Αλλάζουν τα πάντα: Άμεση εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας – Τι θα ισχύει

Εργασιακά 2021: Νέα δεδομένα για τους εργαζόμενους. Η πανδημία έφερε νέες συνθήκες στα εργασιακά στις οποίες προσαρμόστηκαν οι επιχειρήσεις και πλέον νομιμοποιούνται.

Τι αναφέρει η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας για την τετραήμερη εργασία, το οχτάωρο και τις υπερωρίες. Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr.

Με δικλίδες ασφαλείας για τους εργαζόμενους τίθεται σε εφαρμογή το ελαστικό ωράριο εργασίας μαζί με το νέο πλαφόν στις υπερωρίες

Η εγκύκλιος που εξέδωσε τις προηγούμενες ημέρες το υπουργείο εργασίας δίνει διευκρινήσεις για την πολυσυζητημένη διευθέτηση του χρόνου εργασίας η οποία παρέχει τη δυνατότητα τετραήμερης εργασίας την εβδομάδα μετά από αίτηση του εργαζόμενου ενώ παράλληλα ρυθμίζονται τα διαλείμματα, η υπερεργασία και οι υπερωρίες ενώ κατοχυρώνεται ρητά το 8ωρο.

Συγκεκριμένα με την εγκύκλιο:

Επιβεβαιώνεται με τρόπο γενικευμένο και σαφή για όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους εργασίας και όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας των 40 ωρών εβδομαδιαίως για κάθε εργαζόμενο με εξαρτημένη σχέση εργασίας.

Για 5θήμερη εβδομάδα εργασίας το πλήρες συμβατικό ωράριο είναι το 8ωρο ημερησίως και για 6ήμερη εβδομάδα το πλήρες ωράριο είναι έξι ώρες και σαράντα λεπτά ημερησίως.

Στο πλαίσιο διευθέτησης του χρόνου εργασίας παρέχεται η δυνατότητα 4ημερης πλήρους απασχόλησης διάρκειας 40 ωρών εβδομαδιαίως και 10 ωρών ημερησίως, ύστερα από αίτηση του εργαζόμενου.

Δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των 10 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών εβδομαδιαίως που κατανέμεται σε 4ήμερη βάση.

Σύμφωνα με το υπουργείο εργασίας, «η διευθέτηση είναι μια επιλογή, εναλλακτική των υπερωριών, η οποία ισχύει σε όλη την Ευρώπη, προσφέρεται από το 54% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και εφαρμοζόταν στην Ελλάδα και επί ΣΥΡΙΖΑ. Ακριβέστερα, ισχύει 30 χρόνια τώρα στην Ελλάδα και έχει εφαρμοστεί –μεταξύ άλλων- στον ΟΤΕ, στην Alpha Bank, στον Παπαστράτο, στην ΗΒΗ και στον ξενοδοχειακό κλάδο.

Εμείς δίνουμε απλώς τη δυνατότητα στον εργαζόμενο, αν τον εξυπηρετεί, να το ζητήσει και μόνος του, είτε σε επιχειρήσεις που δεν υπάρχουν σωματεία, είτε για λόγους συμφιλίωσης της επαγγελματικής και προσωπικής του ζωής. Να δουλεύει δηλαδή λίγο παραπάνω π.χ. από Δευτέρα έως Πέμπτη και να πληρώνεται για να κάθεται τις Παρασκευές.»

Με βάση την ήδη ισχύουσα νομοθεσία, σε χρονικό πλαίσιο εξαμήνου, ο εργαζόμενος θα πρέπει να δουλεύει συνολικά 40 ώρες την εβδομάδα.

Εφόσον δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση ή δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία με συλλογική σύμβαση, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας που προβλέπεται στο νόμο 1892/1990, μπορεί να εφαρμοστεί κατόπιν αιτήματος του εργαζόμενου, με ατομική συμφωνία.

Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης εξετάζει υποχρεωτικά τα αιτήματα εργαζομένων για σύναψη ατομικής συμφωνίας και προς διευκόλυνση των μερών, μπορεί να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους αφενός τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση και αφετέρου τα πεδία των κατά περίπτωση επιχειρησιακών του αναγκών για την εφαρμογή συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Ο εργοδότης υποχρεώνεται να υποβάλει τη συμφωνία για διευθέτηση του χρόνου εργασίας στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ», προκειμένου να διευκολύνονται οι έλεγχοι που θα αποτρέπουν τυχόν καταστρατήγηση της νομοθεσίας.

Από την έναρξη λειτουργίας του αναβαθμισμένου ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και μετά, το πρόγραμμα εργασίας που αποτυπώνει το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας μετά από αίτηση του εργαζόμενου, θα καταγράφεται και θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας.

Σημειώνεται επίσης ότι ενδεχόμενη καταγγελία της σύμβασης εκ μέρους του εργοδότη λόγω μη υποβολής αιτήματος του εργαζόμενου για διευθέτηση, θεωρείται άκυρη.

Εξάλλου, σε περίπτωση απόλυσης ή παραίτησης του εργαζόμενου πριν την έναρξη της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος θα αποζημιωθεί για τις επιπλέον ώρες που εργάστηκε με τα ωρομίσθια που ισχύουν για υπερεργασία και υπερωρία (δηλαδή προσαύξηση 20% για υπερεργασία, 40% για υπερωρία, 120% για παράνομη υπερωρία).

Εργασιακά 2021: Πώς αμείβονται οι υπερωρίες

Η αύξηση του πλαφόν των υπερωριών στις 150 ώρες ετησίως σε όλο το φάσμα της οικονομίας από 96 σήμερα στη βιομηχανία και 120 στους άλλους κλάδους αποτελεί μια κομβική διάταξη του νέου εργασιακού νόμου.

Το σύστημα αμοιβής των υπερωριών δεν αλλάζει που σημαίνει ότι κάθε ώρα υπερωρίας πάνω από τις 9 που θεωρείται υπερεργασία πληρώνεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.

Επιπλέον με την αύξηση του πλαφόν αλλάζει και το πλαίσιο για τις κατ΄εξαίρεση υπερωρίες. Στο εξής η υπερωριακή απασχόληση που πραγματοποιείται χωρίς την τήρηση των προβλεπόμενων διατυπώσεων θα χαρακτηρίζεται ως παράνομη υπερωρία και θα αμείβεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80% που ήταν πριν).

Ειδικότερα σύμφωνα με την εγκύκλιο του υπουργείου εργασίας:

Το όριο των επιτρεπόμενων υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες το χρόνο και μέχρι 3 ώρες ημερησίως σε όλους τους κλάδους της οικονομίας ενώ παράλληλα ισχύει η διάταξη (άρθρο 6 του Π.Δ. 88/1999) σύμφωνα με την οποία ο χρόνος εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών, τις 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών και της υπερεργασίας. Οι υπερωρίες αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40 %.

Σημειώνεται ότι για το 2021, οι ώρες υπερωριακής απασχόλησης που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, θα αφαιρεθούν από το νέο όριο των 150 ωρών ετησίως.

Σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας μπορεί να χορηγείται, όπως προβλέπεται από το νόμο, άδεια από τον Γενικό Διευθυντή Εργασιακών Σχέσεων (αντί για τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που ίσχυε ως τώρα) για υπέρβαση του ορίου των 150 ωρών ετησίως. Οι υπερωρίες αυτές αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60 %.

Χαρακτηρίζεται ως παράνομη υπερωρία, αντί του όρου κατ΄εξαίρεση υπερωρία που ίσχυε ως τώρα, η υπερωριακή απασχόληση που πραγματοποιείται χωρίς την τήρηση των προβλεπόμενων διατυπώσεων. Η αμοιβή για τις παράνομες υπερωρίες αυξάνεται και ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80% που ήταν πριν).

Πώς αμείβεται η υπερωρία στους εργαζόμενους με μερική απασχόληση

Επιτρέπεται στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης να παρέχουν, εφόσον συμφωνούν, εργασία πέρα από τη συμφωνημένη και σε ώρες που δεν είναι συνεχόμενες με το ωράριό τους, με προσαύξηση 12% επί της αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα, όπως ίσχυε άλλωστε και μέχρι σήμερα.

Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ήδη ότι σε περίπτωση που η επιπλέον εργασία ζητείται να παρασχεθεί σε ωράριο συνεχόμενο του μερικού ωραρίου, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να την παράσχει την επιπλέον εργασία, εκτός εάν η άρνησή του δεν αντίκειται στην καλή πίστη.

Σε κάθε περίπτωση ισχύει ανώτατο όριο που είναι μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζόμενου.

Εργασιακά 2021: Έρχεται και μείωση μισθού για όσους δουλεύουν με τηλεργασία;

Ήταν θέμα χρόνου να συμβεί και φαίνεται πως η ώρα έφτασε, καθώς η Google γίνεται η πρώτη εταιρεία που σκέφτεται τις περικοπές μισθών σε όσους δουλεύουν με τηλεργασία!

Ο τεχνολογικός γίγαντας έχει αναπτύξει έναν υπολογισμό αμοιβών που θα καταδεικνύει στους υπαλλήλους τις συνέπειες της εργασίας από απόσταση ή της μετακίνησης στο γραφείο.

Μερικοί υπάλληλοι, ειδικά εκείνοι που διανύουν μεγαλύτερη απόσταση, θα μπορούσαν να μειώσουν τους μισθούς τους χωρίς να αλλάξουν διεύθυνση.Η Google δεν σχεδιάζει προς το παρόν να εφαρμόσει την πολιτική στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι εργαζόμενοι σε πολλές επιχειρήσεις έχουν αποδείξει ότι η μόνιμη εργασία από το σπίτι είναι βιώσιμη κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid.

Πολλές εταιρείες προσβλέπουν στο πώς θα εργαστούν οι εργαζόμενοι καθώς η πανδημία υποχωρεί, ακόμα και όταν οι ΗΠΑ συνεχίζουν να μάχονται με την παραλλαγή Δέλτα της νόσου.

Οι εταιρείες της Silicon Valley, μερικές από τις οποίες επιθυμούν να επιστρέψουν οι εργαζόμενοι στα γραφεία τους, πειραματίζονται με τις δομές αμοιβών των εργαζομένων.

Μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Microsoft, το Facebook και το Twitter, προσέφεραν χαμηλότερες αμοιβές για τους υπαλλήλους που βρίσκονται σε περιοχές όπου είναι πιο φθηνό να ζεις.

Αλλά μικρότερες εταιρείες όπως το Reddit και το Zillow δήλωσαν ότι θα πληρώσουν το ίδιο ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται οι εργαζόμενοι, λέγοντας ότι αυτό βελτιώνει την ποικιλομορφία.

Τα πακέτα αποζημίωσής μας καθορίζονταν πάντα ανά τοποθεσία και πληρώνουμε πάντα με βάση το πού εργάζεται ένας υπάλληλος», δήλωσε εκπρόσωπος της Google, προσθέτοντας ότι η αμοιβή θα διαφέρει από πόλη σε πόλη και πολιτεία σε πολιτεία.

Ένας υπάλληλος της Google, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, μεταβαίνει συνήθως στο γραφείο του Σιάτλ από μια κοντινή κομητεία και πιθανότατα θα μειώσει τις αμοιβές τους κατά περίπου 10% δουλεύοντας από το σπίτι με πλήρη απασχόληση, σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας.

Εργασιακά 2021: Η χρήση κάμερας και το δικαίωμα στην αποσύνδεση

Παράλληλα, μπορεί ο εργοδότης να παρακολουθεί διαρκώς τον εργαζόμενο μέσω κάμερας κατά τη διάρκεια της τηλεργασίας;

Είναι υποχρεωμένος ο εργαζόμενος να έχει διαρκώς ανοιχτή την κάμερα κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με τον εργοδότη; Μπορεί ο εργοδότης να καλεί τον εργαζόμενο μετά το πέρας της τηλεργασίας;

Πώς εν τέλει προστατεύεται η ιδιωτική ζωή του εργαζόμενου από τον εργοδότη σε καθεστώς τηλεργασίας; Πού σταματά το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη πάνω στον εργαζόμενο;

Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) με την τελευταία κατευθυντήρια οδηγία της, που αφορά την εφαρμογή των νόμων για την τηλεργασία σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Με την επισήμανση ότι λόγω της ανισότητας απασχολούμενου και εργοδότη «η οργάνωση του τρόπου της τηλεργασίας δεν πρέπει να οδηγεί σε ανισότητες και διακρίσεις (μισθολογικές, ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης, συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης) και να θίγει εργασιακά, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα των απασχολούμενων», η ΑΠΔΠΧ υπογραμμίζει ότι η τηλεργασία «δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να έρχεται σε ευθεία προσβολή του δικαιώματος στην προσωπικότητα».

Σε αυτό το πνεύμα η κατευθυντήρια οδηγία της Αρχής προσδιορίζει επακριβώς τις υποχρεώσεις του υπεύθυνου επεξεργασίας, δηλαδή του εργοδότη, προκειμένου αυτός «να προσαρμόζεται διαρκώς στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται κατά την οργάνωση της εργασίας από απόσταση». Ταυτόχρονα ο υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει «να αποδεικνύει τη συμμόρφωσή του στο πλαίσιο της αρχής της λογοδοσίας».

Εργασιακά 2021: Τα όρια της επιτήρησης των εργαζομένων

Στο σκέλος της άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη για την επιτήρηση των εργαζομένων κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους η ΑΠΔΠΧ επικαλείται την «αρχή της αναλογικότητας».

Ιδίως για την επιτήρηση μέσω λειτουργίας της κάμερας του Η/Υ και τη χρήση του σχετικού λογισμικού, η Αρχή επισημαίνει ότι από τους τελευταίους δύο νόμους είναι θεσπισμένες οι απαγορεύσεις στη χρήση κάμερας (web cam) για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου.

Εργασιακά 2021: Η χρήση κάμερας στις τηλεδιασκέψεις

Παράλληλα η Αρχή ορίζει ότι για τους εργαζόμενους δεν είναι υποχρεωτική η διαρκής χρήση κάμερας στις τηλεδιασκέψεις. Διευκρινίζει, μάλιστα, ότι «ο απασχολούμενος εξ αποστάσεως τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, δικαιούται, κατ’ εφαρμογή της αρχής της ελαχιστοποίησης των δεδομένων, να ενεργοποιεί τη δυνατότητα της χρησιμοποιούμενης πλατφόρμας για συμμετοχή του σ’ αυτή μόνο μέσω μικροφώνου και όχι συνεχώς κατά τη διάρκεια πραγματοποίησής της μέσω κάμερας, ιδίως όταν συντρέχουν λόγοι που το επιβάλλουν (π.χ. προστασία της ανηλικότητας)».

Επιπλέον η Αρχή υπογραμμίζει ότι «ο απασχολούμενος εξ αποστάσεως μπορεί να επιλέγει δυνατότητες της χρησιμοποιούμενης πλατφόρμας που να του επιτρέπουν την απόκρυψη φόντου (background) με θόλωση ή με προσθήκη εικόνας (virtual background) προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος αποκάλυψης προσωπικών πληροφοριών που μπορεί να προκύψουν από τη θέαση».

Σύμφωνα, μάλιστα, με την Αρχή «ο εργοδότης παραμένει υπεύθυνος για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων που υφίστανται επεξεργασία από την επιχείρηση ή τον οργανισμό, ακόμη και όταν αποθηκεύονται σε τερματικούς σταθμούς στους οποίους δεν έχει φυσικό έλεγχο ή ιδιοκτησία, αλλά για τους οποίους έχει εξουσιοδοτήσει την πραγματοποίηση ρυθμίσεων ώστε να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα οι εργαζόμενοι».

Εργασιακά 2021: Η κατοχύρωση του δικαιώματος στην αποσύνδεση

Μπορεί στην πραγματικότητα χιλιάδων εργαζομένων το δικαίωμα στην αποσύνδεση να καταπατάται από τους εργοδότες με πάρα πολλούς τρόπους, όμως η νομοθεσία, όπως και η κατευθυντήρια οδηγία της ΑΠΔΠΧ, το κατοχυρώνει ως «θεμελιώδες εργασιακό δικαίωμα».

«Ο απασχολούμενος εξ αποστάσεως έχει το δικαίωμα, μετά το πέρας του χρόνου κατά τον οποίο έχει υποχρέωση παροχής εργασίας, να αποσυνδέεται, χωρίς εις βάρος του επιπτώσεις, από τα ψηφιακά μέσα (λογισμικά, ψηφιακή πλατφόρμα, κοινωνικά δίκτυα, ασύρματες συνδέσεις, ηλεκτρονικά μηνύματα, internet / intranet) που χρησιμοποιούνται για την οργάνωση της απασχόλησης» αναφέρει ξεκάθαρα η Αρχή στην κατευθυντήρια οδηγία της.

Επικαλούμενη το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η Αρχή ξεκαθαρίζει ότι: «Το δικαίωμα στην ψηφιακή αποσύνδεση μετά το πέρας του χρόνου εργασίας αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των εργαζομένων, ζωτικής σημασίας και άμεσα συνδεδεμένο τόσο με το θεμελιώδες δικαίωμα της προστασίας της ιδιωτικότητας των προσωπικών δεδομένων, του δικαιώματος στον ιδιωτικό βίο και του σεβασμού στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή».