Εκλογές 2023: Απλή αναλογική και ενισχυμένη αναλογική – Έτσι ψηφίζουμε φέτος

Εκλογές 2023: Ένα μεγάλο ερωτηματικό για το πώς τελικά θα διαμορφωθεί το εκλογικό αποτέλεσμα με τα δύο νέα εκλογικά συστήματα με τα οποία θα ψηφίσουμε φέτος. Τι είναι η απλή αναλογική της 21ης Μαΐου και τι είναι η ενισχυμένη αναλογική της 2ας Ιουλίου.

Δεδομένου ότι σχεδόν όλοι προεξοφλούν ότι θα πάμε και σε δεύτερες κάλπες μετά τις πρώτες εκλογές 2023 που θα γίνουν στις 21 Μαΐου, οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις θα διεξαχθούν με διαφορετικό εκλογικό σύστημα: Ένα με την απλή αναλογική που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το 2016 και ένα που ψήφισε πρόσφατα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, την ενισχυμένη αναλογική.

Με τον νόμο Παυλόπουλου που κάναμε εκλογές το 2019, προβλεπόταν ότι το πρώτο κόμμα έπαιρνε μπόνους 50 εδρών και εξασφάλιζε ουσιαστικά πολύ πιο εύκολα την αυτοδυναμία και την επικράτηση στο κοινοβούλιο για να φτάσει τις 151 έδρες.

Με τα νέα εκλογικά συστήματα όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και κάθε μία ψήφος μετράει περισσότερο από ποτέ, ενώ στην ενισχυμένη αναλογική έχουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος και οι ψήφοι που θα πάρουν τα κόμματα που δεν θα μπουν στη Βουλή, θα πάρουν δηλαδή κάτω από 3%.

Δείτε αναλυτικά τι ισχύει για τις πρώτες εκλογές και τι για τις δεύτερες:

Εκλογές 2023: Τι είναι η απλή αναλογική

Οι ερχόμενες εθνικές εκλογές, θα διεξαχθούν με τον νόμο της συγκυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δηλαδή με απλή αναλογική, ενώ οι επόμενες θα λάβουν χώρα με τον νέο νόμο τον οποίο και ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που παραπέμπει στο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και ευνοεί το πρώτο κόμμα.

Οι επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές διεξάγονται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης μέσω διερευνητικών εντολών μετά την προκήρυξή τους με διάταγμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, που προσυπογράφεται από το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 37 εδάφιο 3 του Συντάγματος). Στο μεσοδιάστημα, η ΠτΔ, ορίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση, με υπηρεσιακό Πρωθυπουργό έναν από τους Προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Με το σύστημα της απλής αναλογικής, που θα εφαρμοστεί στις ερχόμενες πρώτες εκλογές, προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών απαιτείται εκλογικό ποσοστό κοντά στο 50% για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ανάλογα με τη μη αντιπροσωπευόμενη ψήφο (ανάλογα το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής). Κύριο χαρακτηριστικό του νόμου 2016 της απλής αναλογικής, είναι ότι σχεδόν απαγορεύει τις μονοκομματικές πλειοψηφίες, χωρίς όμως να σημαίνει ότι το πρώτο κόμμα μπορεί εύκολα να αγνοηθεί στον σχηματισμό κυβέρνησης, ιδίως όταν προηγείται με αξιόλογη απόσταση.

Ο εκλογικός νόμος 4406/2016 της τότε Κυβέρνησης ψηφίστηκε από την προ τριετίας βουλή, προβλέποντας κατάργηση του «μπόνους» των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα και υπολογισμό των κοινοβουλευτικών εδρών που αντιστοιχούν σε καθένα από τα κόμματα, τα οποία συγκεντρώνουν τουλάχιστον 3% επί των έγκυρων ψήφων στην εκάστοτε εκλογική αναμέτρηση, ως εξής: το σύνολο των ψήφων που κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα συγκεντρώνει στην Επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 300 και το γινόμενο αυτό διαιρείται με το άθροισμα των ψήφων υπέρ όλων των εκάστοτε κοινοβουλευτικών κομμάτων (Ν. 4406/2016 συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ).

Δεύτερες εκλογές 2023: Τι είναι η ενισχυμένη αναλογική για τις 2 Ιουλίου

Στις επόμενες εθνικές εκλογές που θα γίνουν πιθανότατα στις 2 Ιουλίου, θα ισχύσει το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, που ψήφισε η σημερινή Βουλή.

Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Αυτά ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.

Έτσι, ένα κόμμα που θα κινείται κοντά στο 37% θα μπορεί να έχει αυτοδυναμία, σε συνάρτηση και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα εισέλθουν στη Βουλή. Εφόσον αποσπάσει το 40% της λαϊκής ψήφου, θα λαμβάνει τις επιπρόσθετες 50 έδρες, αριθμό που μέχρι τώρα λάμβανε το πρώτο κόμμα ανεξαρτήτως του ποσοστού του.

Πώς ψηφίζω το 2023

Οι εκλογείς προσέρχονται στο κατάστημα της ψηφοφορίας και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο. Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας- ένας ή σε μικρές ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως ειδικότερα καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή.

Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται με βάση την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδειας οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Σημειώνεται ότι, τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά.

Σε κάθε εκλογέα η εφορευτική επιτροπή δίνει ένα φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων.

Εκλογείς, που από σωματική αδυναμία δεν μπορούν να κάνουν τα πιο πάνω, έχουν το δικαίωμα για το σκοπό αυτό να απευθυνθούν στον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής ή σε μέλος της εφορευτικής επιτροπής, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να τους βοηθήσουν.

Απαγορεύεται στον εκλογέα να ρίξει το ψηφοδέλτιό του στην κάλπη: α) αν αυτό δεν είναι μέσα στο φάκελο με το ειδικό γνώρισμα ή αν δεν έχει κλειστεί ο φάκελος και β) αν ο εκλογέας δεν αποσύρθηκε πρώτα στον ξεχωριστό χώρο (παραβάν).

Στον εκλογέα που ψήφισε χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.

Πού ψηφίζω το 2023

Από σήμερα, όσοι ετεροδημότες κατέθεσαν τη σχετική αίτηση μπορούν πολύ απλά να δουν online αν έχει εγκριθεί και πού θα ψηφίσουν την 21η Μαΐου.

Συγκεκριμένα πρέπει αρχικά να μπουν στην πλατφόρμα του υπουργείου Εσωτερικών (ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ).

Στη συνέχεια πρέπει να συμπληρώσουν τα εξής πεδία

• Επώνυμο, (ολογράφως)
• Όνομα, (Αρκούν τα 2 πρώτα γράμματα)
• Όνομα Πατέρα, (Αρκούν τα 2 πρώτα γράμματα)
• Έτος Γέννησης, (4 αριθμοί)
• Όνομα Μητέρας (Αρκούν τα 2 πρώτα γράμματα),
• ή μόνο τα πεδία με τον Εκλογικό Αριθμό και το Επώνυμο.

Μόλις συμπληρώσετε τα στοιχεία, θα μπείτε στην εφαρμογή και θα δείτε αν εγκρίθηκε η αίτησή σας και τον Δήμο που θα ασκήσετε το εκλογικό σας δικαίωμα.