Καιρός: Σε μια πρόβλεψη που δεν θα αρέσει σε πολύ κόσμο προχώρησε ο Σάκης Αρναούτογλου καθώς το σκηνικό σχετικά με τον καιρό, αλλάζει άρδην!
Όπως εξήγησε ο Σάκης Αρναούτογλου στους χάρτες του, από τις 18 Σεπτεμβρίου ίσως έρθει μία γερή κατεβασιά ψυχρού αέρα από τη βόρεια Ευρώπη, η οποία στις 19 με 20 του μήνα να ρίξει αισθητά τη θερμοκρασία.
Αξίζει να σημειωθεί, πως ο έμπειρος προγνώστης αναφέρει πως μέχρι εκείνο το σημείο δεν θα υπάρξουν μεταβολές στον καιρό και όλα θα κυλήσουν με καλές συνθήκες για την εποχή.
Καιρός: Οι πρώτες προβλέψεις για τον χειμώνα
Καλά, φαίνεται πως είναι σε πρώτη φάση τουλάχιστον, τα μαντάτα για τον καιρό του χειμώνα, καθώς τα πρώτα προγνωστικά δείχνουν… καιρό Ελλάδας!
Οι πρώτες μετεωρολογικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ήπιες θερμοκρασίες στους Χειμερινούς μήνες.
Τα μεγάλα κλιματικά κέντρα επεκτείνουν τις μακροπρόθεσμες προγνώσεις τους για τον ερχόμενο χειμώνα και προβλέπουν υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες και μειωμένες βροχοπτώσεις, όπως αναλύει σε άρθρο του ο διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς.
Τα τελευταία χρόνια από την ΕΜΥ γίνεται σύνθεση των μακροπρόθεσμων προγνώσεων από τα μεγάλα Παγκόσμια Κλιματικά Κέντρα και για το φθινόπωρο 2022 επελέγησαν να εξεταστούν οι αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, ο υετός, τα γεωδυναμικά ύψη στα 500 hPa, καθώς και οι αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem).
Για τους ερχόμενους μήνες αναφέρεται ότι «το φετινό φθινόπωρο, στη δυτική και βόρεια Ελλάδα προβλέπεται σχετικά ζεστό, ενώ μειωμένες θα είναι οι βροχοπτώσεις στα νοτιοανατολικά».
Καιρός: Οι προβλέψεις ανά μήνα
Οι προβλέψεις του Νοεμβρίου 2022 δείχνουν κάποιες πιθανότητες για αυξημένες χιονοπτώσεις στην κεντρική Ευρώπη, ενώ στα περισσότερα από τα άλλα μέρη προβλέπονται λιγότερες χιονοπτώσεις από το κανονικό για αυτόν τον μήνα.
Παράλληλα οι θερμοκρασίες θα βρίσκονται πάνω από τα κανονικά επίπεδα.
Η πρόβλεψη χιονόπτωσης Δεκεμβρίου δείχνει ισχυρότερες αρνητικές ανωμαλίες.
Το μοτίβο φαίνεται υπό την επίδραση ενός συστήματος υψηλών πίεσεων, καθώς η πρόβλεψη δεν επιτρέπει πολλά εκτεταμένα σενάρια χιονόπτωσης και σαφώς αρνητικά σήματα εμφανίζονται και στην Ελλάδα.
Οι θερμοκρασίες στη Βαλκανική και την χώρα μας εμφανίζονται πάνω απο τα κανονικά επίπεδα και κανονικές στη δυτική Ευρώπη.
Για την πρόβλεψη του Ιανουαρίου 2023 δεν υπάρχει ουσιαστική βελτίωση.
Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης προβλέπεται να έχει λιγότερες χιονοπτώσεις μέχρι τα μέσα του χειμώνα, εκτός από ορισμένες μικρότερης έκτασης περιοχές.
Οι θερμοκρασίες στα βορειοδυτικά της Ευρώπης στα Βαλκάνια και τη χώρα μας δείχνουν να βρίσκονται σε υψηλότερες τιμές από το κανονικό.
Καιρός: Τι είναι το μοντέλο UKMO
Το μοντέλο UKMO αναπτύχθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο από το Met Office, από όπου προέρχονται τα αρχικά UKMO.
Πρώτον, κοιτάζοντας τον εποχιακό μέσο όρο για την Ευρώπη, μπορούμε να δούμε και εδώ άλλη μια ασθενή πρόγνωση χιονόπτωσης πανομοιότυπη με αυτή του ECMWF. Το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου προβλέπεται να έχει λιγότερες χιονοπτώσεις από το κανονικό.
Το UKMO χρησιμοποιεί άλλες παραμέτρους από το ECMWF, αλλά συσχετίζεται άμεσα και με τη χιονόπτωση.
Η πρόβλεψη του Νοεμβρίου 2022 δείχνει κάποιες δυνατότητες στα βόρεια μέρη της Ευρώπης. Κατά τα άλλα, η υπόλοιπη ήπειρος παρουσιάζει λιγότερες χιονοπτώσεις από το κανονικό για αυτόν τον μήνα.
Η πρόβλεψη χιονόπτωσης Δεκεμβρίου 2022 δείχνει ισχυρότερες αρνητικές ανωμαλίες, όπως και το ECMWF. Αυτή η συμφωνία και στα δύο μοντέλα δίνει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη για να επαληθευτεί αυτό το σενάριο.
Δεν υπάρχει σημαντική βελτίωση τον Ιανουάριο 2023, εκτός από τις περιοχές που βρίσκονται σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Αυτό δείχνει, ότι υπάρχει μεν διαθέσιμη βροχόπτωση, αλλά οι θερμοκρασίες δεν είναι αρκετά χαμηλές για να συσσωρευτεί πολύ χιόνι στα πεδινά.
Όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές οι μακροπρόθεσμες εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, καθώς ακόμη έχουν πολύ “δρόμο” μπροστά τους, σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας τις προοπτικές βελτίωσής τους σε ένα τόσο πολύπλοκο χαοτικό σύστημα όπως είναι η ατμόσφαιρα.
Ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ότι παρότι ο μέσος όρος των χιονοπτώσεων μπορεί να βρίσκεται τελικώς κάτω από τα κανονικά επίπεδα δεν αποκλείεται να ενσκήψει μια περίοδος 7 με 10 ημερών με βαρυχειμωνιά που να ανατρέψει πολλά “δεδομένα”.
Καιρός: Τι είναι τα Μερομήνια
Οι άνθρωποι της υπαίθρου διατήρησαν από γενιά σε γενιά και για χιλιάδες χρόνια την πρακτική γνώση της μελέτης και πρόγνωσης του καιρού.
Εξετάζοντας συστηματικά κάποια φυσικά φαινόμενα ή «σημάδια» στον ουρανό, μπορούσαν να μαντέψουν ή να «δουν» τα μερομήνια, δηλαδή ν’ αποκωδικοποιήσουν τον καιρό ολόκληρου του επόμενου έτους, αρχής γενομένης από την εμφάνιση του ένατου φεγγαριού μέχρι και το χάσιμο του επόμενου ογδόου (μετρώντας πάντα τα φεγγάρια από την αρχή του εκάστοτε έτους).
Αυτοί ήσαν συνήθως άνθρωποι της υπαίθρου, της θάλασσας και οι ιδίως οι μοναχοί, οι οποίοι καθώς φαίνεται είχαν αφιερώσει αρκετό μέρος της ζωής τους, στην σπουδή και την παρατήρηση του σύμπαντος, με τον τρόπο που διέθετε έκαστος αλλά και με την βοήθεια των καιρικών φαινομένων.
Οι αποκλίσεις που υπάρχουν τόσο στα παρατηρούμενα σημάδια, όσο και στις ημέρες κατά τις οποίες γίνονται οι παρατηρήσεις μπορούν να δικαιολογηθούν από τις διάφορες, εδαφολογικές και τις κλιματολογικές συνθήκες του κάθε τόπου.
Μερομήνια ονομάζει ο λαός τις δώδεκα (12) πρώτες ημέρες του ογδόου φεγγαριού του έτους.
Παρατηρώντας τα καιρικά φαινόμενα αυτών των πρώτων ημερών της, οι άνθρωποι μάντευαν την καιρική κατάσταση των επόμενων δώδεκα (12) στην αρχή φεγγαριών και αργότερα μηνών. Μερομήνια ονομάζονται οι μέρες που γίνεται η πρόβλεψη, από τις λέξεις «μέρα και μήνας» γιατί σε κάθε μέρα απ’ αυτές, αντιστοιχεί ένα πλήρες κύκλος του φεγγαριού (γιόμιση και χάση) ή ένας μήνας.
Κατά τον Ν. Πολίτη τα μερομήνια ήταν λείψανα αρχαίων προγνωστικών του καιρού, που έχουν άμεση σχέση με αστρολογικές παρατηρήσεις.
Επειδή ο Αύγουστος θεωρείται η αρχή του Χειμώνα, γι’ αυτό στο μήνα αυτό εντοπιζόταν η πρόγνωση του καιρού. (Γαλανίδου- Μπαλφούσια Έλσα, μν. Έργο, σελ 192).
Τα μερομήνια δεν περιγράφονται, είναι θέμα γνώσης και πρακτικής και όχι θεωρίας. Είναι υπόθεση πείρας και αντίληψης που χρήζει μιας ιδιαίτερης προσοχής.
Μπορεί αρκετοί άνθρωποι να παρατηρούν το ίδιο πράγμα αλλά να έχουν διαφορετικές αντιλήψεις και οι προβλέψεις τους να μην ταυτίζονται.
Η διαφορά δεν θα είναι ακραία, μα η πρόβλεψη του καθενός μπορεί να μη συμπέσει ως προς την ένταση του φαινομένου.
Είναι κατάλοιπο παλαιών αστρολογικών αντιλήψεων που απόκτησε ο άνθρωπος εξετάζοντας τα καιρικά φαινόμενα με βάση τ’ άστρα.
Πίστευαν ότι μπορούσαν να μαντέψουν τον καιρό που θα έχει κάθε μήνας αν εξέταζαν τις πρώτες τρεις ή εξι ή δώδεκα μέρες των μηνών Ιουλίου ή Αυγούστου κατ’ άλλους του Μαρτίου ή Ιανουαρίου.
Τα Μερομήνια (Μήνας+ημέρα) είναι γνωστά και ως Μηναλλάγια (Μήνας+αλλαγή). Σε άλλες περιοχές της χώρας μας είναι γνωστά ως Μεραμήνια, Μηνολόγια, Καταμήνια, Νερομήνια, Κεφαλομήνια, Καταμηνάτα, Αλλαξομήνια, Προφάνερα ή Φανερά, Λογομήνια, Δρίμες, Δρίματα κ.λπ.
Πιστεύεται ότι ο Θεός έδωσε τα μερομήνια σαν σημάδια του καιρού και εμφύτευσε νου και γνώση στους ανθρώπους και τους βοήθησε να μπορούν να τα διαβάζουν ώστε να προγραμματίζουν και να σχεδιάζουν για το επόμενο καλλιεργητικό έτος. Αν αναλογιστούμε ότι ένα μήνα περίπου μετά τα μερομήνια, άρχιζε το έτος της σποράς.
Γνωρίζουμε ότι οι ενοίκια των αγρών άρχιζαν του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εκάστοτε έτους), δηλαδή η καλλιεργητική περίοδος άρχιζε και τέλειωνε αυτή την ημερομηνία. Εφόσον παρατηρούσαν τα μερομήνια, στην διάρκεια του ενός μηνός περίπου σχεδίαζαν τις εργασίες τους, ανάλογα με τον καιρό που πρόβλεπαν και ανέμεναν.
Τα μερομήνια συσχετίζονται κατ’ αρχήν με το Φεγγάρι, τ’ Άστρα, τον Ήλιο και τους Γαλαξίες. Δευτερέυοντα ρόλο σε αυτή την συσχέτηση έχουν, ο άνεμος, η υγρασία και τα σύννεφα. Ακόμη στην πρόβλεψη δύναται να συμβάλλουν οι ζωντανοί οργανισμοί και τα φυτά.
Βάσει των παρατηρήσεων που πραγματοποιούν αποφαίνονται στο, ότι καιρό θα κάνει τη πρώτη μέρα της παρατήρησης τον ίδιο καιρό θα κάνει τον πρώτο μήνα του χρόνου.
Ο υπολογισμός των μηνών για τις καιρικές προβλέψεις αρχίζει καθώς προανάφερα από την εμφάνιση του ογδόου φεγγαριού.
Αυτό συνεπάγεται από τις κινήσεις της Σελήνης και όχι μόνο. Αρκετοί καιροσκόποι αρχίζουν από διάφορες ημερομηνίες, όπως την 20 Ιούλη, αρχές Αυγούστου κ.α.
Αυτές είναι λανθασμένες πρόβλεψεις, διότι τις ημερομηνίες τις όρισε ο άνθρωπος ενώ οι κινήσεις της Σελήνης είναι ένα φυσικό φαινόμενο και όπως γνωρίζουμε η Σελήνη επηρεάζει κατά μεγάλο ποσοστό τις καιρικές συνθήκες.
Στην Ηλεία (Πελοπόννησος) ο καιρός της πρώτης Αυγούστου αντιστοιχεί για τον καιρό που θα κάνει το μήνα Αύγουστο.
Η δεύτερη μέρα του Αυγούστου αντιστοιχεί για το Σεπτέμβριο και ούτω καθεξής. Στη Λέσβο αρχίζουν τις παρατηρήσεις και προβλέψεις του καιρού από τις 26 Ιουλίου ως τις 6 Αυγούστου.
Στα Κύθηρα αρχίζουν από τις 20 Ιουλίου γιορτή του Προφήτη Ηλία. Στον Πόντο μετρούν τις πρώτες ημέρες του Γενάρη.
Οι παρατηρήσεις του καιρού της 1ης Γενάρη αφορούν τη πρόβλεψη του Γενάρη και ούτω καθεξής.
Σε άλλα μέρη της χώρας η πρόβλεψη του καιρού άρχιζε σε διαφορετικές ημερομηνίες.
Σε αρκετές περιοχές υπάρχει η αντίληψη, ότι οι μέρες αυτές είναι αποφράδες όπως οι δρίμες.
Κατά συνέπεια τις ημέρες των Μερομήνιων απαγορεύονται οι εργασίες.
Πίστευαν ότι αν τις ημέρες εκείνες ο ξυλουργός έκοβε ξύλα, η ξυλεία θα σάπιζε.
Αν οι νοικοκυρές έπλυναν τα ρούχα τότε αυτά θα φθειρόταν πολύ γρήγορα.
Πρόσεχαν πολύ τη κάθε εκδήλωση τους. Δεν έκαναν γάμους και προξενιά τις ημέρες των Μερομήνιων διότι πίστευαν ότι οι γάμοι θα διαλυόταν και τα προξενιά θα χαλούσαν.
Οι γυναίκες δεν λούζονταν την νύκτα και δεν έβγαιναν έξω από το σπίτι.
Τα Μερομήνια βασίζονται σε παμπάλαιες αντιλήψεις των αρχαίων που πίστευαν ότι τα ουράνια σώματα επηρεάζουν την ατμόσφαιρα της γης.
Ειδικά εκείνοι που μετρούσαν τα Μερομήνια από τις 20 Ιουλίου πίστευαν ότι τότε γίνεται η εμφάνιση του Αστερισμού του Κυνός.