Αναδρομικά 2022: Η ώρα της πληρωμής για 300.000 συνταξιούχους που προσέφυγαν κατά του νόμου Κατρούγκαλου φαίνεται πως θα αργήσει!
Ο συμψηφισμός των «κομμένων» αναδρομικών με τις αρνητικές προσωπικές διαφορές του νόμου Κατρούγκαλου ή η καταβολή τους σε δόσεις και σε βάθος χρόνου από το 2023 είναι τα δύο σενάρια που εξετάζει η κυβέρνηση μετά την πρόσφατη απορριπτική απόφαση του ΣτΕ. Για το όλο θέμα γίνονται εισηγήσεις στο οικονομικό επιτελείο, το οποίο θα σταθμίσει και το ανάλογο δημοσιονομικό κόστος με δεδομένη την εξαιρετικά δυσμενή οικονομικά συγκυρία.
Υπενθυμίζεται ότι το ΣτΕ επιδίκασε την επιστροφή των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις και τα δώρα για το 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016 (με βάση τη μνημονιακή νομοθεσία του 2011-12), αλλά μόνο για όσους έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη έως τις 31 Ιουλίου 2020, εφόσον έχουν τελεσιδικήσει ή τελεσιδικήσουν μελλοντικά οι υποθέσεις τους στα δικαστήρια.
Ετσι, όσοι δεν προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη αλλά και εκείνοι που δεν θα δικαιωθούν στα δικαστήρια, βάσει της απόφασης του ΣτΕ δεν δικαιούνται επιστροφής αναδρομικών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, περίπου 300.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι υπέστησαν τις εν λόγω περικοπές, είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη έως τις 31 Ιουλίου 2020.
Αντίθετα, περίπου 1.300.000 συνταξιούχοι, αν και υπέστησαν περικοπές, δεν προσέφυγαν. Ετσι, με βάση όσα προκύπτουν από την απόφαση του ΣτΕ, εφόσον δικαιωθούν από τα δικαστήρια, οι 350.000 οι οποίοι προσέφυγαν, αυτοί και όχι όσοι δεν προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, θα λάβουν πίσω τα αναδρομικά τους.
Αυτό σημαίνει ότι 3 στους 4 συνταξιούχους θα αποκλειστούν από την επιστροφή των περικοπών τις οποίες υπέστησαν και μόνο 1 στους 4 θα λάβει αναδρομικά. Η δικαστική περιπέτεια θα είναι χρονοβόρα (έως 5-6 έτη).
Κι αυτό γιατί μετά την πρωτόδικη απόφαση που λαμβάνουν τα διοικητικά δικαστήρια, συνήθως ακολουθεί έφεση από την πλευρά του ΕΦΚΑ και εκδίκασή της, σε δεύτερο βαθμό. Εν συνεχεία προκύπτει η τελεσίδικη απόφαση και επιδικάζονται τα ποσά που οφείλονται ανά περίπτωση και μάλιστα έντοκα (6% τόκος ανά έτος).
Αυτή την περίοδο δικάζονται αγωγές, σε πρώτο βαθμό, που έχουν υποβληθεί το 2015-2016. Με δεδομένο ότι θα πρέπει να δικαστούν όλες οι αγωγές που έχουν υποβληθεί έως 31 Ιουλίου 2020 (έναρξη ισχύος του νόμου 4714/20, που αποτέλεσε το νέο όριο που έθεσε το ΣτΕ), γίνεται σαφές ότι η καθυστέρηση είναι πιθανό να παραταθεί και άλλο.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 1,3 εκατ. συνταξιούχοι οι οποίοι δεν έλαβαν το παραμικρό ποσό από την καταβολή αναδρομικών που έγινε τον Οκτώβριο του 2020. Πρόκειται για χαμηλοσυνταξιούχους (έως 800 ευρώ), οι οποίοι δεν είχαν εκ του νόμου περικοπές στις κύριες συντάξεις τους, για τις οποίες δόθηκαν αναδρομικά ποσά.
Υπενθυμίζεται ότι το καλοκαίρι του 2020, η κυβέρνηση της ΝΔ πέρασε νόμο με τον οποίο όλοι οι συνταξιούχοι δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έλαβαν αναδρομικά για τις περικοπές μόνο στις κύριες συντάξεις για το 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016, αν και το ΣτΕ είχε δικαιώσει μόνο όσους προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη και εκκρεμούσε σχετική απόφαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.
Ο συμψηφισμός θα έρθει να προστεθεί στην επικείμενη αύξηση των συντάξεων από 1/1/2023 ύψους 6%. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθεί η προσωπική διαφορά και με τον συμψηφισμό των αναδρομικών θα υπάρξουν και αυξήσεις στην τσέπη. Επισημαίνεται ότι το ακριβές ύψος της αύξησης των συντάξεων από 1/1/2023 θα προκύψει από έναν ιδιαίτερο μαθηματικό τύπο ο οποίος θα υπολογίζει την αύξηση του ΑΕΠ σε συνάρτηση με την αύξηση του πληθωρισμού. Η αύξηση αυτή θα αφορά όλα τα Ταμεία, ωστόσο κάποιοι δεν θα δουν άμεσα μεγάλη διαφορά στη σύνταξή τους λόγω του νόμου Κατρούγκαλου.
Αναδρομικά 2022: Αυτά που δίνει αμετάκλητα το ΣτΕ
Αυτά που δίνει αμετάκλητα το ΣτΕ στους συνταξιούχους με αγωγές ως 31/7/2020 είναι:
*Αναδρομικά 11 μηνών για μειώσεις επικουρικών και Δώρων επικουρικών (φτάνουν μέχρι 4.300 ευρώ)
*Αναδρομικά 11 μηνών για Δώρα κύριων συντάξεων (μέχρι 800 ευρώ)
* Τόκο (6% ως τον Απρίλιο του 2019 και 3% στη συνέχεια) στα ποσά που επιστράφηκαν στις κύριες συντάξεις και σε αυτά που θα πάρουν τώρα για τις επικουρικές και τα Δώρα.
Οι αποφάσεις αφορούν περίπου 400.000 συνταξιούχους με αγωγές ως 31/7/2020 και αναμένεται ότι κάθε περίπτωση η κυβέρνηση θα διευκολύνει νομοθετικά τη λήξη των περαιτέρω δικαστικών διενέξεων αποδίδοντας σε όλους τα ποσά που διεκδικούν.
Στο καθαρά ουσιαστικό σκέλος της υπόθεσης όμως, και με δεδομένο ότι η απόφαση του ΣτΕ μιλά για «νομοθετική παράλειψη» στην πληρωμή όλων των αναδρομικών (έστω και αν αποδίδει αυτή την παράλειψη σε οικονομικούς λόγους), το ζήτημα που έχει μπροστά της η κυβέρνηση είναι αν θα επεκτείνει την ισχύ της απόφασης σε όλους τους συνταξιούχους, μια που έχουν τις ίδιες περικοπές με αυτούς που τις διεκδίκησαν στα δικαστήρια.
Στους συνταξιούχους που δεν άσκησαν προσφυγή είναι και πάνω από 700.000 με χαμηλές συντάξεις κάτω των 800 ευρώ που δεν πήραν καθόλου αναδρομικά, γιατί η μόνη περικοπή που έγινε από τα μνημόνια ήταν στα Δώρα τους. Το γεγονός ότι δεν πήραν καθόλου αναδρομικά ενισχύει τις πιθανότητες να είναι από τους πρώτους που θα μπουν σε ένα ενιαίο πακέτο αναδρομικών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
Η απόφαση του ΣτΕ δεν ήταν ομόφωνη αλλά είχε και 3 μειοψηφίες στα επίμαχα ζητήματα της απόσβεσης των απαιτήσεων για αγωγές που θα μπορούσαν να ασκηθούν μετά τις 31/7/2020. Σύμφωνα με το σκεπτικό της μειοψηφίας, «η διά νόμου απόσβεση και χωρίς τη συναίνεση των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα, γεγενημένων και μη παραγεγραμμένων αξιώσεων, για τις οποίες έχουν εκδοθεί αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις (ΣτΕ Ολομ. 2287-2288/2015), παραβιάζει το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ και την αρχή της αναλογικότητας, διότι οι εν λόγω συνταξιούχοι είχαν νόμιμη προσδοκία ότι οι σχετικές αξιώσεις τους, εφόσον δεν είχαν υποπέσει σε παραγραφή, μπορούσαν να ικανοποιηθούν δικαστικώς».
Αναδρομικά 2022: Τα σενάρια για επέκταση
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ελεύθερου Τύπου», η κυβέρνηση εξετάζει ήδη περισσότερα από ένα σενάρια για το πώς θα μπορούσε να επεκτείνει την απόφαση του ΣτΕ σε όλους τους συνταξιούχους χωρίς να διακινδυνεύσει έναν δημοσιονομικό εκτροχιασμό και χωρίς να μειώσει τις επιδοτήσεις για τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και των καυσίμων.
Το κόστος από την επέκταση της απόφασης στα 2,5 εκατ. συνταξιούχων ανέρχεται περίπου σε 3,2 διΣ. ως 3,4 δισ. ευρώ, ενώ, αν μείνει μόνο στους 400.000 συνταξιούχους που κατά το ΣτΕ δικαιώνονται με αναδρομικά, το κόστος πέφτει περίπου στα 800 εκατ. ευρώ.
Ως πιθανά σενάρια για την πληρωμή των αναδρομικών είναι:
Να δοθεί ένα εφάπαξ ποσό σε όλους (π.χ. τα Δώρα συντάξεων σε όλους τους συνταξιούχους) και το υπόλοιπο πακέτο να ψηφιστεί και να δοθεί σε δόσεις το 2023 -2024.
Να πληρωθεί όλο το πακέτο των αναδρομικών (800 εκατ. ευρώ) στους 400.000 συνταξιούχους που δικαιώνονται με τις αποφάσεις του ΣτΕ και να δοθεί μια κι έξω ως το τέλος του 2023 ένα εφάπαξ ποσό για τους υπόλοιπους που θα είναι τα Δώρα συντάξεων.
Να εξεταστεί η περίπτωση συμψηφισμού μέρους της προσωπικής διαφοράς με τα αναδρομικά και επί της ουσίας να μετατραπεί σε σύνταξη το ποσό που αποκόπηκε από τις συντάξεις με τον νόμο Κατρούγκαλου.
Το κόστος των αναδρομικών για όλους τους συνταξιούχους αν συμπεριληφθεί και το Δημόσιο που έχει σε εκκρεμότητα την επιστροφή της Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) για τη διετία 2017-2018, αναλύεται ως εξής:
*Αναδρομικά Δώρων κύριων συντάξεων έως 2,1 δισ., ευρώ στους συνταξιούχους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα.
*Αναδρομικά 11μήνου για μειώσεις επικουρικών σε όλους τους συνταξιούχους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, 800 εκατ. ευρώ.
*Αναδρομικά ΕΑΣ στους συνταξιούχους του Δημοσίου 400 εκατ. ευρώ.
Αν επιστραφούν αναδρομικά μόνον στους 400.000 συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα με αγωγές τότε το κόστος κατεβαίνει στα 800 εκατ. ευρώ και μαζί με τα αναδρομικά στις συντάξεις του Δημοσίου φτάνει περίπου στο 1,2 δισ. ευρώ.
Ειδικά για την ΕΑΣ η επιστροφή της για τα 2 έτη (2017-2018) που την έκρινε αντισυνταγματική το Ελεγκτικό Συνέδριο με την 1475/2021 Ολομελειακή του απόφαση, θεωρείται δεδομένη και πιθανότατα να είναι στο πρώτο πακέτο αναδρομικών που θα καταβάλει η κυβέρνηση στους επόμενους πέντε μήνες.