Πότε αλλάζει η ώρα: Οκτώβριος 2021 – θα γυρίσουμε τα ρολόγια μας πίσω τελικά;

Πότε αλλάζει η ώρα: Οκτώβριος 2021 – Αλλαγή ώρας 2021: Τέλος στο θρίλερ για την αλλαγή της ώρας, καθώς αποφασίστηκε τι θα κάνουμε τελικά! Όλες οι εξελίξεις στο xristika.gr

Η αλλαγή ώρας έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα το ζήτημα της κατάργησης του συγκεκριμένου μέτρου και της εναλλαγής μεταξύ χειμερινής και θερινής ώρας και αντίστροφα.

Πάντως και την τελευταία Κυριακή του φετινού Οκτωβρίου η ώρα θα αλλάξει και θα περάσει στη χειμερινή.

Τι έχει συμβεί όμως με το θέμα της κατάργησης της συγκεκριμένης αλλαγής, το οποίο φαίνεται να έχει «παγώσει»;

Αλλαγή ώρας 2021: Οι κινήσεις για την αλλαγή ώρας στην ΕΕ

Όλα ξεκίνησαν όταν στις 12 Σεπτεμβρίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας το 2019 σε όλη την ΕΕ, ενώ παράλληλα άφησε τα κράτη μέλη ελεύθερα να αποφασίσουν την επίσημη ώρα τους, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Κι αυτό έγινε γιατί «το σύστημα των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο από τους πολίτες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από αυξανόμενο αριθμό κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ανέλυσε τα διαθέσιμα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν εναρμονισμένοι ενωσιακοί κανόνες στον τομέα αυτό για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και άλλοι παράγοντες (π.χ. στον τομέα των μεταφορών). Η Επιτροπή διεξήγαγε επίσης δημόσια διαβούλευση, κατά την οποία ελήφθησαν περίπου 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, εκ των οποίων το 84 % ήταν υπέρ του τερματισμού των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας, ενώ το 16 % υποστήριζε τη διατήρησή τους. Εκπονήθηκε έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της διαβούλευσης».

Τι γίνεται αυτή τη στιγμή; Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελική απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου η πρόταση να αρχίσει να παράγει νομικά αποτελέσματα, θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία. Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας έως το 2021. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη οριστικοποιήσει τη θέση του.

«Η ΕΕ σχεδίαζε να σταματήσει την αλλαγή της ώρας το 2021, αλλά ήρθε το Brexit και η πανδημία και κάποια άλλα ζητήματα διεθνούς γραφειοκρατίας», έγραφε το πρακτορείο Bloomberg τον περασμένο Μάρτιο, λίγο πριν το πέρασμα στη θερινή ώρα.

Ο κύριος «φταίχτης», σύμφωνα με το συγκεκριμένο δημοσίευμα είναι η πανδημία και σε κάποιο βαθμό το Brexit. «Το περίπλοκο πέρασμα του ζητήματος μέσα από τους περίπλοκους μηχανισμούς της ΕΕ καταδεικνύει επίσης πόσο εύκολα οι αποφάσεις σε αυτό το θεσμικό όργανο μπορούν να μπερδευτούν στις ταχύτητες της διεθνούς γραφειοκρατίας, αν δεν υπάρχει κάποιος που πιέζει σκληρά για πρόοδο», σημείωνε ακόμη το πρακτορείο.

«Μετά την ψήφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εξηγεί το πρακτορείο, η αλλαγή προβλεπόταν να εφαρμοστεί μετά από συμφωνία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το ευρωπαϊκό όργανο που αποτελείται κυρίως από αρχηγούς κρατών. Το Συμβούλιο ωστόσο παρέπεμψε το θέμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον εκτελεστικό βραχίονα της ΕΕ, λέγοντας ότι δεν μπορεί να προωθήσει την αλλαγή έως ότου η Επιτροπή είχε διενεργήσει μια αξιολόγηση των επιπτώσεων.

Η Επιτροπή έχει επιμείνει, με τη σειρά της, ότι το Συμβούλιο πρέπει πρώτα να συζητήσει μια κοινή θέση. Το αποτέλεσμα είναι… αδιέξοδο.

Το αδιέξοδο αυτό μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί, αλλά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν σημαντικότερα ζητήματα να ασχοληθούν. Τους τελευταίους 12 μήνες, τα ευρωπαϊκά κράτη προσπαθούν να συγκρατήσουν την εξάπλωση του κορονοϊού και να εξασφαλίσουν την επιβίωση των συστημάτων υγείας και της οικονομίας τους, με αποτέλεσμα να μην τους απασχολεί ιδιαίτερα το ζήτημα της αλλαγής της ώρας», ανέφερε το δημοσίευμα.

Μέχρι και σήμερα δεν φαίνεται να έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη στο ζήτημα αυτό…

Οι ευρωπαϊκές χώρες θέσπισαν τις ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα τον περασμένο αιώνα για την εξοικονόμηση ενέργειας, ιδιαίτερα σε περιόδους πολέμου ή κατά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970. Αρχής γενομένης από το 1980, η ΕΕ θέσπισε σταδιακά νομοθεσία που έθετε τέρμα στα αποκλίνοντα χρονοδιαγράμματα των εθνικών τους αλλαγών ώρας.

Από το 2001 οι ρυθμίσεις για τη θερινή ώρα στην ΕΕ διέπονται από την οδηγία 2000/84/ΕΚ, η οποία θεσπίζει την υποχρέωση όλων των κρατών μελών να περνούν στη θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και να επανέρχονται στην επίσημη ώρα τους («χειμερινή ώρα») την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου.

H ιστορία 

Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα!

Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Αν και η ιδέα του τελικά υιοθετήθηκε, ο ίδιος δεν κατάφερε να την δει να πραγματοποιείται, γιατί πέθανε το 1915.

Αρχικά εφαρμόστηκε από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916.

Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, όταν τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά.

Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε, επειδή στις 28 Ιουλίου 1916 στις 04:00 ώρα, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά κατά την εισδοχή της ζώνης ώρας που είχε αποφασιστεί παγκοσμίως.

Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη, κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί μια απλή μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο.

Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με έναρξη το 1975.

Η αλλαγή της ώρας γίνεται σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να την εφαρμόζουν ως νόμο[3], και πραγματοποιείται την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς (GMT), ενώ τελειώνει την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του ίδιου έτους στις 1 π.μ. ώρα Γκρίνουϊτς.

Επομένως η αλλαγή είναι ταυτόχρονη για όλα τα κράτη μέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το μέτρο.

Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ηλίου διαφέρουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους, έτσι η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα δε θα είχε συγκριτικά ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα (UTC +3), για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία. Τέτοιο μέτρο είχε αποφασίσει και η Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2011 αλλά η απόφαση ακυρώθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2011.

Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη).

Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ότι το χειμώνα υπήρχε σκοτάδι κατά τις πρωινές ώρες, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014.

Η Τουρκία ακολουθoύσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.

Αλλαγή ώρας 2021: Το… debate για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα

Οι υποστηρικτές της θερινής ώρας γενικά υποστηρίζουν ότι εξοικονομεί ενέργεια, προωθεί την υπαίθρια δραστηριότητα τα καλοκαιρινά βράδια και είναι, επομένως, ευεργετική για τη σωματική και ψυχολογική υγεία, μειώνει τα τροχαία ατυχήματα, μειώνει το έγκλημα και λειτουργεί θετικά για τις επιχειρήσεις.

Οι διαφωνούντες υποστηρίζουν ότι η πραγματική εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι ξεκάθαρη, ότι η θερινή ώρα αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία, όπως είναι ο κίνδυνος για καρδιακή προσβολή, ότι μπορεί να διαταράξει τις πρωινές δραστηριότητες και ότι η αλλαγή των ρολογιών δύο φορές το χρόνο προκαλεί οικονομική και κοινωνική αναστάτωση και ακυρώνει τυχόν οφέλη. Οι αγρότες τείνουν γενικά να αντιτίθενται στη θερινή ώρα.

H συνεχής αλλαγή της ώρας είναι επιζήμια για την υγεία και τη διάθεση, αφού επηρεάζει τον κιρκαδικό ρυθμό.

Το 2017 μία meta-ανάλυση 44 μελετών διαπίστωσε ότι η θερινή ώρα οδηγεί μόνο σε 0,34% εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ημέρες εφαρμογής της. Η meta-ανάλυση διαπίστωσε επίσης ότι «η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας είναι μεγαλύτερη για χώρες που βρίσκονται μακρύτερα από τον ισημερινό, ενώ οι υποτροπικές περιοχές καταναλώνουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια λόγω της θερινής ώρας». Η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί επίσης να αντισταθμιστεί από την επιπλέον χρήση άλλων μορφών ενέργειας, όπως καυσίμου θέρμανσης.

Όπως γίνεται κατανοητό, υπάρχουν δύο ίδιες ώρες την ημέρα που αλλάζει η ώρα από θερινή σε χειμερινή. Αν δεν διευκρινιστεί με την προσθήκη της κατάλληλης επέκτασης, τότε δύο γεγονότα που συνέβησαν για παράδειγμα στην Ελλάδα στις 3:30′ το πρωί της 30ης Οκτωβρίου 2011, πιθανόν να έχουν μία ώρα διαφορά το ένα από το άλλο (το ένα συνέβη στις 3:30′ πριν την αλλαγή της ώρας και το άλλο στις 3:30′ μετά την αλλαγή).

Πολλά υπολογιστικά συστήματα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης αλλαγής, αλλά η αλλαγή σε θερινή ώρα πρέπει να γίνεται με το χέρι σε όλα τα υπόλοιπα (ρολόγια χειρός, ρολόγια τοίχου, αυτοματισμοί ποτίσματος κλπ)

Το ύψος της ανατολής και της δύσης του Ήλιου μεταβάλλεται στη διάρκεια το χρόνου, όμως το πότε είναι κατακόρυφα είναι σχεδόν σταθερό. Η Ελλάδα ανήκει σε μία τέτοια ζώνη στην οποία, κάποιες ημέρες τον χρόνο, στις 12 περίπου το μεσημέρι, ο ήλιος πέφτει σχεδόν κατακόρυφα στο κέντρο περίπου του