Αλλαγή ώρας: Επιπτώσεις, όχι μόνο στη διάθεση, αλλά και στην υγεία, φαίνεται ότι έχει η αλλαγή ώρας που πραγματοποιείται δύο φορές τον χρόνο, σε πολλές χώρες, μία την άνοιξη και μία το φθινόπωρο. Όλες οι λεπτομέρειες στο
xristika.gr. Ειδικότερα, ομάδα ερευνητών από τη Βρετανική Εταιρεία Ύπνου εντόπισε αρνητικές επιπτώσεις στον ύπνο και την υγεία του κιρκάδιου ρυθμού, καλώντας μάλιστα τη βρετανική κυβέρνηση να καταργήσει την αλλαγή ώρας. Αφού εξέτασε τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία ότι η καλή λειτουργία του κιρκάδιου ρυθμού και ο ύπνος επηρεάζονται θετικά από το φυσικό φως της ημέρας και αρνητικά από τις αλλαγές της ώρας δύο φορές τον χρόνο και ιδίως όταν τα ρολόγια μετακινούνται μπροστά την άνοιξη, η Βρετανική Εταιρεία Ύπνου συνιστά την κατάργηση των αλλαγών αυτών στο Ηνωμένο Βασίλειο και την υιοθέτηση της κανονικής ώρας, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Strathclyde, Μέγκαν Κρόφορντ, σημειώνει ότι σε περίπτωση που επικρατήσει η θερινή ώρα όλο τον χρόνο, αυτό θα είναι «μια λανθασμένη ιδέα από την άποψη του ύπνου και της κιρκάδιας υγείας. Τα πρωινά είναι η ώρα που τα ρολόγια του σώματός μας έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη για φως για να παραμείνουν σε συγχρονισμό. Στα δικά μας γεωγραφικά πλάτη δεν υπάρχει πλεονάζον φως ημέρας για εξοικονόμηση κατά τους χειμερινούς μήνες και δεδομένης της επιλογής μεταξύ του φυσικού φωτός το πρωί και του φυσικού φωτός το απόγευμα, τα επιστημονικά στοιχεία ευνοούν το φως το πρωί». Ο Μάλκολμ βον Σαντζ, καθηγητής Χρονοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Northumbria και μέλος του ερευνητικού κέντρου Northumbria Centre for Sleep Research, εξηγεί ότι «ζητώντας να ισχύει η καθιερωμένη ώρα για όλο τον χρόνο, η Εταιρεία τονίζει ότι το φυσικό φως της ημέρας το πρωί είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βέλτιστης ευθυγράμμισης των ρολογιών του σώματός μας με την ημέρα και τη νύχτα, η οποία είναι απαραίτητη για τον βέλτιστο ύπνο και τη συνολική υγεία». Όπως προσθέτει, «η επαναφορά της μόνιμης καθιερωμένης ώρας θα σήμαινε ότι τα ρολόγια μας θα ήταν στενά ευθυγραμμισμένα με την ηλιακή ώρα και ενώ θα σήμαινε νωρίτερα ηλιοβασιλέματα το καλοκαίρι, θα υπήρχαν πρόσθετα οφέλη για την υγεία από τη βελτίωση του ύπνου και της κιρκάδιας ευθυγράμμισης, λόγω της αυξημένης έκθεσης στο πρωινό ηλιακό φως από το φθινόπωρο έως την άνοιξη.
Αλλαγή ώρας: Πόσο επηρεάζει τη διάθεσή μας
Πλησιάζουμε στο τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου, οπότε θα εφαρμοστεί η λεγόμενη χειμερινή ώρα και τα ρολόγια τα ξημερώματα της Κυριακής θα γυρίσουν μία ώρα πίσω. Πόσο επηρεάζει τη διάθεσή μας αυτή η τακτική και τι αντίκτυπο έχει στην καθημερινότητά μας; Το γεγονός ότι θα σκοτεινιάζει νωρίτερα πλέον, μας κάνει να νιώθουμε μελαγχολία ή χαρά για τη μία ώρα παραπάνω ύπνου;
Επιστήμονες στη Βρετανία έχουν ξεκινήσει μια μελέτη για να κατανοήσουν καλύτερα πώς η επιστροφή στη χειμερινή ώρα επηρεάζει την ευεξία και την αντίληψη του χρόνου από τους ανθρώπους. Προηγούμενες μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στις αρνητικές επιπτώσεις της ανοιξιάτικης μετάβασης στη θερινή ώρα, στον ύπνο, τις γνωστικές επιδόσεις και την τάση των ανθρώπων για ατυχήματα, αλλά λιγότερα είναι γνωστά για τον αντίκτυπο της αλλαγής του φθινοπώρου ή για το πώς αυτές οι εξαμηνιαίες αλλαγές επηρεάζουν την αντίληψή μας για το πέρασμα του χρόνου. Η καθηγήτρια Ruth Ogden στο Πανεπιστήμιο Liverpool John Moores, η οποία είναι επικεφαλής της μελέτης σημειώνει πως, «ο χρόνος είναι ένα εξαιρετικά παραγνωρισμένο στοιχείο της ψυχολογίας. Η ζωή μας είναι δομημένη από ένα ρολόι και όλοι έχουμε μια εσωτερική αναπαράσταση του χρόνου. Ωστόσο δεν έχουμε στοιχεία για το πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον χρόνο και αν θα μπορούσαμε ενδεχομένως να τροποποιήσουμε τυχόν αρνητικές εμπειρίες, με στόχο την ευημερία». Η Ogden άρχισε να ενδιαφέρεται για αυτό το πεδίο έρευνας μετά την εμπλοκή της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο πανεπιστήμιο, κατά τη διάρκεια του οποίου είχε την αίσθηση ότι ο χρόνος επιβραδύνεται. Έκτοτε έχει διερευνήσει πώς άλλα έντονα συναισθηματικά γεγονότα – συμπεριλαμβανομένης της καραντίνας της Covid-19 – μπορούν να διαστρεβλώσουν την αντίληψη του χρόνου από τους ανθρώπους. Σε μια άλλη έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που παλεύουν με χρόνιο πόνο βιώνουν διαστρεβλωμένα την αίσθηση του χρόνου.
Αλλαγή ώρας: Ο έλεγχος του χρόνου και οι κοινωνικές αδικίες
Η ομάδα της νέας έρευνας αναμένει να συλλέξει στοιχεία για το κατά πόσο οι κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες ή όσοι αγωνίζονται με την πίεση του χρόνου, όπως οι πολυάσχολοι γονείς, βιώνουν την αλλαγή της ώρας διαφορετικά από τους ανθρώπους που έχουν περισσότερο έλεγχο του χρόνου τους. «Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η σχέση μεταξύ του χρόνου και της εξουσίας και το πώς όταν άλλοι άνθρωποι έχουν τον έλεγχο του χρόνου, αυτό μπορεί να δημιουργήσει διάφορους τύπους αδικίας για ορισμένες ομάδες», δήλωσε η καθηγήτρια Patricia Kingori, κοινωνιολόγος στο Κέντρο Ethox του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία έχει την εποπτεία του συνολικού έργου. Για παράδειγμα, η ίδια και οι Βραζιλιάνοι συνάδελφοί της εργάζονται με γυναίκες των οποίων τα παιδιά αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας επειδή είχαν προσβληθεί τον ιό Ζίκα. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, υπάρχει μόνο ένα μικρό χρονικό περιθώριο κατά το οποίο τα άτομα αυτά μπορούν να υποβάλουν αγωγή κατά του κράτους, «ωστόσο, όταν οι άνθρωποι έχουν βιώσει τραύμα, συχνά δεν είναι σε θέση να συγκεντρώσουν τους πόρους για να κάνουν τα πράγματα εγκαίρως ώστε να προλάβουν αυτή την προθεσμία, παρόλο που μπορεί επίσης να αισθάνονται ότι ο χρόνος έχει επιβραδυνθεί», είπε. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η κοινωνική πίεση που νιώθουν πολλές γυναίκες να αποκτήσουν παιδιά κατά τη διάρκεια γόνιμης περιόδου της ζωής τους ενώ υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση και οι οποίες φαίνεται να βιώνουν μια «λάθος στιγμή» ενώ βιολογικά θα μπορούσαν να κάνουν παιδιά. «Ο έλεγχος του χρόνου είναι ένα είδος ήπιας εξουσίας που δρα πάνω μας με τρόπους που συχνά μπορεί να μας κάνουν να αισθανόμαστε αργοπορημένοι, ανεπαρκείς ή κάπου λάθος, και όμως συχνά δεν το βλέπουμε ως μορφή εξουσίας», τονίζει η καθηγήτρια. Μακροπρόθεσμος στόχος του έργου είναι να προσδιοριστούν στρατηγικές που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων, οδηγώντας ενδεχομένως σε βελτίωση της ατομικής και κοινωνικής ευημερίας. Για την Ogden η αλλαγή της ώρας δίνει μια μικρή εικόνα για το τι συμβαίνει όταν ο χρόνος δεν αλλάζει με τον ίδιο τρόπο για όλους ή όταν η κοινωνία επιβάλλει κάποιο περιορισμό στο χρόνο. Η ίδια βλέπει να γεννώνται ενδιαφέρουσες ιδέες από το θέμα αυτό, όπως για παράδειγμα να υπάρχει ένα ανθρώπινο δικαίωμα για τον χρόνο.
Αλλαγή ώρας: Πότε γυρνάμε τους δείκτες μια ώρα πίσω – Μην ξεχαστείτε!
Πλησιάζει η ημερομηνία που θα αλλάξει η ώρα και από θερινή θα περάσουμε στη χειμερινή, κάτι που σημαίνει ότι τα ρολόγια θα πάνε μία ώρα πίσω. Η αλλαγή της ώρας θα γίνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, δηλαδή τα ξημερώματα στις 27 Οκτωβρίου, όταν οι δείκτες των ρολογιών στις 4 π.μ. Τότε θα χρειαστεί να γυρίσουμε μία ώρα πίσω και να δείξουν 3 π.μ.
Αλλαγή ώρας 2024: Πότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά – δοκιμαστικά – το 1932, στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε. Κατά τη δεκαετία του ‘70, μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία το εφάρμοσε πια το 1975. Επισημαίνεται ότι στην Ευρώπη, η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η αλλαγή ώρας ήταν το καλοκαίρι του 1916 – εν μέσω πολέμου – στη Γερμανία, προκειμένου το ανθρώπινο δυναμικό να μπορεί να παράγει καλύτερα πολεμικό υλικό χωρίς να καταναλώνει ηλεκτρικό ρεύμα. Από το 1996 ισχύει μία ενιαία και πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την άνοιξη συνηθίζεται να γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά. Αυτό συμβαίνει έτσι ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον, ενώ το φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω. Ωστόσο, η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία. Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του – τότε – Ρώσου Προέδρου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Αλλαγή ώρας 2024: Γιατί αλλάζουμε ώρα
Το μέτρο της αλλαγής της ώρας έχει ως βασικό πλεονέκτημα την εξοικονόμηση ενέργειας. Συνολικά, κατά τους επτά μήνες της θερινής ώρας εξοικονομούμε 210 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας εκμεταλλευόμενοι τον Ήλιο. Στην Ελλάδα η αλλαγή ώρας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 1932 όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Η αλλαγή της ώρας, που είχε υιοθετηθεί αρχικά για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας και ισχύει επίσης και σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες (στη Γαλλία από το 1976), προκαλεί έντονες αντιδράσεις εδώ και χρόνια. Μάλιστα είχε ανοίξει ολόκληρη συζήτηση για να καταργηθεί η αλλαγή ώρας. Τελικά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.
Αλλαγή ώρας 2024: Γιατί «πάγωσε» η κατάργηση της αλλαγής ώρας στην Ε.Ε.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας το 2019 σε όλη την ΕΕ, ενώ παράλληλα άφησε τα κράτη μέλη ελεύθερα να αποφασίσουν την επίσημη ώρα τους. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελική απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου η πρόταση να αρχίσει να παράγει νομικά αποτελέσματα, θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία.
Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας έως το 2021. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη οριστικοποιήσει τη θέση του. Η Ε.Ε.
σχεδίαζε να σταματήσει την αλλαγή της ώρας το 2021, αλλά ήρθε το Brexit και η πανδημία και κάποια άλλα ζητήματα διεθνούς γραφειοκρατίας. Στη συνέχεια ήρθε η πανδημία και κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα, με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικότερα ζητήματα.
