Ανατιμήσεις – «φωτιά» στα τρόφιμα – Ποια παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση

Ακρίβεια: Αυξήσεις που σε ορισμένα προϊόντα προκαλούν οργή παρατηρούν τις τελευταίες ημέρες οι καταναλωτές. Το κύμα ανατιμήσεων είναι εδώ και απειλεί τα νοικοκυριά. Ποια προϊόντα αυξήθηκαν και πόσο. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

Σημαντικές αυξήσεις σε πολλά προϊόντα βλέπουν οι καταναλωτές το τελευταίο διάστημα, και όπως ισχυρίζονται δεν έχουν τέλος οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα. Η ακρίβεια είναι εδώ και τα απλά είδη ανάγκης όπως για παράδειημα η ντομάτα και τα μαρούλια έχουν ανέβει σε αρκετά μεγάλο ποσοστό και δεν είναι μόνο αυτά…

Η διεθνής έκρηξη τιμών και η εκτίναξη στο κόστος της ενέργειας έχει συμπαρασύρει την τιμή σε δεκάδες προϊόντα στο καλάθι της νοικοκυράς και κυρίως στα αγαθά πρώτης ανάγκης. Σχεδόν το σύνολο των προϊόντων που πωλούνται στα ράφια των σουπερμάρκετ έχουν επηρεαστεί από το μεγάλο κύμα ακρίβειας. Για το λόγο αυτόν έντονο είναι το ενδιαφέρον για το πώς καταγράφεται με επίσημο τρόπο η πορεία των ανατιμήσεων στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Σημειώνεται ότι με βάση την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) οι τιμές των τροφίμων είναι στα ύψη. Ενδεικτικό για την ακρίβεια είναι ότι το 2019, ο Food Index ήταν στις 95 μονάδες, το 2020 στις 98 μονάδες και τον Σεπτέμβριο του 2021 στις 130 μονάδες, καταγράφοντας αύξηση 32,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα.

Πιο αναλυτικά το τελευταίο διάστημα:

• τα δημητριακά κατέγραψαν αύξηση 2,6% από τον Αύγουστο και 28,5% από τον Σεπτέμβριο του 2020
• το σιτάρι ανέβηκε 4% σε ένα μήνα και 41% από πέρσι.
• τα σπορέλαια (κυρίως φοινικέλαιο) ανέβηκαν 2,9% σε ένα μήνα και 60% από πέρσι
• τα γαλακτοκομικά είχαν αύξηση 1,7% σε ένα μήνα και 15,2% από πέρσι
• η ζάχαρη τον Αύγουστο ανέβηκε με ρυθμό 53,5% σε σχέση με πέρσι

Ακρίβεια: Τα προϊόντα που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση

Από 1η Οκτωβρίου 2021 οι περισσότερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν τις νέες αυξημένες τιμές. Έλαια, χαρτικά, απορρυπαντικά, υλικά συσκευασίας και κονσέρβες είναι μερικά από τις κατηγορίες προϊόντων με τη μεγαλύτερη αύξηση.

Η τιμή στο αλεύρι αυξήθηκε κατά 20% στα ζυμαρικά από 10 έως 18% με την αύξηση να φθάνει το 30% στα ιδιωτικής ετικέτας, απορρυπαντικά από 3% έως 8%, τα καλλυντικά και είδη προσωπικής φροντίδας 4,5%, αναψυκτικά από 4 έως 5%, τουρσιά από 6% έως 10% και στα τυροκομικά η φέτα πήρε αύξηση 5%.

Στο ίδιο πλαίσιο συγκαταλέγεται και το ψωμί με τους αρτοποιούς να υπποστηρίζουν ότι οι αυξήσεις σε έλαια, βούτυρο, αλεύρι και ζάχαρη είναι συνεχείς.

Ακρίβεια: Έξαλλοι οι πελάτες των σούπερ μάρκετ

Ενόσω η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με τις περισσότερες εκτιμήσεις να προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 4% (3,6% η συντηρητική πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομικών για το 2021), ένα συνεχές μπαράζ ανατιμήσεων σε βασικά προϊόντα έχει αρχίσει να καθίσταται εμφανές στα νοικοκυριά.

Δεν είναι τυχαίο ότι τον Ιούνιο, ο ετήσιος πληθωρισμός, δηλαδή ο δείκτης τιμών σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2020, διαμορφώθηκε στο +1%, το υψηλοτερο επίπεδο από το ξέσπασμα της πανδημίας.

Η εν λόγω εξέλιξη συνιστά απόρροια μιας σειράς παραγόντων, όπως η αύξηση της διεθνούς τιμής πετρελαίου, η διατήρηση των υποστηρικτικών δημοσιονομικών και νομισματικών μέτρων, αλλά και η ευρύτερη ανάκαμψη της οικονομίας.

Παρότι ο μέσος όρος του τελευταίου 12μήνου παραμένει αρνητικός (-1,3%), η αύξηση των τελευταίων μηνών έχει ήδη αρχίσει να αποτυπώνεται στις τιμές των προϊόντων, οι οποίες έχουν λάβει την ανιούσα.

Είναι ενδεικτικό ότι στον κλάδο των μεταφορών, οι τιμές ενισχύθηκαν κατά 6,7% τον Ιούνιο του 2021, ενώ οι τιμές στον κλάδο της στέγασης ακολούθησαν στο +4%.

Μεγάλες ανατιμήσεις παρατηρήθηκαν και σε αρκετά τρόφιμα, με την τιμή σε αρνί και κατσίκι να εκτινάσσεται κατά 17% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2020. Τα νωπά ψάρια αυξήθηκαν κατά 4,1%, τα τυριά κατά 2,5%, τα πουλερικά κατά 1,2%, το ελαιόλαδο κατά 1,3%, τα λαχανικά κατά 1,2%, οι πατάτες κατά 8,6% κ.α.

Την ίδια ώρα, εξαιτίας των σημαντικών αυξήσεων στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, η τιμή του φυσικού αερίου εκτινάχθηκε κατά 60,6% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 29%. Στο σύνολό τους, τα καύσιμα και τα λιπαντικά αυξήθηκαν κατά 15,8%, με το κόστος της μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο να «απογειώνεται» κατά 35,5%.

Εξίσου εντυπωσιακές ήταν και οι μεταβολές των τιμών σε επίπεδο μήνα, δηλαδή από τον Μάιο έως τον Ιούνιο του 2021, με τα νωπά φρούτα να εκτινάσσονται κατά 20,4%, το φυσικό αέριο κατά 15,8%, τα εισιτήρια μεταφοράς με αεροπλάνο κατά 12% και τα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού κατά 1,6%.

Ακρίβεια: «Καίει» το καλάθι της νοικοκυράς

Στο γαϊτανάκι των ανατιμήσεων η προσοχή στρέφεται στα βασικά καταναλωτικά αγαθά. Ηδη πηγές από την αγορά αναφέρουν πως ετοιμάζεται να ανοίξει ένας νέος κύκλος αναπροσαρμογών στις τιμές μιας ευρείας γκάμας προϊόντων, που ξεπερνούν τους 500 κωδικούς, με τους προμηθευτές να έχουν ειδοποιήσει ήδη μεγάλες και μικρές αλυσίδες σούπερ μάρκετ για αλλαγή του τιμοκαταλόγου.

Μεταξύ αυτών, το επόμενο διάστημα, αναμένονται αυξήσεις από 2% ως 15% στα γάλατα, στη φέτα, στον καφέ, στο αλεύρι, στα δημητριακά, στο ψωμί, στα ζυμαρικά, στα κατεψυγμένα λαχανικά, στα τοματοειδή.

Οι αυξήσεις βέβαια δεν αφορούν μόνο τα ράφια του οργανωμένου λιανεμπορίου, αφού ήδη από τον προηγούμενο μήνα κάποια αρτοποιεία έχουν ξεκινήσει να αναπροσαρμόζουν τα τιμολόγιά τους με αυξήσεις που κυμαίνονται από 10% ως 20% σε βασικά προϊόντα.

Παράγοντες του χώρου σημειώνουν ότι οι αναπροσαρμογές θα γίνουν αναγκαστικά από κάθε επιχείρηση μέσα στο επόμενο δίμηνο.

Σε ό,τι αφορά την ακρίβεια στο κρέας, σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο Τιμών Χονδρικής του Οργανισμού Κεντρικής Αγοράς Αθηνών (ΟΚΑΑ), κατσικάκι και αρνί συνεχίζουν τις «πτήσεις» τους, ενώ το μοσχαρίσιο και το χοιρινό κινούνται περίπου στα ίδια με πέρυσι επίπεδα.

Συγκεκριμένα, η επικρατούσα τιμή για τα εγχώρια αρνιά διαμορφώνεται στα 8,8 ευρώ το κιλό, όταν το εύρος τιμών πέρυσι την ίδια περίοδο ήταν μεταξύ 6-8 ευρώ.

Αντίστοιχη εικόνα και με τα αρνιά Ρουμανίας. Τα κατσίκια στοιχίζουν σήμερα στη χονδρική 7,2 ευρώ το κιλό, όταν πέρυσι το εύρος ήταν μεταξύ 6-7 ευρώ.

Στα φρούτα και τα λαχανικά, πάλι, τα Δελτία Τιμών Χονδρικής του ΟΚΑΑ της περασμένης εβδομάδας εξακολουθούν να δείχνουν μία σημαντική αύξηση στα περισσότερα είδη. Μάλιστα η τιμή της ντομάτας εμφανίζεται να είναι διπλάσια σε σχέση με πέρυσι, στο 1 ευρώ το κιλό.

Σε μια προσπάθεια να πείσει τα σούπερ μάρκετ να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης υπογράμμισε στους επικεφαλής των μεγαλύτερων αλυσίδων της χώρας, στη συνάντηση που είχαν προ ημερών, την κοινωνική τους ευθύνη και τα σημαντικά κέρδη που αποκόμισαν την περασμένη χρονιά.

Τους υπενθύμισε δε το νέο πλέγμα των αυστηρών ελέγχων που έχει υιοθετηθεί εν μέσω της πανδημίας έναντι φαινομένων αισχροκέρδειας σε βασικά προϊόντα.

Πληροφορίες του «b.s.» αναφέρουν ότι οι εκπρόσωποι του οργανωμένου λιανεμπορίου δεσμεύτηκαν στη σύσκεψη πως θα κάνουν καθετί προκειμένου να μην μετακυλιστεί πλήρως το κόστος στους καταναλωτές, αν και κάποιοι εξ αυτών παραδέχονταν ότι τα περιθώρια είναι συγκεκριμένα.

Την ίδια ώρα πάντως και ως μοχλός πίεσης στην αγορά από την περασμένη εβδομάδα πέραν της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) κινητοποιήθηκε και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μάλιστα κλιμάκιά της έχουν ξεκινήσει κύκλο επιτόπιων αιφνιδιαστικών ελέγχων για να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις αγορές προμήθειας, εμπορίας και λιανικής πώλησης ειδών σούπερ μάρκετ. Ηδη έχουν πραγματοποιηθεί έλεγχοι σε επιχειρήσεις στις αγορές δημητριακών, γάλακτος, καφέ, μαρμελάδων, ροφημάτων και τυριών στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Στόχος των ελέγχων, σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, είναι ο εντοπισμός ενδεχόμενων αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών.

Ακρίβεια: Αντοχές

Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το καλοκαίρι η Ελλάδα κατέγραψε τον όγδοο μικρότερο ρυθμό αύξησης των τιμών των τροφίμων εντός της Ε.Ε.

Σύμφωνα με τη μελέτη, που επικαλείται στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο υπο-δείκτης τιμών καταναλωτή για την ομάδα των ειδών τροφίμων τον Ιούλιο του 2021 καταγράφεται αυξημένος σε σχέση με τον Ιανουάριο 2020 κατά 0,41 (πριν από την έναρξη της πανδημίας COVID-19) και κατά 1,73 σε σχέση με τον Ιούλιο 2020.

Σε ό,τι αφορά επιμέρους ομάδες τροφίμων, η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα νωπά φρούτα (κατά 13,31%) και στο αρνί και κατσίκι, κατά 6,24%. Σε ό,τι αφορά τις τιμές των φρούτων, αυτές είναι αυξημένες λόγω των καιρικών συνθηκών του φετινού καλοκαιριού, ενώ οι τιμές του αρνιού παραμένουν αυξημένες λόγω της προσφοράς και ζήτησης του φετινού Πάσχα.

Οι ομάδες των νωπών λαχανικών έχουν μεν αρκετά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020 κατά 13,28%, αλλά συγκριτικά με τον Ιούλιο 2020 είναι και αυτές αυξημένες κατά 8,01%.

Οι υπόλοιπες ομάδες καταγράφουν μικρότερες διακυμάνσεις, με σαφή όμως την επίδραση των αυξήσεων των διεθνών τιμών πρώτων υλών.

Η μελέτη προτείνει ως ανάχωμα στο κύμα των αυξήσεων τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ (13% και 24%), υπογραμμίζοντας πως είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρώπη (6η θέση).

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες, και ιδιαίτερα οι χώρες της δυτικής Ευρώπης, έχουν έναν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κ.λπ.), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ, 13%.

Ομως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ (24%), στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων, είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (μ.ό. 21%).

«Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις ανατιμήσεων στην Ελλάδα, η διαχείριση των συντελεστών ΦΠΑ αποτελεί ευκαιρία», υπογραμμίζει το ΙΕΛΚΑ, υπενθυμίζοντας πως εντός του 2020 υπήρξαν μειώσεις στη χώρα μας σε μεταφορές, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά, κινηματογράφους κ.λπ.