονται άμεσα οι σχετικές συνέπειες (αξιώσεις για επιπλέον αμοιβή από τον εργαζόμενο και κυρώσεις στον εργοδότη).

• Αύξηση πλαφόν υπερωριών

Αυξάνονται στις 150 ώρες τον χρόνο οι υπερωρίες και εξισώνονται σε βιομηχανία και λοιπούς κλάδους όπως συμβαίνει στην Ευρώπη (σήμερα είναι 96 ώρες/έτος στη βιομηχανία και 120 ώρες/έτος στις μη βιομηχανικές επιχειρήσεις). Παράλληλα αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης και ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80% που ίσχυε ως τώρα).

• Επιθεώρηση Εργασίας-Ανεξάρτητη Αρχή

Προβλέπεται η σύσταση της Επιθεώρησης Εργασίας ως Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Η Επιθεώρηση Εργασίας θα λειτουργεί κατά τα πρότυπα της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ενώ ορίζεται ότι το πόρισμα της Επιθεώρησης Εργασίας επί διαφορών που στοιχειοθετούνται από την ψηφιακή κάρτα εργασίας (π.χ. απαιτήσεις για δεδουλευμένα, επίδομα άδειας) θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για να βγει διαταγή πληρωμής από το δικαστήριο. Κατά τα πέντε πρώτα χρόνια λειτουργίας της Επιθεώρησης Εργασίας, οι υπάλληλοι του υπουργείου Εργασίας που σήμερα υποστηρίζουν το ελεγκτικό έργο του ΣΕΠΕ θα εξακολουθούν να το πράττουν. Για το ίδιο διάστημα, μετατάξεις και αποσπάσεις για την πλήρωση των θέσεων της Επιθεώρησης Εργασίας γίνονται κατά προτεραιότητα από προσωπικό του ΥΠΕΚΥ με ιδιότητα Επιθεωρητή Εργασίας.

• Τι αλλάζει στις απολύσεις

Το νομοσχέδιο προβλέπει έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς σε περίπτωση που η απόλυσή τους κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια κυρίως για οικονομοτεχνικούς λόγους, όπως είναι οι περικοπές ή το κλείσιμο της επιχείρησης. Οι εργατολόγοι εξηγούν ότι σε αρκετές περιπτώσεις ο ίδιος ο εργαζόμενος δεν επιθυμεί να επιστρέψει στη δουλειά του και προτιμά την αυξημένη αποζημίωση, ενώ και ο εργοδότης επιλέγει να πληρώσει κάτι παραπάνω για να μειώσει στο μέλλον το εργατικό κόστος.

Με άλλη διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζόμενου στη δουλειά, μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος, που δεν θα προσέρχεται στον χώρο εργασίας, θα αμείβεται κανονικά.

Σημειώνουμε ωστόσο ότι καταργήθηκε η διάταξη που όριζε ότι δίνεται η δυνατότητα 4μηνης προθεσμίας για την καταβολή της αποζημίωσης στην περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, ενώ για την άσκηση αγωγής από την πλευρά του εργαζόμενου προβλέπεται η καταβολή μειωμένης έως και 10% αποζημίωσης για να καλυφθεί η περίπτωση λάθους.

Η τελική διάταξη αποσαφηνίζει αφενός ότι η καταβολή της αποζημίωσης πρέπει να είναι σύγχρονη με την απόλυση και αφετέρου νομοθετείται η παγιωμένη θέση της νομολογίας, ότι η υπολειπόμενη καταβληθείσα αποζημίωση δεν συνιστά λόγο ακύρωσης αλλά συμπλήρωσης αυτής.

• Σε ποιες επιπλέον περιπτώσεις απαγορεύεται η απόλυση

Το εργασιακό νομοσχέδιο διευρύνει τη λίστα των περιπτώσεων της άκυρης απόλυσης, που σημαίνει επιστροφή του εργαζομένου στην εργασία του και καταβολή των μισθών για την περίοδο μέχρι την επαναπασχόληση.

Άκυρες θα θεωρούνται στο εξής οι απολύσεις για άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης, του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου, εργαζομένων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια, εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν διευθέτηση του χρόνου εργασίας, τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα αποσύνδεσης.

• Τηλεργασία

Όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η τηλεργασία εφαρμόζεται μετά από συμφωνία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Στο νομοσχέδιο ορίζεται συγκεκριμένα ότι η τηλεργασία μπορεί να εφαρμόζεται με απόφαση του εργοδότη μόνο για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και όταν προηγείται σχετική κυβερνητική απόφαση, ή μετά από αίτηση του εργαζομένου, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου της υγείας του. Αν υπάρχει διαφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, θα παραπέμπεται προς επίλυση στην Επιθεώρηση Εργασίας.

Ανάληψη του κόστους από τον εργοδότη: Ορίζεται ρητώς ότι το κόστος που αναλαμβάνει ο εργοδότης είναι ο εξοπλισμός (απόκτηση, συντήρηση, αποκατάσταση) και οι επικοινωνίες -οι λεπτομέρειες καθορίζονται με υπουργική απόφαση. Παραμένει η πρόβλεψη ότι οι δαπάνες αυτές δεν αποτελούν αποδοχές, αλλά εκπιπτέα δαπάνη για την εργοδοτική επιχείρηση, είναι αφορολόγητες και δεν επιβαρύνονται με ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη ή εργαζομένου.

Απλούστευση: Μειώνονται τα υποχρεωτικά στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η σύμβαση της τηλεργασίας.

Υπενθυμίζεται ότι με τις ρυθμίσεις θεσπίζεται το δικαίωμα αποσύνδεσης, δηλαδή το δικαίωμα κάθε τηλεργαζόμενου να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του, ενώ ορίζεται ότι οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης.