Έκτακτη ανακοίνωση: Σάλος με τα χάρτινα καλαμάκια – Ποια είναι επικίνδυνα για την υγεία μας

Καλαμάκια: Νέα εγκύκλιος του Υπουργείου Περιβάλλοντος αποσαφηνίζει τι πραγματικά ισχύει για τα καλαμάκια μιας χρήσης και τα επαναχρησιμοποιούμενα καθώς η αγορά έχει κατακλυστεί από fake προϊόντα τέτοιου είδους.

Στην εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, δίνονται διευκρινίσεις για τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, τα επαναχρησιμοποιήσιμα καθώς και τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό για τα πλαστικά καλαμάκια.

Μάλιστα στην εγκύκλιο δίνονται ξεκάθαρες κατευθυντήριες οδηγίες αναφορικά με το ποια πλαστικά καλαμάκια είναι πράγματι επαναχρησιμοποιούμενα και ποια αν και πλασάρονται ως επαναχρησιμοποιούμενα είναι επί της ουσίας κανονικά πλαστικά καλαμάκια.

Όπως τονίζεται στην σχετική ανακοίνωση ο ορισμός ενός προϊόντος ως «πλαστικό προϊόν μιας χρήσης» και η επιπλέον καθοδήγηση από την ΕΕ για την αποσαφήνισή του, αποσκοπεί μεταξύ άλλων στο να αποκλειστούν καταστάσεις στις οποίες τα τελικά προϊόντα θα μπορούσαν δυνητικά να διατεθούν στην αγορά ή να κυκλοφορούν στο εμπόριο ως προϊόντα πολλαπλών χρήσεων ή επαναχρησιμοποιήσιμα χωρίς να έχουν μελετηθεί και σχεδιαστεί ως τέτοια ή χωρίς να διατίθενται στην αγορά ως μέρος συστήματος ή διάταξης που να διασφαλίζει την επαναχρησιμοποίησή τους, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 που είναι η πρόληψη και η μείωση του αντίκτυπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως στο υδάτινο περιβάλλον, και στην ανθρώπινη υγεία.

Για τον χαρακτηρισμό ως επαναχρησιμοποιήσιμου προϊόντος, μεταξύ άλλων, στα σχετικά κριτήρια σχεδιασμού του «συμπεριλαμβάνονται η σύνθεση των υλικών, η επιδεκτικότητα σε πλύσιμο και η δυνατότητα επιδιόρθωσης, χαρακτηριστικά τα οποία θα έδιναν τη δυνατότητα για πολλαπλές διαδρομές και επιστροφές για τον ίδιο σκοπό για τον οποίο το προϊόν είχε αρχικά σχεδιαστεί…», «οι καταναλωτές συνήθως αντιλαμβάνονται και χρησιμοποιούν το προϊόν ως επαναχρησιμοποιήσιμο», καθώς και κριτήρια που σχετίζονται με «την πρόθεση για επαναχρησιμοποίηση και τη δυνατότητα ανασυσκευασίας, καθαρισμού, πλυσίματος και επισκευής του αντικειμένου με ταυτόχρονη διατήρηση της ικανότητάς του να εκτελεί την προβλεπόμενη λειτουργία του».

Τα πλαστικά καλαμάκια χαρακτηρίζονται επί της αρχής ως πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης και εμπίπτουν στις διατάξεις του ν. 4736/2020 (άρθρο 5). Στην περίπτωση που ο παραγωγός ή εισαγωγέας που διαθέτει το προϊόν στην αγορά θεωρεί ότι διαθέτει τεκμηρίωση περί του αντιθέτου, φέρει το βάρος της ευθύνης απόδειξης του εκάστοτε ισχυρισμού. Επισημαίνεται ότι πλαστικά καλαμάκια τα οποία πωλούνται σε ομαδική συσκευασία (π.χ. των 50 ή των 100 τεμαχίων) τεκμαίρεται ότι δεν προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση.

Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι, θα πρέπει να τηρούνται και οι ειδικές απαιτήσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 10/2011 για τα πλαστικά υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα.

Καλαμάκια: Τι συμβαίνει με τα καπάκια στα μπουκάλια

Η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα γίνει υποχρεωτική από τον Ιούλιο του 2024, αλλά ήδη οι περισσότερες εταιρείες προσαρμόζονται. Πού στοχεύει. Όλες οι λεπτομέρειες στο xristika.gr.

Εδώ και μερικούς μήνες πολλοί έχουν παρατηρήσει μια μικρή πλην αισθητή αλλαγή στα πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης που όλοι χρησιμοποιούν. Τα καπάκια πλέον είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να μην αφαιρούνται από την υπόλοιπη συσκευασία, παρά μόνο αν κάποιος τα… σπάσει με αρκετή δύναμη. Όπως σε κάθε αλλαγή κάτι τόσο συνηθισμένου όπως το αγαπημένο αναψυκτικό κάποιου ή τα μπουκαλάκια του νερού, υπήρξαν αντιδράσεις.

Κάποιοι νόμιζαν αρχικά πως πρόκειται για εργοστασιακό λάθος και όταν κατάλαβαν πως είναι μέσα στον σχεδιασμό, ξεκίνησαν τα παράπονα από τους καταναλωτές για δύσχρηστα πλαστικά μπουκάλια. Δεν πρόκειται όμως για για κάποια πρωτοβουλία των εταιρειών, αλλά για μια ξεκάθαρη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2019 η οποία θα πάρει υποχρεωτική χροιά από τον Ιούλιο του 2024. Ως προς την στόχευση της συγκεκριμένης οδηγίας, η ΕΕ κινείται με άξονα το μότο της παλιάς διαφήμισης «όχι σακούλες, όχι πλαστικά σε θάλασσες και ακτές».

Ο λόγος για την οδηγία 2019/904 της ΕΕ που αναφέρει πως τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα σε όλα τα δοχεία ποτών χωρητικότητας έως και τρία λίτρα. Η νέα οδηγία, όπως ανέφερε και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στόχο να αποτρέψει το 10% των πλαστικών απορριμμάτων που εντοπίζονται σε ευρωπαϊκές παραλίες.

Το σχετικό μέρος αυτού του κανονισμού της ΕΕ για την παραγωγή Caps & Closures αναφέρει:

«Τα πλαστικά πώματα και καπάκια που χρησιμοποιούνται για δοχεία ποτών είναι μεταξύ των πλαστικών ειδών μιας χρήσης που συναντώνται συχνότερα ως απορρίμματα στις παραλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επομένως, η διάθεση στην αγορά πλαστικών δοχείων αναψυκτικών μίας χρήσης θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο εάν συμμορφώνονται με ορισμένες απαιτήσεις σχεδιασμού προϊόντος, προκειμένου να μειωθούν σημαντικά οι εισροές πλαστικών κλεισίματος και καπακιών δοχείων στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ανακύκλωσης, τις απαιτήσεις για τις συσκευασίες που ορίζονται στο παράρτημα II της οδηγίας 94/62/ΕΚ.»

Οι απαιτήσεις για το σχεδιασμό και τη λειτουργία των προσδεδεμένων καπακιών που προκύπτουν από τον παρόντα κανονισμό βρίσκονται ακόμη υπό καθορισμό και επί του παρόντος μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

-Το πώμα πρέπει να είναι συμβατό με τα υπάρχοντα σχέδια.

-Ο αντίκτυπος στον τελικό πελάτη θα πρέπει να διατηρείται όσο το δυνατόν χαμηλότερος, δηλαδή να μην μειώνεται η άνεση χρήσης.

-Τα κλεισίματα να είναι συμβατά με τον υπάρχοντα εξοπλισμό πλήρωσης.

-Τα πώματα συνδέονται με το δοχείο καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος μέχρι την ανακύκλωση.

-Τα υλικά για το δεμένο καπάκι δεν αλλάζουν.

– Ο αντίκτυπος στις υπάρχουσες γραμμές παραγωγής θα πρέπει να ελαχιστοποιηθεί και η παραγωγή δεν θα πρέπει να μειωθεί.

– Πρέπει να διασφαλίζεται 15 φορές το άνοιγμα και το κλείσιμο του καπακιού χωρίς απώλεια λειτουργίας.

Παρόλο που δεν υπάρχει νομική υποχρέωση για αυτό μέχρι στιγμής, τα καπακιών που παραμένουν συνδεδεμένα με το μπουκάλι κυκλοφορούν στην αγορά εδώ και αρκετό καιρό και χρησιμοποιούνται ήδη από ορισμένους κατασκευαστές ποτών.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με μελέτη περίπου 1.350 γραμμές εμφιάλωσης σε όλη την ΕΕ θα πρέπει να προετοιμαστούν για την αλλαγή και να προσαρμοστούν στον νέο ευρωπαϊκό νόμο. Αυτό σημαίνει από αλλαγές στην γραμμή παραγωγής, αλλαγές στη συνεργασία τους με τους προμηθευτές μπουκαλιών, ακόμα και αλλαγές στην ετικέτα και στο λογότυπο.

Δυστυχώς προς το παρόν, υπάρχει μόνο μια γενική προδιαγραφή που δηλώνει ότι πρέπει τα καπάκια να παραμένουν συνδεδεμένα με τα μπουκάλια χωρίς να προσδιορίζει ποιες είναι οι ακριβείς βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται.

Σύμφωνα με το engelglobal.com υπάρχουν επί του παρόντος δύο παραλλαγές που κυριαρχούν στο σχεδιασμό των δεμένων καπακιών:

– Το «σχέδιο λάσο» αναφέρεται σε καπάκια που συνδέονται με το μπουκάλι με ταινία δύο μερών. Το καπάκι συνδέεται με την επάνω ταινία και το μπουκάλι στην κάτω ταινία. Αυτός ο σχεδιασμός είναι σχετικά εύκολος στην εφαρμογή με τα υπάρχοντα εργαλεία, συνήθως μόνο τα ρυθμιστικά χρειάζεται να επεξεργαστούν ξανά.

– Ο «σχεδιασμός άρθρωσης», από την άλλη πλευρά, επιτρέπει τη μόνιμη σύνδεση του καπακιού και του δοχείου μέσω ενός… μεντεσέ, ο οποίος προαιρετικά επιτρέπει επίσης τη στερέωση του καπακιού σε μια καθορισμένη θέση. Η χρήση των υπαρχόντων εργαλείων είναι πρακτικά αδύνατη.

Καλαμάκια: Αυτά τα προϊόντα κατεβαίνουν για πάντα από τα ράφια

Πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πιάτα, δίσκοι και άλλα αντικείμενα μιας χρήσης θα απαγορευτούν στην Αγγλία.

Δεν είναι σαφές πότε θα τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση, αλλά ακολουθεί παρόμοιες κινήσεις που έχουν ήδη γίνει από τη Σκωτία και την Ουαλία. Σημειώνεται ότι ανάλογη απαγόρευση ισχύει ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η υπουργός Περιβάλλοντος Thérèse Coffey είπε ότι η κίνηση θα βοηθήσει στην προστασία του περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές, ενώ οι οργανώσεις χαιρέτησαν την απαγόρευση, αλλά ζήτησαν μια ευρύτερη στρατηγική μείωσης των πλαστικών.

Σύμφωνα με τα κυβερνητικά περίπου 1,1 δισεκατομμύρια πιάτα μιας χρήσης και περισσότερα από τέσσερα δισεκατομμύρια τεμάχια πλαστικών μαχαιροπίρουνων χρησιμοποιούνται στην Αγγλία κάθε χρόνο.

Τα πλαστικά απόβλητα συχνά δεν αποσυντίθενται και μπορούν να «ζουν» στη χωματερή για πολλά χρόνια.

Η επιβεβαίωση της κίνησης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Τροφίμων και Αγροτικών Υποθέσεων (Defra) ακολουθεί μακρά διαβούλευση, η οποία θα δημοσιευτεί το Σάββατο 14 Ιανουαρίου.

Κάθε άτομο στην Αγγλία χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο 18 πλαστικά πιάτα μιας χρήσης και 37 πλαστικά μαχαιροπίρουνα κάθε χρόνο, σύμφωνα με την Defra, ενώ μόλις το 10% αυτών ανακυκλώνεται.

Καλαμάκια: Τέλος από τα ράφια αυτά τα προϊόντα

Τα πλαστικά μίας χρήσης αποτελούν παρελθόν και στα σούπερ μάρκετ επικρατεί ανασβρασμός για να αποσυρθούν άμεσα. Ποια προϊόντα δεν θα ξαναδούμε στα ράφια. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

Τέλος μπαίνει στα πλαστικά μιας χρήσης, δρομολογείται ο περιορισμός των πλαστικών μπουκαλιών μέχρι το 2024, με στόχο την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Έτσι καταργούνται 10 κατηγορίες πλαστικών μιας χρήσης.

Πρόκειται για τα εξής προϊόντα:

μαχαιροπίρουνα,

πιάτα,

καλαμάκια,

περιέκτες από φελιζόλ

κυπελάκια ποτών από φελιζόλ,

περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ,

αναδευτήρες ποτών,

μπατονέτες,

στηρίγματα για μπαλόνια,

πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά)

Στόχος της απαγόρευσης σε αυτά τα πλαστικά προϊόντα, είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026.

Στην κατεύθυνση αυτή προβλέπεται ο επανασχεδιασμός των προϊόντων με οικολογικό πρόσημο και τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών κατά 77% το 2025 και κατά 90% το 2029.