ΕΦΕΤ: Χρήσιμες συμβουλές παρέχει ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων για ασφαλή κατανάλωση ενόψει των εορτών του Πάσχα.
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, καθώς η προετοιμασία παραδοσιακών γευμάτων το Πάσχα έχει συνδεθεί με αυξημένη κατανάλωση κρέατος, τυριών, αυγών αλλά και γλυκών, όπως τα σοκολατένια αυγά, ο προγραμματισμός των αγορών, η συνειδητή επιλογή τροφίμων και ο σωστός χειρισμός και αποθήκευσή τους, προστατεύει τους καταναλωτές από τροφιμογενή νοσήματα, συμφέρει οικονομικά και βοηθά στην αποφυγή της σπατάλης των τροφίμων.
Ειδικότερα, όταν αγοράζουμε αμνοερίφια προσέχουμε σε κάθε σφάγιο να υπάρχουν οπωσδήποτε σφραγίδες, σχήματος ωοειδούς και στα δύο ημιμόριά του, οι οποίες δείχνουν ότι έχει γίνει ο απαιτούμενος υγειονομικός έλεγχος.
Συγκεκριμένα, υπάρχουν τρεις κατηγορίες υποχρεωτικών σφραγίδων:
- Τα σφάγια που έχουν σφαγεί στη χώρα μας είτε έχουν εκτραφεί στην Ελλάδα ή σε Κράτος Μέλος της ΕΕ, έχουν σφραγίδα καταλληλότητας χρώματος «λαμπρού κυανού» δηλαδή τυρκουάζ, στο κέντρο της οποίας αναγράφεται ο κωδικός αριθμός κτηνιατρικής έγκρισης του σφαγείου και περιφερειακά τα αρχικά GR και τα διακριτικά της ΕΕ.
- Τα σφάγια που έχουν σφαγεί σε άλλα Κράτη Μέλη της ΕΕ και διακινούνται προς τη χώρα μας έχουν σφραγίδα καταλληλότητας με χρώμα επιλογής του κάθε κράτους μέλους της ΕΕ και τα χαρακτηριστικά στοιχεία (κωδικός αριθμός έγκρισης σφαγείου, χώρας και διακριτικών της ΕΕ) τα οποία εφαρμόζονται στη χώρα σφαγής τους.
- Τα σφάγια που έχουν σφαγεί σε τρίτες χώρες και εισάγονται στη χώρα μας έχουν σφραγίδα καταλληλότητας με χρώμα καστανό και τα στοιχεία της χώρας προέλευσης.
- Όταν αγοράζουμε σπλάχνα και κρέας προσέχουμε να βρίσκονται υπό ψύξη μέσα σε προστατευμένους χώρους (π.χ. ψυχόμενες προθήκες) και παρατηρούμε να μην υπάρχουν πάνω τους οζίδια ή/και κύστες, ούτε να φαίνονται πάνω τους μεταβολές στο χρώμα.
Όταν επιλέγουμε κατεψυγμένα σπλάχνα, πρέπει να εξετάζουμε την ημερομηνία κατάψυξης και την ημερομηνία ανάλωσης του προϊόντος (π.χ. ένδειξη: «ΑΝΑΛΩΣΗ ΕΩΣ», «ΑΝΑΛΩΣΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ»).
Όταν αγοράζουμε αυγά, εξετάζουμε τις προβλεπόμενες ενδείξεις στη συσκευασία, όπως την κατηγορία ποιότητας, βάρους και την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας.
Δεν πλένουμε τα αυγά πριν τα μαγειρέψουμε ενώ για την καλή συντήρησή τους διατηρούμε τα φρέσκα αυγά σε δροσερό χώρο ή στο ψυγείο. Τοποθετούμε τα βρασμένα αυγά, σε ξεχωριστό χώρο, από τα φρέσκα, στο ψυγείο μέσα σε 2 ώρες από την παρασκευή τους και τα καταναλώνουμε εντός μιας εβδομάδας.
Για τη βαφή των αυγών αγοράζουμε μόνο εγκεκριμένες βαφές κι ακολουθούμε προσεκτικά τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες. Βάφουμε μόνο τα αυγά που δεν έχουν σπάσει κατά το βρασμό.
Όταν αγοράζουμε σοκολατένια αυγά, επειδή σε αυτά περιέχονται συνήθως παιχνίδια μικρών διαστάσεων, προσέχουμε να μην τα δίνουμε σε παιδιά μικρής ηλικίας που μπορεί να πνιγούν. Προσέχουμε την υποχρεωτική αναγραφή της σύνθεσης (π.χ. «σοκολάτα γάλακτος», «σοκολάτα υγείας») και την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (π.χ. ένδειξη: «ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΤΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ»).
Εξάλλου, ο ΕΦΕΤ υπογραμμίζει ότι ως καταναλωτές είναι σημαντικό:
- Να προμηθευόμαστε τρόφιμα μόνο από επίσημα, άρα και ελεγχόμενα σημεία πώλησης.
- Να ανατρέχουμε στις ενδείξεις της συσκευασίας στα προσυσκευασμένα τρόφιμα. Η ετικέτα μας παρέχει χρήσιμες πληροφορίες, όπως την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας του προϊόντος, τις ορθές συνθήκες αποθήκευσης, τα διατροφικά στοιχεία. Αν έχουμε κάποια αλλεργία, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην ένδειξη αλλεργιογόνων συστατικών, τα οποία αναγράφονται υποχρεωτικά.
- Να δίνουμε προσοχή στις συνθήκες υγιεινής, στην καθαριότητα του εξοπλισμού και του χώρου του καταστήματος που επιλέγουμε για την αγορά τροφίμων.
- Να δίνουμε προσοχή στις συνθήκες υγιεινής, στην καθαριότητα της οικιακής κουζίνας μας και στην τήρηση ορθής υγιεινής πρακτικής, όταν προετοιμάζουμε τα γεύματά μας.
- Να φροντίζουμε για τη σωστή αποθήκευση των τροφίμων στα ντουλάπια, στο ψυγείο ή στην κατάψυξη, ώστε να διατηρούνται στη βέλτιστη δυνατή κατάσταση μέχρι να τα χρησιμοποιήσουμε.
- Όταν αγοράζουμε κρέας, να διαπιστώνουμε με απλή παρατήρηση ότι είναι τοποθετημένο μέσα σε ψυγεία ή σε ψυχόμενες προθήκες που λειτουργούν διατηρώντας την ψύξη.
- Όταν επιλέγουμε κατεψυγμένα κρέατα, πρέπει να εξετάζουμε την ημερομηνία κατάψυξης και την ημερομηνία ανάλωσης του προϊόντος (π.χ. ένδειξη: «ΑΝΑΛΩΣΗ ΕΩΣ», «ΑΝΑΛΩΣΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ»)
- Να προσέχουμε τις θερμοκρασίες! Φροντίζουμε να τοποθετούμε στο ψυγείο το συντομότερο δυνατό τα ευαλλοίωτα τρόφιμα (για παράδειγμα γάλα, κρέας) μετά την αγορά τους.
- Ελέγχουμε ότι το ψυγείο μας λειτουργεί σωστά, δηλαδή ότι η θερμοκρασία συντήρησης κυμαίνεται από +1°C έως +4°C, ενώ η θερμοκρασία κατάψυξης είναι μικρότερη ή ίση με -18°C (π.χ. -20°C). Διατηρούμε το μαγειρεμένο φαγητό ζεστό (πάνω από 60°C) πριν από το σερβίρισμα. Δεν αφήνουμε το μαγειρεμένο φαγητό σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από 2 ώρες.
- Σημειώνεται ότι εάν οι καταναλωτές διαπιστώσουν στην αγορά υποβαθμισμένα, ακατάλληλα, αλλοιωμένα τρόφιμα ή αντιμετωπίσουν φαινόμενα εξαπάτησης ή παραπλάνησης, μπορούν για καταγγελίες να καλέσουν τον πενταψήφιο τηλεφωνικό αριθμό 11717.
ΕΦΕΤ: Ο σύμμαχος των καταναλωτών
Ο ΕΦΕΤ συστάθηκε με το Ν. 2741/ΦΕΚ 199/28-09-1999. Είναι Ν.Π.Δ.Δ. και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι αρμοδιότητες του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων είναι:
Καθορίζει τις προδιαγραφές ποιότητας τις οποίες πρέπει να πληρούν τα προσφερόμενα στην κατανάλωση τρόφιμα και οι πρώτες ή πρόσθετες ύλες που προορίζονται για προσθήκη σε τρόφιμα με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας και την αποφυγή της εξαπάτησης των καταναλωτών.
Καθορίζει τα πρότυπα και τις αρχές στις οποίες θα πρέπει να στηρίζεται η μελέτη και εφαρμογή των συστημάτων παραγωγής υγιεινών προϊόντων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, από τις επιχειρήσεις τροφίμων και τις προδιαγραφές για τους επιστήμονες που θα ασχοληθούν με την εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων στις επιχειρήσεις τροφίμων, καθώς και με το προσωπικό που θα εργαστεί στα εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου τροφίμων που εγκαθίστανται στις επιχειρήσεις τροφίμων.
Καθορίζει ή επικυρώνει τους κανόνες ορθής υγιεινής πρακτικής σύμφωνα με τον Κανονισμό 852/2004 και κάθε άλλο συναφή κανόνα διεθνούς και κοινοτικού δικαίου και ελέγχει την τήρηση των κανόνων αυτών.
Η τήρηση των κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής αποτελεί προϋπόθεση για την ίδρυση και λειτουργία κάθε επιχείρησης τροφίμων,
Στο πλαίσιο αυτό καθορίζει τους υγειονομικούς όρους ίδρυσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων τροφίμων και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για να είναι τα τρόφιμα ασφαλή και υγιεινά.
Τηρεί μητρώο επιχειρήσεων τροφίμων και καθορίζει τα προγράμματα ελέγχων που διενεργούνται από τις υπηρεσίες του ή από άλλες αρχές και υπηρεσίες.
Διενεργεί με τα όργανά του ή παραγγέλλει σε άλλες αρχές ή υπηρεσίες, συντονίζει και διευθύνει τους ελέγχους σε όλα τα στάδια μετά την πρωτογενή παραγωγή στην οποία εντάσσονται μεταξύ άλλων η συγκομιδή, η σφαγή και το άρμεγμα, δηλαδή στα στάδιο της παρασκευής, της μεταποίησης, της παραγωγής, της συσκευασίας, αποθήκευσης, μεταφοράς, διανομής, διακίνησης, προσφοράς προς πώληση ή της διάθεσης στον καταναλωτή στα νωπά ή επεξεργασμένα τρόφιμα που παράγονται, διακινούνται ή εισάγονται στη χώρα μας ή εξάγονται από αυτήν.
Διενεργεί επίσης ελέγχους στα υλικά και αντικείμενα που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα.
Σκοπός των ελέγχων είναι η διασφάλιση της υγιεινής των τροφίμων και η προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή.
Οι έλεγχοι αυτοί συνίστανται ιδίως σε επιθεωρήσεις των επιχειρήσεων τροφίμων, στον έλεγχο του συστήματος παραγωγής των επιχειρήσεων, στη διενέργεια δειγματοληψιών και αναλύσεων τροφίμων σε δικό του ή άλλα εργαστήρια τροφίμων.
Η επιθεώρηση περιλαμβάνει ιδίως τον έλεγχο των πρώτων και πρόσθετων υλών, των τροφίμων κατά την παραγωγική διαδικασία των τελικών προϊόντων, της τήρησης των κανόνων ορθής υγιεινής πρακτικής στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων τροφίμων, στο μηχανολογικό εξοπλισμό, στην υγεία για την υγιεινή του προσωπικού, στον καθορισμό και την απολύμανση, στην καταπολέμηση τρωκτικών και εντόμων στη συσκευασία, στην αποθήκευση και στη διανομή και μεταφορά των τροφίμων.
Επίσης κατά την επιθεώρηση ελέγχεται η τήρηση των τεχνολογικών παραμέτρων που απαιτούνται κατά την κείμενη νομοθεσία από τις επιχειρήσεις τροφίμων, καθώς και η επισήμανση των τροφίμων.
Ο έλεγχος του συστήματος παραγωγής υγιεινών προϊόντων περιλαμβάνει τον έλεγχο των κρίσιμων σημείων ελέγχου κατά την παραγωγική διαδικασία, τον έλεγχο των μέτρων πρόληψης που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων τον έλεγχο των παραμέτρων επεξεργασίας και συντήρησης που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις (όπως θέρμανσης και ψύξης) για την εξάλειψη των κινδύνων των τροφίμων.
Επίσης περιλαμβάνει τον έλεγχο της κατάλληλης εκπαίδευσης του προσωπικού των επιχειρήσεων ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί σωστά στις απαιτήσεις του συστήματος παραγωγής υγιεινών προϊόντων, καθώς και τον έλεγχο των αρχείων που τεκμηριώνουν την τήρηση του συστήματος.
Συμμετέχει στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Διεθνών Οργανισμών για τη διαμόρφωση των σχετικών με τις αρμοδιότητές του αποφάσεων, μεριμνά για την προσαρμογή και συμμόρφωση προς οδηγίες, αποφάσεις κανονισμούς και συστάσεις, που εκδίδονται από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλους Διεθνείς Οργανισμούς σε θέματα της αρμοδιότητός του και αποτελεί το σύνδεσμο με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων Διεθνών Οργανισμών σε θέματα ελέγχου τροφίμων και στο πλαίσιο του συστήματος άμεσης αντιμετώπισης καταστάσεων που αφορούν στην ασφάλεια των τροφίμων.
Μεριμνά για την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων, που σχετίζονται με το αντικείμενό του, συνεργάζεται με φορείς με συναφές αντικείμενο για το σκοπό αυτόν και εισηγείται προτάσεις για τη λήψη νομοθετικών ή άλλων μέτρων σε θέματα της αρμοδιότητός του.
Συλλέγει επεξεργάζεται και τηρεί πληροφορίες στατιστικά στοιχεία και μητρώα σχετικά με τους ελέγχους που διενεργούνται από τις υπηρεσίες του, τις επιχειρήσεις τροφίμων και τα αντικείμενα της αρμοδιότητάς του.
Μεριμνά για τη συνεχή ενημέρωση, επιμόρφωση και εκπαίδευση του προσωπικού του για τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις εξελίξεις στις νέες νομοθεσίες, καθώς και του καταναλωτή σε θέματα ασφάλειας και ποιότητας τροφίμων.
Ο Ε.Φ.Ε.Τ. μπορεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του και του σκοπού λειτουργίας και αποστολής του, με απόφαση του Διοικητικού του
Συμβουλίου, να επιχορηγεί ή να συμμετέχει σε προγράμματα, ημερίδες, συνέδρια και γενικότερα εκδηλώσεις δημοσίων υπηρεσιών, νομικών προσώπων του δημόσιου τομέα ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός προσδιορίζεται από τις κείμενες διατάξεις, επιστημονικών εταιρειών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, σωματείων ή ενώσεων.
Η επιχορήγηση αυτή απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος και οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση υπέρ Δημοσίου ή τρίτων.
Ασκεί κάθε άλλη συναφή προς τους σκοπούς του αρμοδιότητα.
Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.), ως η δυναμικά αναπτυσσόμενη από πλευράς αρμοδιοτήτων και προδιαγραφών υπηρεσία, συνιστά τον κύριο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων στον Ελλαδικό χώρο. Από την εγκατάστασή του στις 13 Ιανουαρίου 2000 έως σήμερα, το Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα, καθόρισε τη στρατηγική ανάπτυξης του οργανισμού, προγραμματίζοντας και προχωρώντας στην ολοκλήρωση ενεργειών, οι οποίες είχαν ως απόρροια τη δημιουργία και πλήρωση των προϋποθέσεων εκείνων οι οποίες θέτουν τη βάση οργάνωσης ενός σύγχρονου οργανισμού, ικανού να ανταποκριθεί με επιτυχία στις υποχρεώσεις του.
Οι υποχρεώσεις αυτές οι οποίες δημιουργούν ένα τεράστιο εύρος δυναμικής του Φορέα, αλλά και συνιστούν ταυτόχρονα μια πελώρια ευθύνη απέναντι στην Ελληνική κοινωνία, είναι οι ακόλουθες:
- Η διεξαγωγή συστηματικών επιθεωρήσεων σε επιχειρήσεις τροφίμων (επιχειρήσεις παραγωγής, εμπορίας και διάθεσης τροφίμων). Κατά τις επιθεωρήσεις αυτές θα πρέπει να ελέγχεται το κατά πόσον πληρούνται οι κανόνες Ορθής Υγιεινής Πρακτικής και Ορθής Βιομηχανικής
- Πρακτικής, καθώς επίσης και τα συστήματα διασφάλισης υγιεινής των τροφίμων (σύστημα H.A.C.C.P.).
- Ο συστηματικός και απρόσκοπτος έλεγχος των τροφίμων κατά την διακίνηση, εμπορία και διάθεση τους.
- Η παροχή τεχνικής βοήθειας προς τους παραγωγικούς κλάδους, είτε μέσω της έκδοσης οδηγών υγιεινής για κάθε επαγγελματικό κλάδο είτε με τα διαφόρων σεμιναρίων τα οποία διοργανώνονται υπό την αιγίδα του Ε.Φ.Ε.Τ. προς επιμόρφωση των εργαζομένων και επαγγελματιών.
- Η αντιμετώπιση των διαφόρων διατροφικών κρίσεων, φαινόμενο ιδιαίτερα συνηθισμένο τα τελευταία χρόνια (π.χ. ανακύψαντα προβλήματα σχετιζόμενα με τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, τις διοξίνες, το ακρυλαμίδιο, τις αφλατοξίνες και λοιπές μυκοτοξίνες κλπ),
- η διαμόρφωση ελληνικών θέσεων σε θέματα ασφάλειας τροφίμων και η υποστήριξή τους στην Ε.Ε.,
- η εισήγηση για τη διαμόρφωση εθνικής νομοθεσίας σε θέματα ασφάλειας τροφίμων,
- η επικοινωνία με τον καταναλωτή με σκοπό την πληροφόρησή του και την εκπαίδευσή του σε θέματα ασφάλειας τροφίμων,
- η προστασία του καταναλωτή από δόλιες ή παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές ή από τη νόθευση των τροφίμων,
- ο συντονισμός των νομαρχιακών υπηρεσιών που ασκούν έλεγχο σε θέματα ασφάλειας τροφίμων,
- η εγκατάσταση περισσότερο αποτελεσματικών (και προληπτικού χαρακτήρα) συστημάτων αξιολόγησης, παρακολούθησης και διαχείρισης των διατροφικών κινδύνων, με πλήρη υιοθέτηση των αρχών ανάλυσης και αξιολόγησης κινδύνων.